Đề xuất tài trợ năm 2025 của Tổng thống Joe Biden được công bố ngày 11/3, đưa ra các đề xuất chính sách mà ông sẽ vận động khi tìm cách tái tranh cử vào tháng 11.
Nhiều sáng kiến trong số này là ưu tiên lâu dài của ông Biden và các đảng viên Đảng Dân chủ trong Nghị viện, bao gồm việc tăng thuế đối với các tập đoàn lớn và người giàu, giảm chi phí cho người Mỹ đang đi làm, giảm giá thuốc và giúp các gia đình trang trải chi phí nuôi con. Một số nội dung đã được Tổng thống Mỹ nêu qua trong bài phát biểu Thông điệp Liên bang tuần trước.
Theo Nhà Trắng, đề xuất ngân sách mới trị giá 7.266 tỷ USD, tăng từ con số 6.900 tỷ USD vào năm 2024, mặc dù hai đề xuất này đều bao gồm các yêu cầu tăng cường An sinh xã hội, Medicare và tăng thuế cho người giàu.
Ngân sách của tổng thống nói chung không phải là kế hoạch chi tiết cho các dự luật sẽ trở thành luật. Theo luật, các tổng thống buộc phải công bố ngân sách và việc này đã trở thành cơ hội để đưa ra mức giá cho các đề xuất chi tiêu của Nhà Trắng. Việc thông qua các dự luật chi tiêu thực tế là tùy thuộc vào Nghị viện vì nó có quyền lực về hầu bao trong Hiến pháp.
Do đó, đề xuất của TT Biden gần như rất khó để được thông qua tại Nghị viện Mỹ hiện đang bị chia rẽ, đặc biệt là tại Hạ viện do các Đảng viên Cộng hòa cầm quyền.
Lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Hạ viện, bao gồm Chủ tịch Mike Johnson, Lãnh đạo đa số Steve Scalise, Lãnh đạo đa số Tom Emmer và Chủ tịch Hội nghị đảng Cộng hòa Elise Stefanik, đã nhanh chóng bác bỏ kế hoạch này.
“Các đảng viên Đảng Cộng hòa tại Hạ viện bác bỏ đề xuất ngân sách sai lầm của ông Biden và đã hành động để đưa đất nước chúng ta trở lại con đường tài chính lành mạnh”, họ nói trong một tuyên bố chung và nói thêm: “Kế hoạch ngân sách của Hạ viện cho năm tài chính tiếp theo, trước đề xuất của Tổng thống, phản ánh giá trị của những người Mỹ chăm chỉ, những người biết rằng trong thời kỳ kinh tế khó khăn, kỷ luật tài chính là không thể thương lượng".
Đánh thuế người giàu và doanh nghiệp
Theo Nhà Trắng, ngân sách nhằm mục đích giảm thâm hụt liên bang khoảng 3.000 tỷ USD trong 10 năm tới phần lớn bằng cách áp dụng mức thuế tối thiểu 25% đối với thu nhập chưa thực hiện của những hộ gia đình giàu có nhất và bằng cách định hình lại mã số thuế doanh nghiệp.
Biện pháp này sẽ đánh vào những người có tài sản ròng trị giá hơn 100 triệu USD. Ngân sách cũng đề xuất đánh thuế thu nhập từ vốn ở mức tương đương với thu nhập từ tiền lương đối với những người kiếm được hơn 1 triệu USD.
Shalanda Young, giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách Nhà Trắng, cho biết: “Chúng tôi có thể thực hiện tất cả các khoản đầu tư của mình bằng cách yêu cầu những người trong nhóm 1 và 2% hàng đầu đóng nhiều tiền hơn”.
Bên cạnh đó, đề xuất ngân sách của ông Biden sẽ tăng thuế đối với các công ty tỷ USD từ 15% lên 21% và tăng mức thuế doanh nghiệp rộng hơn lên 28%.
Giống như ngân sách năm ngoái, đề xuất năm nay sẽ giảm động lực khuyến khích các doanh nghiệp đa quốc gia ghi nhận lợi nhuận ở các khu vực pháp lý có thuế thấp và tăng thuế suất đối với thu nhập từ nước ngoài của họ lên 21% từ mức 10,5%.
Đầu tư vào việc làm và cơ sở hạ tầng năng lượng sạch
Ngân sách kêu gọi 1,6 tỷ USD, tăng 29% so với năm 2023, để hỗ trợ các dự án cơ sở hạ tầng năng lượng sạch và việc làm trên toàn quốc. Khoản tiền này bao gồm tiền để bảo vệ nhà của các gia đình có thu nhập thấp cũng như quỹ giúp chính quyền tiểu bang và địa phương xây dựng lưới điện an toàn, đáng tin cậy.
Ngân sách cũng sẽ cung cấp nguồn tài trợ dài hạn cho Quân đoàn Khí hậu Mỹ, một sáng kiến được đưa ra vào năm ngoái nhằm cung cấp cơ hội đào tạo nghề và dịch vụ cho một loạt dự án giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu.
Củng cố tài chính của Medicare, chăm sóc sức khỏe và an sinh xã hội
Trong ngân sách năm nay, Tổng thống đã ban hành lại kế hoạch củng cố quỹ ủy thác bảo hiểm bệnh viện của Medicare thông qua các kế hoạch tăng thuế thu nhập đầu tư và dành doanh thu từ thuế do Đạo luật Chăm sóc Giá cả phải chăng tạo ra cho quỹ ủy thác bảo hiểm bệnh viện của Medicare. Nó cũng sẽ chuyển một số tiền tiết kiệm được từ các cải cách thuốc của Medicare được đề xuất vào quỹ ủy thác.
