Tỷ phú lập dị Richard Branson có đủ sức vực dậy đế chế Virgin?

Tỷ phú tự thân Richard Branson nổi tiếng với sự liều lĩnh và không ngại đối mặt với bất kỳ thách thức nào. Người sáng lập Virgin Group xây dựng khối tài sản hơn 4 tỷ USD vì sự quyết đoán, táo bạo và tinh thần sẵn sàng dấn thân vào những lĩnh vực kinh doanh mới.

"Virgin thích vượt qua những thử thách tưởng chừng không thể vượt qua", Branson nói trong một phát biểu năm 2018. Tuy nhiên, CNN nhận định thời điểm này, đế chế của ông Branson đang đối mặt với thách thức lớn nhất trong lịch sử tập đoàn.

Hàng loạt công ty thuộc Virgin Group hoạt động trong lĩnh vực du lịch, bao gồm hàng không, tàu hỏa, khách sạn, du thuyền, tổ chức tour du lịch. Tất cả đều tê liệt vì dịch Covid-19.

Tuần trước, Virgin Atlantic nộp đơn xin bảo hộ phá sản tại Mỹ. Đây là một phần trong kế hoạch thay đổi cấu trúc tài chính 1,5 tỷ USD nhằm đảm bảo Virgin Atlantic sống sót. Hãng hàng không này vẫn duy trì hoạt động, nhưng sẽ tiếp tục lỗ cho tới năm 2022. Virgin Australia cũng đang tái cấu trúc dưới sự quản lý của ông chủ mới, Bain Capital.

Thế chấp đảo riêng, cầu cứu chính phủ

Virgin Group có hơn 35 công ty và tuyển dụng hơn 60.000 người trên phạm vi toàn cầu. Theo CNN, để chống chọi cuộc khủng hoảng, doanh nhân Branson đã bơm ít nhất 350 triệu USD vào các công ty thuộc Virgin Group đang gặp khó khăn về tài chính.

Điều đó cũng đồng nghĩa với việc nguồn vốn dành cho các dự án đầu tư mới của ông Branson sẽ rất ít ỏi. Những tháng gần đây, Virgin Group vẫn tiếp tục đầu tư vào Virgin Orbit, công ty sản xuất vệ tinh của tập đoàn. Virgin Orbit đang sản xuất máy thở để hỗ trợ Australia chống đại dịch Covid-19.

Ban đầu, năm 2020 được kỳ vọng là năm đáng nhớ của hãng dịch vụ du lịch không gian Virgin Galactic. Công ty này được xem là một thành công dù chưa sinh lãi. Ông Branson lên kế hoạch có mặt trên một chuyến bay lên quỹ đạo vào đầu năm tới. Nếu kế hoạch diễn ra suôn sẻ, Virgin Galactic có thể thu hút vô số khách hàng giàu có.

Tuy nhiên, dịch Covid-10 nghiền nát ngành công nghiệp du lịch, và giới chuyên gia dự báo tình hình có thể chỉ được cải thiện nếu ngành y tế toàn cầu sản xuất thành công vaccine chống virus hiệu quả. Theo khảo sát của Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế, 66% người được hỏi cho biết họ sẽ đi lại ít hơn kể cả sau khi dịch được kiểm soát.

Giữa tháng 4, Branson đề nghị chính phủ Anh và Australia hỗ trợ tài chính cho Virgin Atlantic và Virgin Australia. Tuy nhiên, Anh từ chối. Ở thời điểm đó, Virgin Group đã chi 250 triệu USD cho các công ty thành viên để chống dịch. Ông Branson thậm chí còn đề nghị đặt cọc đảo Necker ông sở hữu tại biển Caribbean làm tài sản thế chấp để huy động vốn.

Theo thỏa thuận tái cấu trúc, Virgin Group sẽ bơm 262 triệu USD cho Virgin Atlantic. Đến nay, hãng đã sa thải hơn 3.500 nhân viên và đóng cửa trụ sở tại sân bay Gatwick (London, Anh), nhưng vẫn khẳng địng "tin tưởng" vào kế hoạch tái cơ cấu tài chính.

