Vì sao lãi suất liên ngân hàng tăng vọt?

Theo báo cáo thị trường tiền tệ tuần từ 18/11 đến 21/11 vừa được Công ty Chứng khoán SSI công bố, tuần qua, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã phát hành 13 nghìn tỷ đồng tín phiếu trong khi có tới 38 nghìn tỷ đồng tín phiếu đến hạn, tương đương bơm ròng 25 nghìn tỷ đồng vào hệ thống ngân hàng. Kênh OMO vẫn không phát sinh giao dịch mới, duy trì số dư bằng 0.

Sau khi hạ đồng loạt các lãi suất điều hành vào tháng 9/2019 và bơm ròng liên tục 6 tuần vừa qua, việc hạ trần lãi suất huy động và cho vay từ ngày 19/11/2019, theo SSI, đã thể hiện rõ hơn chủ trương điều hành nới lỏng của NHNN.

Cụ thể, lãi suất tiền gửi tối đa bằng VND của các ngân hàng thương mại (NHTM) với không kỳ hạn và kỳ hạn dưới 1 tháng là 0,8%/năm và từ 1 đến dưới 6 tháng là 5%/năm (mức cũ là 1%/năm và 5,5%/năm); Lãi suất cho vay ngắn hạn VND của các NHTM với 5 lĩnh vực ưu tiên là 6%/năm (mức cũ là 6,5%/năm).

Cùng với đó, NHNN đã chính thức ban hành thông tư số 22/2019/TT-NHNN thay thế thông tư 36/2014 quy định các giới hạn, tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động của ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Theo đó, giới hạn vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn sẽ giảm dần trong vòng 3 năm tới, từ mức 40% hiện nay xuống 37% từ 1/10/2020; 34% từ 1/10/2021 và 30% từ 1/10/2022. Lộ trình này đã nới hơn với 3 bước giảm và thời hạn hiệu lực trễ hơn 3 tháng so với dự thảo ban đầu.

Ngoại trừ 4 NHTM nhà nước và một vài NHTM lớn, lãi suất huy động các kỳ hạn 1 đến dưới 6 tháng của hầu hết các NHTM trong những tháng gần đây đều đang ở mức 5,5%/năm nên khi trần lãi suất huy động giảm, một loạt các NHTM cũng điều chỉnh giảm lãi suất ở kỳ hạn này về mức 5%/năm.

Tuy vậy, SSI cho hay, lãi suất huy động các kỳ hạn trên 6 tháng vẫn không có nhiều thay đổi, dao động từ 5,3-7,8%/năm với kỳ hạn 6 đến dưới 12 tháng và 6,4-8,1%/năm với kỳ hạn 12,13 tháng.

Đối với lãi suất cho vay, Vietcombank tiếp tục là ngân hàng đi đầu với quyết định giảm 0,5%/năm với toàn bộ các khoản vay bằng VND của doanh nghiệp.

SSI nhận định, biện pháp mạnh tay của NHNN có thể cần một thời gian để thực sự kéo giảm được lãi suất trên thị trường 1 (thị trường tổ chức kinh tế và dân cư, không tính tổ chức tín dụng), sau khi một phần tiền gửi dịch chuyển sang các ngân hàng nhỏ và giai đoạn cao điểm cuối năm qua đi.

Song song với động thái giảm lãi suất của NHNN, lãi suất trên liên ngân hàng đã bất ngờ "nóng" lên, đặc biệt trong 2 ngày cuối tuần. Lãi suất trên liên ngân hàng lên mức 3,76%/năm (tăng 1,78 điểm%) với kỳ hạn qua đêm, 3,84%/năm với kỳ hạn 1 tuần (tăng 1,59 điểm%).

Lý giải cho điều này, SSI cho rằng có thể là do nguồn cung của các NHTM lớn thu hẹp, nhu cầu dự trữ thanh khoản vào cuối tháng và dự phòng sụt giảm huy động kỳ hạn ngắn do giảm lãi suất trên thị trường 1.

"Nhiều khả năng lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm sẽ vẫn ở mức trên 3%/năm trong tuần cuối tháng 11", chuyên gia của SSI dự báo.

Về tỷ giá, tuần qua, tỷ giá giao dịch USD/VND giữ nguyên ở mức 23.110/23.260 trên ngân hàng nhưng tăng 10 VND/USD trên tự do, lên mức 23.210/23.230. Tỷ giá trung tâm tăng thêm 7 VND/USD, hiện ở mức 23.151 VND/USD – tăng 1,43% so với cuối năm 2018.

Sau 4 tháng liên tục bán ngoại tệ về NHNN và cán cân thương mại nửa đầu tháng 11 chuyển sang nhập siêu nhẹ khoảng 30 triệu USD, nguồn cung ngoại tệ những tháng cuối năm có thể bớt dồi dào.

Tuy vậy, theo SSI, với chênh lệch lãi suất VND-USD trên liên ngân hàng ở mức cao (hơn 2%/năm với kỳ hạn qua đêm) và diễn biến quốc tế chưa thực sự xấu nên tỷ giá USD/VND nhiều khả năng sẽ vẫn ổn định trong vùng 23.100-23.200 VND/USD.