Việt Nam tăng trưởng xanh: 'Nước đang phát triển, chiến lược phải khéo léo'
(VNF) - Theo chuyên gia, Việt Nam mới là nước đang phát triển nên chiến lược tăng trưởng xanh của doanh nghiệp phải khéo léo, tránh làm giảm lợi thế cạnh tranh.
- Đề xuất lập các đặc khu kinh tế Net Zero để hút vốn ngoại 08/01/2025 06:51
Đầu Xuân Ất Tỵ 2025, Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trao đổi với ông Lê Ngọc Ánh Minh – Chủ tịch Câu lạc bộ Hydrogen Việt Nam ASEAN, Chủ tịch điều hành Pacific Group, về triển vọng kinh tế xanh của Việt Nam trong bối cảnh kỷ nguyên mới đầy biến động nhưng nhiều cơ hội đổi mới.
- Theo ông, doanh nghiệp cần hiểu về tăng trưởng xanh như thế nào cho "đúng và trúng", thưa ông?
Ông Lê Ngọc Ánh Minh: Các quốc gia đặt mục tiêu phát thải ròng bằng không (Net Zero) từ năm 2050 đến 2070. Các quốc gia thận trọng như Trung Quốc, Indonesia đặt mục tiêu Net Zero từ năm 2060, Ấn Độ thận trọng hơn với mục tiêu Net Zero năm 2070. Gần đây nhất, sau khi nhậm chức tổng thống Hoa Kỳ, ông Donald Trump đã rút Hoa Kỳ ra khỏi Hiệp định Paris về chống biến đổi khí hậu.
Cơ hội rất lớn cho Việt Nam kể từ khi Thủ tướng Phạm Minh Chính tuyên bố tại COP26 rằng Việt Nam đặt mục tiêu Net Zero vào năm 2050, khi Việt Nam đang là công xưởng sản xuất của thế giới, đã và đang tiếp nhận làn sóng sản xuất xanh, làn sóng chuyển đổi sang năng lượng xanh, vật liệu xanh...
Việc chuyển đổi xanh cần lộ trình dài hạn cho đến năm 2050, doanh nghiệp cần hiểu đúng lộ trình và cập nhật thông tin chính sách vĩ mô của Chính phủ để tuân thủ lộ trình này. Tăng trưởng xanh không nên hiểu là phải làm ngay một cách tuyệt đối vì nó tiêu tốn nguồn lực, chi phí rất lớn.
Tăng trưởng xanh cần theo lộ trình, ví dụ tăng trưởng mỗi năm từ 3-5% thì 25 năm sau đạt 100%. Nếu không hiểu đúng về bản chất mà gấp rút chuyển đổi ồ ạt thì doanh nghiệp sẽ gặp khó, thua lỗ thậm chí phá sản và câu chuyện này đã xảy ra trên thế giới: Có các tập đoàn năng lượng bỏ ngành năng lượng truyền thống (sản xuất năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch) để chuyển sang năng lượng sạch (tái tạo) và thua lỗ triền miên, hoặc tập đoàn khác vẫn duy trì mảng truyền thống nhưng thua lỗ nặng ở mảng năng lượng sạch.
- Nhiều ý kiến chuyên gia cho rằng các quy trình xanh hóa chưa hoàn thiện, đồng thời chi phí đầu tư còn quá cao, khiến cho việc chuyển đổi xanh bị hạn chế. Quan điểm của ông thế nào?
Đúng vậy, như tôi đã nêu, nếu làm không cẩn thận sẽ lãng phí nguồn lực mà không bán được hàng vì giá sản phẩm quá cao. Doanh nghiệp cần tìm hiểu và rất thận trọng về chuyển đổi xanh, làm làm sao để đảm bảo sản xuất ổn định, giá thành cạnh tranh được và việc chuyển đổi xanh là dài hạn, 25-26 năm chứ không phải ngày một ngày hai. Chuyển đổi xanh không nên hiểu là đi vay nguồn tài chính xanh và chuyển đổi sang năng lượng sạch mà doanh nghiệp nên được tư vấn một cách toàn diện.
