“Bây giờ bạn đang chứng kiến nhiều quốc gia giảm bớt giao dịch bằng USD vì chúng tôi đã ép buộc họ làm như vậy. Và điều này còn vượt xa cả Nga, Trung Quốc và Iran”, người nắm giữ nền tảng mạng xã hội X (trước đây là Twitter) đã tuyên bố trong một buổi phỏng vấn đầu tuần qua.
Vị tỷ phú đề cập tới quá trình các nước chuyển đổi sang giao dịch bằng tiền tệ quốc gia, đặc biệt là các nước trong nhóm các nền kinh tế mới nổi BRICS (gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi). Ông nhấn mạnh rằng sự thay đổi này không phải là quyết định tự nguyện của các nước này mà là sự cần thiết buộc họ phải làm do các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Moscow liên quan đến Ukraine.
“Các nước như Brazil hay Ấn Độ vẫn muốn giao dịch với Nga. Họ không thể làm điều đó bằng USD, vì vậy họ buộc phải phi USD hóa các giao dịch của mình, do đó làm suy yếu sức mạnh của đồng USD trên thế giới”, ông Musk nhấn mạnh thêm.
Việc vũ khí hóa đồng USD đã khiến nhiều quốc gia phải tìm kiếm các giải pháp thay thế, đặc biệt sau khi các lệnh trừng phạt đã cô lập Nga khỏi hệ thống tài chính phương Tây một cách hiệu quả.
Đồng USD vẫn luôn là đồng tiền dự trữ chính và là kênh dẫn cho hoạt động kinh doanh quốc tế kể từ khi Mỹ nổi lên như một cường quốc kinh tế hàng đầu thế giới sau Thế chiến thứ hai. Thuật ngữ “phi USD hóa” đề cập đến quá trình thoát khỏi sự phụ thuộc của thế giới vào đồng USD với tư cách là đồng tiền dự trữ chính.
Theo dữ liệu từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), USD chiếm 59% dự trữ tiền tệ được phân bổ tính đến quý I/2023, vượt xa đồng euro ở mức chỉ dưới 20% và đồng yên Nhật ở mức khoảng 5%.
Mặc dù không còn nghi ngờ gì nữa rằng nó vẫn đứng đầu, tỷ trọng dự trữ tiền tệ được phân bổ của đồng USD đã giảm trong vài thập kỷ qua, giảm từ mức hơn 70% vào năm 2001. Sự sụt giảm này đã khiến một số chuyên gia đặt câu hỏi liệu thế giới có đang trải qua quá trình phi USD hóa hay không.
Các quốc gia muốn giảm bớt ảnh hưởng của đồng USD đối với nền kinh tế của mình có thể áp dụng nhiều cách tiếp cận khác nhau. Để thoát khỏi cái bóng của đồng USD, các ngân hàng trung ương cần một loại tiền dự trữ thay thế vẫn cho phép họ củng cố hệ thống tài chính địa phương và tham gia thương mại quốc tế.
Câu hỏi quan trọng tiếp theo là những loại tiền tệ nào khác sẽ phù hợp để các ngân hàng trung ương nắm giữ làm dự trữ chính thức? Các lựa chọn thay thế truyền thống cho đồng USD bao gồm đồng euro, đồng yên và đồng bảng Anh. Tuy nhiên, như IMF lưu ý, những loại tiền tệ này không tăng tỷ lệ phân bổ dự trữ tương ứng với sự sụt giảm của đồng USD.
Trung Quốc đã tham gia với tư cách là động lực của quá trình phi USD hóa, nhằm mục đích định vị đồng nhân dân tệ của mình như một loại tiền tệ dự trữ. Mặc dù các ngân hàng trung ương đã tăng tỷ lệ nắm giữ đồng nhân dân tệ nhưng tỷ lệ dự trữ toàn cầu của đồng tiền này vẫn chỉ ở mức dưới 2,5%.