Ngân sách đề xuất tăng tốc độ đàm phán thuốc Medicare và đưa nhiều loại thuốc hơn vào đàm phán sớm hơn sau khi chúng ra mắt. Năm ngoái, chính quyền đã nêu tên 10 loại thuốc theo toa đầu tiên sẽ được đàm phán - thuốc điều trị suy tim, cục máu đông, tiểu đường, bệnh thận, viêm khớp, ung thư máu và hơn thế nữa - theo Đạo luật Giảm lạm phát.
Ngân sách của ông Biden cũng sẽ mở rộng các khoản giảm giá của IRA và giới hạn chi phí thuốc theo toa tự chi trả là 2.000 USD ngoài Medicare và vào thị trường thương mại. Bên cạnh đó, đề xuất cũng sẽ mở rộng giới hạn chia sẻ chi phí 35 USD cho việc cung cấp insulin trong một tháng cho thị trường thương mại.
Tổng thống không đưa ra đề xuất chi tiết để giải quyết tình trạng thiếu hụt trầm trọng trong quỹ tín thác của An sinh xã hội, nhưng ngân sách nhắc lại các nguyên tắc không cắt giảm phúc lợi của ông Biden.
Ngân sách của ông Biden sẽ thiết lập một chương trình nghỉ phép vì lý do gia đình và y tế được trả lương trên toàn quốc. Trước đó, Nghị viện đã quy định một số chế độ nghỉ ốm có lương trong đại dịch Covid-19, nhưng các nhà lập pháp đã để chế độ này hết hạn vào năm 2021.
Giảm chi phí chăm sóc trẻ em
Tổng thống đang đề xuất một chương trình mới nhằm đảm bảo dịch vụ chăm sóc trẻ em với giá cả phải chăng cho các gia đình có thu nhập lên tới 200.000 USD/năm, tiết kiệm cho mỗi gia đình trung bình 600 USD/tháng cho mỗi đứa trẻ.
Theo nỗ lực tiêu tốn khoảng 400 tỷ USD trong một thập kỷ, hầu hết các bậc cha mẹ sẽ không trả quá 10 USD một ngày và những gia đình có thu nhập thấp nhất sẽ không phải trả gì.
Nó cũng cung cấp 8,5 tỷ USD cho Quỹ tài trợ Khối Phát triển và Chăm sóc Trẻ em, nhằm cung cấp các khoản trợ cấp chăm sóc trẻ em cho các gia đình lao động có thu nhập thấp. Và nó sẽ mở rộng tín dụng thuế để khuyến khích các doanh nghiệp cung cấp phúc lợi chăm sóc trẻ em cho người lao động của họ.
Tạo gánh nặng và không khả thi?
Đáng chú ý, đề xuất ngân sách năm tài chính 2025 được đưa ra trong thời điểm gói tài chính năm 2024 mới được thông qua một phần. Sự chậm trễ gần nửa năm diễn ra khi Washington bị chia rẽ sâu sắc tại 2 viện, khi bất kỳ sự nhượng bộ nào cũng cần được quy đổi bằng lợi ích thực tế.
Trong sáu tháng qua, những "trận chiến" khốc liệt tại Nghị viện Mỹ đã dẫn tới nhiều lần chính phủ Mỹ gần như đóng cửa và khiến cựu Chủ tịch Hạ viện Đảng Cộng hòa Kevin McCarthy mất chức.
Trong khi đó, chính phủ vẫn tiếp tục duy trì hoạt động thông qua các dự luật chi tiêu tạm thời.
Cuối tháng 2 vừa qua, các nhà lập pháp đã đạt được thỏa thuận về dự luật trị giá 460 tỷ USD để tài trợ cho một nửa chi phí của chính phủ trong thời gian còn lại của năm tài chính. Nguồn tài trợ cho nửa còn lại phải được giải quyết trước ngày 22/3 nếu không chính phủ sẽ đóng cửa một phần.
Bất chấp sự rối loạn đó, ông Biden vẫn đưa ra một đề xuất ngân sách tăng tiến chi tiêu, dự kiến sẽ tạo gánh nặng khổng lồ lên khối nợ công vốn đang tăng với tốc độ chóng mặt của nước này.
Ủy ban Ngân sách Liên bang có trách nhiệm (CRFB) lưu ý Văn phòng Quản lý và Ngân sách (OMB) ước tính rằng nợ công Mỹ sẽ tăng lên 45.100 tỷ USD, tương đương 105,6% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP), vào năm 2034 theo kế hoạch.
Brian Riedl, một thành viên cấp cao tại Viện Manhattan chuyên về ngân sách và thuế, nói với tờ The Post rằng các đề xuất của Tổng thống sẽ khiến Mỹ gánh chịu “gánh nặng thuế thu nhập kéo dài cao nhất trong lịch sử với tư cách là một phần của nền kinh tế”.
“Tổng thống không chỉ đơn giản tăng thuế để giảm thâm hụt, ông ấy tăng thuế để mở rộng chính phủ,” Riedl nói sau khi gọi ngân sách của Biden năm ngoái là “gánh nặng thời bình cao nhất trong lịch sử Mỹ”.
Xem thêm >> Hạ viện Mỹ thông qua dự luật chi tiêu, 'dập tắt' khả năng chính phủ đóng cửa
