“Bây giờ bạn đang chứng kiến nhiều quốc gia giảm bớt giao dịch bằng USD vì chúng tôi đã ép buộc họ làm như vậy. Và điều này còn vượt xa cả Nga, Trung Quốc và Iran”, người nắm giữ nền tảng mạng xã hội X (trước đây là Twitter) đã tuyên bố trong một buổi phỏng vấn đầu tuần qua.
Vị tỷ phú đề cập tới quá trình các nước chuyển đổi sang giao dịch bằng tiền tệ quốc gia, đặc biệt là các nước trong nhóm các nền kinh tế mới nổi BRICS (gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi). Ông nhấn mạnh rằng sự thay đổi này không phải là quyết định tự nguyện của các nước này mà là sự cần thiết buộc họ phải làm do các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Moscow liên quan đến Ukraine.
“Các nước như Brazil hay Ấn Độ vẫn muốn giao dịch với Nga. Họ không thể làm điều đó bằng USD, vì vậy họ buộc phải phi USD hóa các giao dịch của mình, do đó làm suy yếu sức mạnh của đồng USD trên thế giới”, ông Musk nhấn mạnh thêm.
Việc vũ khí hóa đồng USD đã khiến nhiều quốc gia phải tìm kiếm các giải pháp thay thế, đặc biệt sau khi các lệnh trừng phạt đã cô lập Nga khỏi hệ thống tài chính phương Tây một cách hiệu quả.
Đồng USD vẫn luôn là đồng tiền dự trữ chính và là kênh dẫn cho hoạt động kinh doanh quốc tế kể từ khi Mỹ nổi lên như một cường quốc kinh tế hàng đầu thế giới sau Thế chiến thứ hai. Thuật ngữ “phi USD hóa” đề cập đến quá trình thoát khỏi sự phụ thuộc của thế giới vào đồng USD với tư cách là đồng tiền dự trữ chính.
Theo dữ liệu từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), USD chiếm 59% dự trữ tiền tệ được phân bổ tính đến quý I/2023, vượt xa đồng euro ở mức chỉ dưới 20% và đồng yên Nhật ở mức khoảng 5%.
Mặc dù không còn nghi ngờ gì nữa rằng nó vẫn đứng đầu, tỷ trọng dự trữ tiền tệ được phân bổ của đồng USD đã giảm trong vài thập kỷ qua, giảm từ mức hơn 70% vào năm 2001. Sự sụt giảm này đã khiến một số chuyên gia đặt câu hỏi liệu thế giới có đang trải qua quá trình phi USD hóa hay không.
Các quốc gia muốn giảm bớt ảnh hưởng của đồng USD đối với nền kinh tế của mình có thể áp dụng nhiều cách tiếp cận khác nhau. Để thoát khỏi cái bóng của đồng USD, các ngân hàng trung ương cần một loại tiền dự trữ thay thế vẫn cho phép họ củng cố hệ thống tài chính địa phương và tham gia thương mại quốc tế.
Câu hỏi quan trọng tiếp theo là những loại tiền tệ nào khác sẽ phù hợp để các ngân hàng trung ương nắm giữ làm dự trữ chính thức? Các lựa chọn thay thế truyền thống cho đồng USD bao gồm đồng euro, đồng yên và đồng bảng Anh. Tuy nhiên, như IMF lưu ý, những loại tiền tệ này không tăng tỷ lệ phân bổ dự trữ tương ứng với sự sụt giảm của đồng USD.
Trung Quốc đã tham gia với tư cách là động lực của quá trình phi USD hóa, nhằm mục đích định vị đồng nhân dân tệ của mình như một loại tiền tệ dự trữ. Mặc dù các ngân hàng trung ương đã tăng tỷ lệ nắm giữ đồng nhân dân tệ nhưng tỷ lệ dự trữ toàn cầu của đồng tiền này vẫn chỉ ở mức dưới 2,5%.
Sự gia tăng dự trữ đồng nhân dân tệ chiếm khoảng 1/4 sự sụt giảm trong phân bổ đồng USD và Nga hiện nắm giữ khoảng 1/3 tổng dự trữ bằng đồng tiền Trung Quốc.