Sự gia tăng dự trữ đồng nhân dân tệ chiếm khoảng 1/4 sự sụt giảm trong phân bổ đồng USD và Nga hiện nắm giữ khoảng 1/3 tổng dự trữ bằng đồng tiền Trung Quốc.
Trong bối cảnh có những nghi ngờ về khả năng tồn tại của đồng nhân dân tệ với tư cách là đồng tiền dự trữ, bao gồm cả tài khoản vốn đóng của Trung Quốc và khả năng kiểm soát tỷ giá hối đoái, các quốc gia đã phân bổ dự trữ cho đồng tiền của các nền kinh tế nhỏ hơn. Khoảng 3/4 sự thay đổi dự trữ khỏi đồng USD đã chuyển sang các loại tiền dự trữ phi truyền thống, bao gồm đồng USD Úc, USD Canada, krona Thụy Điển và won Hàn Quốc .
Một giải pháp thay thế khác là các ngân hàng trung ương phải dự trữ vàng và các nước trên thế giới đã và đang làm điều đó. Theo Hội đồng Vàng Thế giới, nhu cầu vàng của ngân hàng trung ương vào năm 2022 tăng vọt lên 1.136 tấn, tăng 152% so với năm trước và đạt mức cao nhất kể từ năm 1950.
Bất chấp sự suy giảm tỷ trọng nắm giữ của ngân hàng trung ương nói chung, đồng USD vẫn được xem là đồng tiền dự trữ ưu việt. Thật khó để định lượng việc rời xa đồng USD một cách bền vững hơn có thể có ý nghĩa gì đối với hệ thống tài chính toàn cầu.
Ít nhất là ở thời điểm hiện tại, đồng USD vẫn giữ được vai trò trung tâm trong hệ thống tài chính toàn cầu, nhưng xu hướng phi USD hóa dường như đang ngày càng gia tăng.
Thảo luận về phi USD hóa đã được đưa ra thường xuyên hơn vì cuộc chiến ở Ukraine. Khi Mỹ muốn gây tổn thất tài chính cho Nga bằng các biện pháp trừng phạt và đóng băng dự trữ tiền tệ của Nga, sức mạnh trừng phạt của đồng USD đã được thể hiện. Điều này có thể thúc đẩy các quốc gia khác tìm cách hạn chế sử dụng đồng tiền của Mỹ.
Ngoài việc chuyển dự trữ của mình sang vàng hoặc các loại tiền tệ khác, các quốc gia đang giảm sự phụ thuộc vào đồng USD bằng cách bỏ qua đồng tiền Mỹ trong các giao dịch quốc tế. Ví dụ, Trung Quốc đã thanh toán cho các giao dịch mua hàng hóa khổng lồ từ Nga bằng đồng nhân dân tệ thay vì đồng USD và họ cũng đã ký các thỏa thuận sử dụng đồng tiền của mình trong thương mại với Ả Rập Saudi và Brazil.
Phát biểu tại Hội nghị Hội nghị thượng đỉnh BRICS hồi cuối tháng 8 vừa qua, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho hay tiến trình phi USD hóa đang “đạt được động lực” và những thành viên của BRICS đang tìm cách giảm sự phụ thuộc vào đồng bạc xanh trong các giao dịch chung.
Xem thêm >> IEA: Số lượng ô tô điện trên đường sẽ tăng gấp 10 lần vào năm 2030
Tags:
(VNF) - Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) đã cam kết đầu tư 1,4 nghìn tỷ USD trong 10 năm vào Mỹ sau khi các quan chức cấp cao của UAE gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump trong tuần này, thông báo ngày 21/3 của Nhà Trắng nêu rõ.
(VNF) - Được sự ủng hộ của sinh viên và các nhà giáo dục, Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 20/3 đã ký một sắc lệnh hành pháp giải thể Bộ Giáo dục liên bang, thực hiện lời hứa trong chiến dịch tranh cử.
(VNF) - Các nhà nghiên cứu từ Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc (CAS) dự đoán vị thế thống trị của nước này đối với nguồn cung cấp đất hiếm trên thế giới có thể sắp kết thúc.
