Việc sa thải Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Ukraine Oleksii Reznikov sau một loạt báo cáo về hối lộ và sự yếu kém trong quản lý tài chính đã cho thấy động thái dứt khoát của Tổng thống Volodymyr Zelensky và chính quyền Ukraine trong cuộc chiến dập tắt nạn tham nhũng, đặc biệt là tham nhũng quân sự.
Sau khi Tổng thống Volodymyr Zelenskyy mở cuộc điều tra về tham nhũng, hối lộ liên quan đến các văn phòng tuyển quân dịch, Viện Xã hội học Quốc tế Kiev đã thực hiện một cuộc khảo sát về nạn tham nhũng và nhận được kết quả: 89% công dân Ukraine coi tham nhũng là vấn đề nghiêm trọng nhất ở quốc gia này, chỉ sau chiến sự Nga - Ukraine.
Chi tiêu cho quân sự hiện chiếm gần một nửa ngân sách quốc gia của Ukraine. Bộ trưởng Bộ Quốc phòng sắp mãn nhiệm, ông Oleksii Reznikov tiết lộ, hiện nay chính phủ Ukraine đã chi khoảng 100 triệu USD mỗi ngày cho cuộc xung đột Nga – Ukraine. Tuy nhiên, nhiều người dân Ukraine cho rằng một phần của số tiền này đã rơi vào túi của các quan chức cấp cao.
Rõ ràng là những vụ tham nhũng trong quân đội và bộ máy chính quyền trong thời gian gần đây đã làm “xói mòn” niềm tin của người dân Ukraine.
Theo số liệu từ chính phủ, quân đội Ukraine vẫn chưa nhận được các lô vũ khí với tổng trị giá 980 triệu USD dù đã quá hạn giao hàng.
Mặc dù chi tiết chính xác về vụ việc này chưa được tiết lộ nhưng theo NY Times, nó đã phần nào chỉ ra những bất thường trong cách quản lý, thu mua vũ khí của các quan chức thuộc Bộ Quốc phòng Ukraine.
Truyền thông Ukraine trước đó đưa tin, việc chi trả quá mức đối với các nhu yếu phẩm cơ bản cho quân đội, chẳng hạn như thực phẩm và áo khoác mùa đông, đã vạch ra những điểm bất thường, cho thấy nhiều quan chức quân đội của Ukraine đã tham ô công quỹ.
Theo một báo cáo trên Dzerkalo Tyzhnia, một tờ báo của Ukraine, một số quan chức quân đội đã mua trứng với giá 0,47 USD/quả, cao hơn nhiều lần so với mức giá hiện hành. Chưa kể, hàng nghìn chiếc áo khoác mùa đông cũng được mua với giá đắt đỏ nhưng lại không đủ ấm để chống lại cái lạnh khắc nghiệt ở Ukraine.
Trước khi Nga phát động chiến dịch đặc biệt ở Ukraine, nạn tham nhũng ở Ukraine chủ yếu liên quan đến các công ty nhà nước, những kẻ đã bòn rút tiền của quốc gia với vô số cách thức khác nhau. Tuy nhiên, các nhóm chống tham nhũng cho biết khi Ukraine đổ một lượng tiền khổng lồ vào hỗ trợ cho chiến sự Nga – Ukraine thì những kẻ tham nhũng lại chuyển hướng sang “rút ruột” chi tiêu quân sự.
Chính quyền Tổng thống Volodymyr Zelensky cũng đã có những động thái mạnh tay nhằm chấn chỉnh tình hình. Không chỉ sa thải Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, hàng loạt quan chức cấp cao cũng bị điều tra và đưa ra xét xử.
Hai quan chức của Bộ Quốc phòng, bao gồm Thứ trưởng và người đứng đầu bộ phận mua sắm, đã bị bắt sau khi có báo cáo về việc họ mua trứng với giá quá đắt cho quân đội.
Tổng thống Volodymyr Zelensky còn sa thải người đứng đầu bộ phận tuyển dụng quân sự vào tháng trước do nhận tiền hối lộ từ những người muốn trốn quân dịch. Một Thứ trưởng kinh tế cũng đang bị xét xử với cáo buộc biển thủ quỹ viện trợ nhân đạo.
Không riêng các quan chức, những cá nhân có hành vi tham nhũng cũng bị Tổng thống Volodymyr Zelensky đưa vào tầm ngắm.
Vào đầu tháng 9, tỷ phú Ihor Kolomoisky, một trong những tài phiệt hàng đầu tại Ukraine, đã bị bắt giữ và tạm giam trong vòng 2 tháng để điều tra với cáo buộc gian lận và rửa tiền.
Theo Cơ quan an ninh Ukraine, trong giai đoạn 2013 - 2020, tỷ phú Igor Kolomoisky đã hợp thức hóa hơn 14 triệu USD bằng cách rút tiền ra nước ngoài và sử dụng mạng lưới ngân hàng dưới quyền kiểm soát của mình. Chưa kể, ông còn liên quan đến cáo buộc tham ô và trốn thuế ở hai công ty dầu mỏ lớn nhất Ukraine mà ông có sở hữu cổ phần.
Có ý kiến cho rằng chính quyền Ukraine đang bị “sa lầy” khi các vụ tham nhũng đang có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây.
Thế nhưng, theo Giám đốc Tổ chức Minh bạch quốc tế ở Ukraine, Andrii Borovyk lại cho rằng việc các vụ tham nhũng bị đưa ra ánh sáng là dấu hiệu tích cực với Ukraine. “Điều này cho thấy Ukraine có đủ năng lực để chống lại chiến dịch đặc biệt Nga – Ukraine và tham nhũng cùng một lúc”.
Ông cũng nhận định rằng hành động quyết liệt của chính quyền Ukraine là đúng bởi “các cuộc chiến không thể là cái cớ để ngừng chống lại nạn tham nhũng”.