Trong bối cảnh có những nghi ngờ về khả năng tồn tại của đồng nhân dân tệ với tư cách là đồng tiền dự trữ, bao gồm cả tài khoản vốn đóng của Trung Quốc và khả năng kiểm soát tỷ giá hối đoái, các quốc gia đã phân bổ dự trữ cho đồng tiền của các nền kinh tế nhỏ hơn. Khoảng 3/4 sự thay đổi dự trữ khỏi đồng USD đã chuyển sang các loại tiền dự trữ phi truyền thống, bao gồm đồng USD Úc, USD Canada, krona Thụy Điển và won Hàn Quốc .
Một giải pháp thay thế khác là các ngân hàng trung ương phải dự trữ vàng và các nước trên thế giới đã và đang làm điều đó. Theo Hội đồng Vàng Thế giới, nhu cầu vàng của ngân hàng trung ương vào năm 2022 tăng vọt lên 1.136 tấn, tăng 152% so với năm trước và đạt mức cao nhất kể từ năm 1950.
Bất chấp sự suy giảm tỷ trọng nắm giữ của ngân hàng trung ương nói chung, đồng USD vẫn được xem là đồng tiền dự trữ ưu việt. Thật khó để định lượng việc rời xa đồng USD một cách bền vững hơn có thể có ý nghĩa gì đối với hệ thống tài chính toàn cầu.
Ít nhất là ở thời điểm hiện tại, đồng USD vẫn giữ được vai trò trung tâm trong hệ thống tài chính toàn cầu, nhưng xu hướng phi USD hóa dường như đang ngày càng gia tăng.
Thảo luận về phi USD hóa đã được đưa ra thường xuyên hơn vì cuộc chiến ở Ukraine. Khi Mỹ muốn gây tổn thất tài chính cho Nga bằng các biện pháp trừng phạt và đóng băng dự trữ tiền tệ của Nga, sức mạnh trừng phạt của đồng USD đã được thể hiện. Điều này có thể thúc đẩy các quốc gia khác tìm cách hạn chế sử dụng đồng tiền của Mỹ.
Ngoài việc chuyển dự trữ của mình sang vàng hoặc các loại tiền tệ khác, các quốc gia đang giảm sự phụ thuộc vào đồng USD bằng cách bỏ qua đồng tiền Mỹ trong các giao dịch quốc tế. Ví dụ, Trung Quốc đã thanh toán cho các giao dịch mua hàng hóa khổng lồ từ Nga bằng đồng nhân dân tệ thay vì đồng USD và họ cũng đã ký các thỏa thuận sử dụng đồng tiền của mình trong thương mại với Ả Rập Saudi và Brazil.
Phát biểu tại Hội nghị Hội nghị thượng đỉnh BRICS hồi cuối tháng 8 vừa qua, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho hay tiến trình phi USD hóa đang “đạt được động lực” và những thành viên của BRICS đang tìm cách giảm sự phụ thuộc vào đồng bạc xanh trong các giao dịch chung.
Xem thêm >> IEA: Số lượng ô tô điện trên đường sẽ tăng gấp 10 lần vào năm 2030
Tags:
(VNF) - Trong khi phần lớn các doanh nghiệp cùng ngành đã cơ bản xử lý xong núi nợ, China Vanke lại trở thành một trường hợp khác thường. Nhà phát triển bất động sản có trụ sở tại Thâm Quyến này đang đối mặt nguy cơ vỡ nợ và buộc phải tái cấu trúc.
(VNF) - Trung Quốc sẽ áp thuế giá trị gia tăng (VAT) 13% đối với các biện pháp tránh thai từ năm 2026 như một phần trong nỗ lực điều chỉnh chính sách dân số trước tình trạng tỷ lệ sinh lao dốc. Song giới phân tích nhận định hiệu quả thực tế sẽ hạn chế nếu Bắc Kinh không khắc phục các rào cản kinh tế – xã hội sâu xa hơn.
(VNF) - Một người đàn ông tại New Zealand bị tạm giam sau khi bị cáo buộc nuốt mặt dây chuyền Fabergé trị giá 18.000 euro nhằm phi tang tang vật. Cảnh sát đến nay vẫn chưa thu hồi được món trang sức quý hiếm.