(VNF) - Đế chế kinh doanh của ông trùm Hồng Kông Lý Gia Thành đang trở thành tâm điểm chú ý sau khi CK Hutchison Holdings quyết định bán cảng tại Kênh đào Panama cho một liên doanh do công ty Mỹ BlackRock đứng đầu, động thái đã khiến Bắc Kinh tức giận. Cổ phiếu của công ty đã giảm mạnh trong những phiên gần đây.
(VNF) - Tỷ phú công nghệ Elon Musk, cố vấn thân cận của Tổng thống Mỹ Donald Trump, cho biết mạng sống của ông đang bị đe dọa vì sự tham gia sâu rộng của ông vào chính quyền, và một số người có thể muốn ông chết vì ông đang "ngăn chặn hành vi gian lận của họ".
(VNF) - Trong bối cảnh sự hỗ trợ của Mỹ dành cho Ukraine đang dần hạn chế, các đồng minh châu Âu của Ukraine đang cân nhắc liệu có nên tịch thu 300 tỷ USD tài sản bị đóng băng của Nga và sử dụng số tiền này để hỗ trợ Ukraine hay không.
(VNF) - Tỷ phú người Hong Kong Lý Gia Thành đang "mắc kẹt" giữa cuộc chiến địa chính trị giữa Trung Quốc và Mỹ sau khi công bố thỏa thuận bán cảng tại Kênh đào Panama cho công ty Mỹ.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump cho hay loại "thẻ vàng" thị thực trị giá 5 triệu USD mà ông đề xuất sẽ giúp nước Mỹ trả hết nợ quốc gia, đồng thời cung cấp cho các công ty hàng đầu phương thức để thu hút những lao động nhập cư chất lượng. “Nó sẽ được bán chạy như tôm tươi”, ông Trump nói trong cuộc họp nội các đầu tiên của nhiệm kỳ thứ hai.
(VNF) - Sau cuộc họp thường kỳ mới nhất, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã quyết định giữ nguyên lãi suất.
(VNF) - Thỏa thuận "lấy lại" Kênh đào Panama của Mỹ đang ngày càng bị chính quyền Trung Quốc và Hồng Kông chỉ trích.
(VNF) - Thừa nhận rằng nền kinh tế đang phải đối mặt với nhiều thách thức và cần phải “nỗ lực hết sức” để đạt được các mục tiêu, các nhà lãnh đạo Trung Quốc vẫn tự tin rằng: “Con tàu khổng lồ của nền kinh tế Trung Quốc sẽ tiếp tục vượt sóng và vững vàng tiến về tương lai”.
(VNF) - Giá vàng tăng vọt lên mức cao kỷ lục mới, quanh mức 3.038-3.039 USD/ounce khi căng thẳng gia tăng ở Trung Đông và lo ngại về kế hoạch áp thuế của Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tục thúc đẩy nhu cầu đối với tài sản trú ẩn an toàn. Tại thị trường trong nước, giá vàng cũng liên tục phá đỉnh trong những ngày qua.
(VNF) - Văn phòng công tố Bỉ ngày 18/3 cho hay họ đã buộc tội 5 người trong cuộc điều tra hối lộ tại Nghị viện châu Âu được cho là có liên quan đến tập đoàn Huawei của Trung Quốc, trong đó 4 người bị buộc tội tham nhũng.
(VNF) - Công nghệ "siêu sạc" của BYD đang làm gia tăng sự cạnh tranh vốn đã khốc liệt trên thị trường ô tô lớn nhất thế giới và thúc đẩy hãng này tiến xa hơn so với các đối thủ như Tesla.
(VNF) - Tập đoàn CK Hutchison của tỷ phú Hong Kong Lý Gia Thành đang chịu áp lực mới từ Bắc Kinh sau khi bán các cảng ở Kênh đào Panama cho công ty Mỹ.
