Cô Fang, một cư dân ở Thâm Quyến, Trung Quốc đã phải ở trong nhà trong suốt 2 ngày trong tình trạng không điện, không nước khi cơn bão Saola đổ bộ vào miền Nam Trung Quốc hồi tháng 9/2023.
“Tôi chưa bao giờ thấy Thâm Quyến ngập nặng như thế”, cô nói. Thành phố này đã phải hứng chịu trận mưa lớn nhất lịch sử vào tháng 9/2023 với lượng mưa trung bình trên toàn thành phố đã vượt quá 200mm chỉ trong vòng vài tiếng đồng hồ.
Theo SCMP, trong năm 2023, cùng với các đợt nắng nóng lịch sử, Trung Quốc cũng phải hứng chịu nhiều trận lũ lụt lớn, dẫn đến thiệt hại kinh tế trực tiếp lên tới 32 tỷ NDT (tương đương 4,5 tỷ USD) chỉ trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 9 năm nay.
Trên thực tế, Trung Quốc phải đối mặt với sự thiếu hụt tài chính đáng kể cho việc xây dựng cơ sở hạ tầng có khả năng chống chọi với khí hậu, với mức thiếu hụt tài trợ hàng năm lên tới gần 500 tỷ NDT (79 tỷ USD) trong 5 năm tới, theo một báo cáo do Viện Tài nguyên Thế giới công bố vào năm 2021.
Thiệt hại do lũ lụt ngày càng lớn khiến nhiều người đặt câu hỏi về tính hiệu quả của chiến lược “thành phố bọt biển” mà Trung Quốc đã dày công xây dựng trong nhiều năm qua.
Sáng kiến “thành phố bọt biển” được triển khai trên phạm vi toàn quốc vào năm 2015. Ý tưởng về mô hình này rất đơn giản, đó là sử dụng các khu vườn trên mái nhà, vỉa hè có thể thấm nước, bể chứa ngầm và những vật chứa tương tự, hoạt động như miếng bọt biển để hấp thụ lượng mưa lớn và sau đó từ từ thải ra sông hoặc hồ chứa.
Chính quyền Bắc Kinh từng kỳ vọng sáng kiến này không chỉ củng cố hệ thống quản lý nước và thoát nước, tăng cường khả năng phòng chống lũ lụt của nhiều thành phố mà còn là động lực cho tăng trưởng kinh tế.
Ông Li Junqi, phó hiệu trưởng tại Đại học Xây dựng Bắc Kinh, cho biết: “Các hành động của Trung Quốc nhằm giải quyết lũ lụt và mưa lớn, đặc biệt là sáng kiến thành phố bọt biển, là một chiến lược quan trọng nhằm chủ động giải quyết các thách thức của phát triển đô thị hiện đại và biến đổi khí hậu”.
Tính từ 2015 đến nay, Trung Quốc đã chi tổng cộng hơn 1.000 tỷ NDT (tương đương 140 tỷ USD) cho 33.000 dự án thành phố bọt biển tại 90 thành phố, 13 tỉnh thành trên toàn quốc.
Trong những năm qua, sáng kiến thành phố bọt biển ghi nhận một số thành công nhất định. Theo số liệu thống kê từ cơ quan quản lý nước của thành phố Thâm Quyến, sau khi đầu tư hơn 2,3 tỷ NDT từ năm 2016 - 2022 vào các dự án thành phố bọt biển, Thâm Quyến đã được bảo vệ khỏi nhiều lũ lụt lớn. Nhiều thành phố áp dụng sáng kiến này, chẳng hạn như Thượng Hải và Vũ Hán cũng đã ít bị ngập úng hơn khi mưa lớn so với trước đây.
Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng những lợi ích mà thành phố bọt biển mang lại vẫn “chưa thấm vào đâu so với số tiền đầu tư”. Các chuyên gia kỹ thuật cũng cho rằng các tiêu chuẩn của thành phố bọt biển chưa đủ và chưa phù hợp với phát triển đô thị hiện đại.
Ông Entela Benz, Giám đốc điều hành và người sáng lập công ty phân tích rủi ro khí hậu Intensel, cho biết: “Thành phố bọt biển chưa phù hợp để sử dụng trong các khu đô thị”.
Theo các chuyên gia, cơ sở hạ tầng và cấu trúc của các thành phố bọt biển chỉ có thể quản lý một lượng nước mưa nhất định. Trong khi đó, biến đổi khí hậu đang gây ra ngày càng nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan, vượt xa mức mà các thành phố bọt biển có thể xử lý.
Ông Mark Fletcher, lãnh đạo tại công ty tư vấn kỹ thuật Arup, cho biết sáng kiến thành phố bọt biển đã phần nào thất bại. Nó cũng chứng minh rằng thành phố bọt biển không phải “viên đạn bạc” cho cuộc chiến chống lại biến đổi khí hậu của Trung Quốc, ông nói.