(VNF) - Châu Âu và Canada cam kết chi 5 tỷ USD mua vũ khí Mỹ để duy trì dòng viện trợ cho Ukraine trong bối cảnh Washington giảm hỗ trợ quân sự.
(VNF) - Sau khi được Tổng thống Donald Trump ân xá hồi năm 2021, Eliyahu Weinstein nhanh chóng quay trở về con đường lừa đảo và chiếm đoạt thêm 35 triệu USD từ mô hình đa cấp.
(VNF) - Thị trường bất động sản (BĐS) Trung Quốc tiếp tục chìm trong vòng xoáy suy giảm khi giá nhà lao dốc, doanh số bán sụt sâu và thanh khoản của doanh nghiệp giảm. Nhiều nhà kinh tế nhận định rằng thị trường bất động sản Trung Quốc nhiều khả năng cần thêm vài năm điều chỉnh trước khi có thể chạm đáy và phục hồi bền vững.
(VNF) - Liên minh châu Âu (EU) đang xem xét sử dụng các quyền hạn “khẩn cấp” để huy động nguồn vốn lên tới hàng trăm tỷ USD từ tài sản của Nga bị đóng băng, nhằm tạo kênh hỗ trợ tài chính bền vững cho Ukraine trong bối cảnh xung đột kéo dài và nhu cầu viện trợ ngày càng lớn.
(VNF) - Thái Lan mới đây đã tịch thu và phong tỏa hơn 310 triệu USD tài sản từ 4 mạng lưới tội phạm xuyên quốc gia do Chen Zhi, Kok An, Tangthai và Ue Angkoon cầm đầu, liên quan lừa đảo trực tuyến và rửa tiền. Các loại tài sản bị tịch thu gồm đất đai, bất động sản, tiền mặt, hàng hiệu và tiền kỹ thuật số.
(VNF) - Trong khi phương Tây dồn sự chú ý vào mối đe dọa cạnh tranh từ xe điện Trung Quốc, một thách thức khác đang âm thầm định hình lại ngành công nghiệp ô tô toàn cầu. Các nhà sản xuất ô tô truyền thống của Bắc Kinh đang ồ ạt đẩy xe chạy bằng nhiên liệu hóa thạch sang các thị trường mới nổi.
(VNF) - Mang thai hộ đang dần trở thành một ngành công nghiệp toàn cầu trị giá hàng tỷ USD, được thúc đẩy bởi công nghệ hiện đại, hệ thống môi giới xuyên biên giới và nhu cầu ngày càng tăng từ các quốc gia phát triển. Tuy nhiên, sự bùng nổ này kéo theo các khoảng trống pháp lý, tranh cãi đạo đức và mối lo ngại về việc thương mại hóa cơ thể phụ nữ trong kỷ nguyên sinh sản hiện đại.
(VNF) - Năm 2025, giá bạc đạt mức cao kỷ lục. Theo các chuyên gia, giá bạc vẫn còn dư địa tăng tiếp bất chấp tình trạng thiếu hụt nguồn cung.
(VNF) - Tổng thống Nga Vladimir Putin mới đây đã ký sắc lệnh cho phép công dân Trung Quốc được nhập cảnh Nga miễn thị thực lên tới 30 ngày cho mục đích du lịch hoặc công tác.
(VNF) - Một nguồn tin của Reuters ngày 2/12 tiết lộ rằng Trung Quốc đã cấp lô giấy phép xuất khẩu đất hiếm mới đầu tiên, giúp đẩy nhanh việc vận chuyển đến một số khách hàng nhất định. Đây được xem là kết quả quan trọng từ hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
(VNF) - Công ty SpaceX của tỷ phú Elon Musk lần đầu tiên lọt vào danh sách 100 nhà sản xuất vũ khí hàng đầu thế giới của SIPRI. Doanh thu từ vũ khí của hãng tăng gấp đôi so với năm trước, đạt 1,8 tỷ USD, phản ánh tầm ảnh hưởng ngày càng tăng của công nghệ không gian và viễn thông trong lĩnh vực quốc phòng toàn cầu.