(VNF) - Tại nước Mỹ xa xôi, những quả trứng gà quen thuộc giờ đây được coi là “gia tài nho nhỏ”. Người ta nâng niu những vỉ trứng gà như khoản lương hưu, thậm chí coi chúng như một khoản “đầu tư” có thể tìm thấy ngay trong siêu thị.
(VNF) - Trước cuộc “khủng hoảng” khi giá gạo tăng vọt, chính phủ Nhật Bản đã phải đưa ra một quyết định chưa từng có: Giải phóng hơn 200.000 tấn gạo dự trữ khẩn cấp. Đáng tiếc là, nỗ lực này dường như chưa đủ để giải quyết gốc rễ vấn đề.
(VNF) - Chính phủ Trung Quốc đã hứa sẽ trợ cấp chăm sóc trẻ em, tăng lương và chế độ nghỉ phép có lương tốt hơn để phục hồi nền kinh tế đang chậm lại. Bên cạnh đó, nước này cũng đang triển khai chương trình giảm giá 41 tỷ USD cho đủ loại mặt hàng, từ máy rửa chén và đồ trang trí nhà cửa đến xe điện và đồng hồ thông minh.
(VNF) - Từ một cửa hàng nhỏ bán hạt giống, tập đoàn CP (Charoen Pokphand) đã vươn mình trở thành một trong những tập đoàn tư nhân hàng đầu châu Á. Với hoạt động đa dạng từ nông nghiệp, thực phẩm đến viễn thông và bán lẻ, CP Group đã để lại dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ kinh tế toàn cầu, đặc biệt là tại Việt Nam.
(VNF) - “Ông lớn” xe điện BYD của Trung Quốc vừa công bố một nền tảng pin sạc mới dành cho xe điện (EV) mà hãng cho biết có thể sạc EV nhanh như tốc độ bơm xăng.
(VNF) - Trung tâm quyền lực của Liên minh châu Âu (EU) đang quay cuồng vì vụ bê bối tham nhũng mới liên quan đến "gã khổng lồ" công nghệ Trung Quốc Huawei và Nghị viện châu Âu.
(VNF) - Ở Trung Quốc, các cửa hàng pop-up chuyên bán các sản phẩm do Nga sản xuất đã trở nên ngày càng phổ biến. Sự gia tăng của chúng khiến một số người dân bối rối, nhiều người trên mạng xã hội Trung Quốc đặt câu hỏi tại sao những cửa hàng này dường như "mọc lên như nấm" chỉ sau một đêm.
(VNF) - Trong bối cảnh tỷ phú Elon Musk đang phải đối mặt với sự phản đối chính trị ngày càng gia tăng và khó khăn về tài chính, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông sẽ mua một chiếc xe Tesla, một động thái thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ của tổng thống Mỹ dành cho cố vấn quyền lực nhất của mình.
(VNF) - Sau 3 năm bị yêu cầu đến sớm 5 phút/ngày nhưng không được tính thù lao làm thêm giờ, nhóm nhân viên tại Nhật Bản đã đệ đơn lên Ủy ban Thương mại Công bằng và thành công giành được khoản bồi thường 73.329 USD.
(VNF) - Giá vàng đã tăng 13,6% vào năm 2025 và vượt qua mức 3.000 USD/ounce vào tuần trước, thiết lập mức cao kỷ lục mới. Căng thẳng địa chính trị và bất ổn kinh tế đang thúc đẩy dòng chảy trú ẩn an toàn, đẩy giá vàng lên cao. Tuy nhiên, một số yếu tố và xu hướng dài hạn khác sẽ giúp xác định liệu đợt tăng giá này có được duy trì hay sẽ sụp đổ sau cú tăng sốc.
(VNF) - Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) đã cam kết đầu tư 1,4 nghìn tỷ USD trong 10 năm vào Mỹ sau khi các quan chức cấp cao của UAE gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump trong tuần này, thông báo ngày 21/3 của Nhà Trắng nêu rõ.
(VNF) - Để mở rộng khu vực phía đông hồ Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội sẽ phải di dời 12 tổ chức, cơ quan, đơn vị cùng với đó là 35 hộ dân.