Trong khi đó, Virgin Australia cũng không xin được hỗ trợ tài chính từ chính phủ Australia và bị bán cho hãng đầu tư Bain Capital. Các công ty du lịch của Virgin Group cũng lao đao. Hãng du thuyền hạng sang Virgin Voyages ra mắt hồi tháng 2 đã phải hoãn hoạt động cho đến ít nhất ngày 31/10.

Kể cả khi dịch vụ du thuyền được nối lại, Virgin Voyages cũng khó có thể thu hút các khách hàng trẻ như kỳ vọng. Giá mỗi chuyến du lịch 3-4 ngày của hãng lên đến 1.600-19.000 USD. Trong thời kỳ nền kinh tế toàn cầu lao đao, mức giá này là quá đắt.

Tương lai nào cho Virgin

Trong khi cả đế chế của tỷ phú Branson đang thoi thóp, Virgin Galactic là ánh sáng cuối đường hầm. Bất chấp tình trạng trồi sụt thất thường ở Phố Wall, giá cổ phiếu Virgin Galactic vẫn tăng hơn 55% kể từ đầu năm. Virgin Galactic lên sàn New York năm 2019.

Theo Reuters, công ty đạt mức định giá 2,3 tỷ USD ngay khi vừa ra mắt. Ngân hàng đầu tư UBS ước tính ngành kinh doanh du lịch vũ trụ sẽ trở thành ngành công nghiệp trị giá 3 tỷ USD vào năm 2030. Quỹ đầu tư Social Capital đã đầu tư 800 triệu USD đổi lấy 49% cổ phần của Virgin Galactic.

Virgin Galactic cho biết tính đến ngày 30/6, công ty đã có hơn 700 khách hàng đặt cọc cho một chuyến du hành vào vũ trụ. Mỗi vé có giá lên đến 250.000 USD, mang về doanh thu 175 triệu USD. Theo chuyên gia Sam Korus thuộc Ark Invest, dịch Covid-19 không ảnh hưởng nhiều đến Virgin Galactic bởi đối tượng khách hàng siêu giàu công ty nhắm tới vốn không chịu tác động nhiều từ cuộc khủng hoảng.

"Vũ trụ là lĩnh vực thú vị nhưng vẫn tồn tại nhiều rủi ro ở thời điểm hiện tại. Nếu chuyến bay vào vũ trụ của Branson vào quý I/2021 thành công, khái niệm du lịch vũ trụ sẽ không còn xa nữa", ông nhận định.

Đồng thời, thành công của Virgin Galactic trong khi các hãng du lịch khác đang vật lộn với khó khăn có thể giúp công ty trở thành biểu tượng cho sự đổi mới và thay đổi cách khách hàng nghĩ về tương lai của ngành du lịch.

Ngoài du lịch vũ trụ, Virgin Galactic đồng thời nghiên cứu để ứng dụng công nghệ tên lửa vào ngành du lịch hàng không nhằm tạo đột phá trong vận hành bay. Theo đó, các chuyến bay có thể rút ngắn thời gian rõ rệt so với công nghệ máy bay hiện tại. Chuyên gia Korus dự đoán ngành công nghiệp này có tiềm năng thu về 300 tỷ USD doanh thu hàng năm.

"Không ai nghĩ đến đầu tư vào công nghệ mới khi mọi thứ vẫn vận hành suôn sẻ. Nhưng bất cứ khi nào xuất hiện, khủng hoảng sẽ là chất xúc tác hữu hiệu để nâng cấp và đầu tư vào công nghệ mới", chuyên gia Korus bình luận.

Dù vậy, Bloomberg cho biết trong những tháng gần đây, ông Branson bán hàng trăm triệu USD cổ phiếu của Virgin Galactic để rót tiền cho các công ty du lịch trong tập đoàn. Hồi tháng 5, giá cổ phiếu Virgin Galactic giảm nhẹ khi Virgin Group thông báo bán 25 triệu cổ phiếu của công ty này để hỗ trợ các mảng kinh doanh khác. Điều đó có thể gây lo ngại cho các nhà đầu tư quan tâm đến lĩnh vực du lịch không gian.