(VNF) - Tháng cuối cùng của năm bắt đầu với một đợt bán tháo mới trên thị trường tiền điện tử. Bitcoin rơi sâu hơn vào vùng giá xuống trong phiên giao dịch ngày 1/12, có lúc chạm mức thấp nhất 85.461 USD. So với đỉnh mọi thời đại đạt gần 126.200 USD hồi đầu tháng 10, đồng tiền số lớn nhất thế giới đã "bốc hơi" khoảng 32% giá trị.
(VNF) - Ngay sau khi thông tin về lỗi panel được công bố, cổ phiếu Airbus tại thị trường châu Âu rớt mạnh. Có thời điểm giảm tới khoảng 10%.
(VNF) - Ngày 2/12, giá Bitcoin giảm mạnh, khi làn sóng bán tháo tiền điện tử tiếp tục trở lại.
(VNF) - Tính từ đầu năm đến hết tháng 9, VinFast bán được 110.362 xe, nhiều hơn so với 70.000 xe của BYD.
(VNF) - Các cuộc khảo sát kinh doanh công bố ngày 1/12 cho thấy hoạt động sản xuất tại các nền kinh tế lớn của châu Âu, châu Á và Mỹ tiếp tục yếu kém trong tháng 11, do nhu cầu trong nước trầm lắng và những bất ổn liên quan đến thuế quan. Trái với xu hướng đi xuống toàn cầu, Việt Nam cùng một số nước Đông Nam Á lại nổi lên như điểm sáng khi ghi nhận mức tăng trưởng sản xuất mạnh mẽ.
(VNF) - Do nhu cầu leo thang từ các cuộc xung đột ở Ukraine và Gaza cùng xu hướng gia tăng chi tiêu quốc phòng của nhiều quốc gia, doanh thu từ bán vũ khí và dịch vụ quân sự của các tập đoàn quốc phòng lớn trên thế giới đã tăng 5,9% trong năm ngoái, theo báo cáo công bố ngày 1/12 của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI).
(VNF) - Công ty bảo hiểm Asahi Mutual Life Insurance của Nhật Bản sẽ mua lại toàn bộ cổ phần của MVI Life. Thương vụ dự kiến hoàn tất vào năm 2026.
(VNF) - Doanh nghiệp cuối cùng còn trụ vững trong ngành bất động sản đang lao đao của Trung Quốc có lẽ cũng sắp gục ngã.
(VNF) - Dưới lòng siêu núi lửa cổ đại, một trữ lượng lithium trị giá hàng nghìn tỷ USD được đánh giá như “kho báu” có thể thay đổi cán cân năng lượng và chuỗi cung ứng pin toàn cầu.
(VNF) - Nga chuẩn bị phát hành trái phiếu chính phủ bằng nhân dân tệ lần đầu tiên, tạo động lực quan trọng cho chiến lược quốc tế hóa đồng tiền Trung Quốc. Quyết định này không chỉ giúp Moscow tối ưu hóa nguồn vốn nội địa mà còn góp phần mở rộng tầm ảnh hưởng toàn cầu của nhân dân tệ.
(VNF) - Tổng thống Donald Trump cho biết ông sẽ chỉ định Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) vào cuối năm nay, trong bối cảnh Nhà Trắng thúc đẩy chiến lược hạ lãi suất để củng cố tăng trưởng. Quyết định này đang được giới đầu tư theo sát, bởi nó có thể định hình đường hướng chính sách tiền tệ của Mỹ trong nhiệm kỳ mới và tác động trực tiếp tới thị trường tài chính toàn cầu.
(VNF) - Trong khi phần lớn các doanh nghiệp cùng ngành đã cơ bản xử lý xong núi nợ, China Vanke lại trở thành một trường hợp khác thường. Nhà phát triển bất động sản có trụ sở tại Thâm Quyến này đang đối mặt nguy cơ vỡ nợ và buộc phải tái cấu trúc.
(VNF) - Hàng loạt dự án nhà ở xã hội tại Đà Nẵng như An Trung 2, Đại Địa Bảo, Ecohome Hòa Hiệp… đang được đẩy nhanh tiến độ, cung cấp hàng nghìn căn hộ cho thị trường, đáp ứng nhu cầu an cư của người thu nhập thấp.