Tôi ví dụ một doanh nghiệp sản xuất có một vạn công nhân, nếu tổ chức cư xá cho công nhân ở gần nhà máy, có thể đi bộ hoặc đi làm bằng xe điện do doanh nghiệp bố trí thì đó chính là chuyển đổi xanh vì một vạn công nhân đi một vạn xe máy xả thải rất lớn. Sắp xếp vận chuyển hợp lý và tiện lợi giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí và người lao động thuận lợi.
Một ví dụ khác là việc cải tiến quy trình sản xuất để tiết kiệm điện. Ngày nay có nhiều giải pháp giúp doanh nghiệp tiết kiệm điện. Nếu tiết kiệm 5-7-10-15% tiền điện chính là tăng trưởng xanh thay vì bỏ số tiền rất lớn để đầu tư điện tái tạo. Tiết kiệm nước, tiết kiệm nhân công, ca máy... chính là tăng trưởng xanh.
Doanh nghiệp cần tính toán kỹ để không tiêu tốn quá nhiều nguồn lực cho việc tăng trưởng xanh, làm sao để việc tăng trưởng xanh không gây đội vốn, khiến bộ máy điều hành cồng kềnh hơn. Về cơ bản không tăng thêm chi phí mà phải giảm chi phí đi. Có tòa nhà văn phòng tiết kiệm nước, sử dụng nước chảy ra từ điều hòa không khí để tưới cây, để cấp nước cho các tiện ích như nhà vệ sinh, cách làm đó giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí và thật sự tăng trưởng xanh.
Nói chung, cần một chiến lược tổng thể, khai thác từng ngóc ngách của doanh nghiệp để góp vào tăng trưởng xanh mà không gây lãng phí nguồn lực, không phải đầu tư lớn làm cho giá thành sản phẩm tăng cao. Nên nhớ Việt Nam là nước đang phát triển, vẫn còn nghèo nên chiến lược tăng trưởng xanh của doanh nghiệp phải khéo, tiết kiệm.
- Ông đánh giá như thế nào về xu hướng chuyển dịch các dòng tài chính và đầu tư theo hướng xanh hiện nay trên thị trường tài chính quốc tế? Liệu đây có là cơ hội lớn mà các doanh nghiệp Việt Nam cần tận dụng để có thể đón nhận cơ hội chuyển đổi mô hình hướng tới tăng trưởng xanh và phát triển bền vững không?
Ông Lê Ngọc Ánh Minh: Quan điểm của tôi là doanh nghiệp cần tìm hiểu thật kỹ. Nếu dòng tài chính, đầu tư theo hướng xanh mà lãi suất thấp, ân hạn dài thì doanh nghiệp nên khai thác. Nếu dòng tài chính, đầu tư theo hướng xanh nhưng kèm nhiều rào cản kỹ thuật khiến chi phí tài chính cao bất thường, đi kèm với nhiều thể loại chi phí tư vấn tài chính, tư vấn thu xếp, tư vấn thay đổi hoàn toàn cấu trúc doanh nghiệp gây đội vốn, gây bất ổn mô hình kinh doanh đang làm ăn tốt thì doanh nghiệp phải rất thận trọng khi được chào mời tiếp nhận.
Tôi được biết có các doanh nghiệp đang nộp đăng ký vào chương trình rất tốt, chuyên nghiệp như chương trình đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP).

- Mới đây, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) đã có thông báo về việc rút khỏi mạng lưới ngân hàng trung ương về tài chính xanh (NGFS). Ông đánh giá như thế nào về điều này? Theo ông, động thái này của FED có ảnh hưởng tới lĩnh vực tài chính xanh toàn cầu hay không, thưa ông?
Ông Lê Ngọc Ánh Minh: Tuy NGFS ra tuyên bố cứng rắn về quyết tâm và cam kết mạnh mẽ sau khi Fed rút, quan điểm của tôi là việc Fed rút khỏi mạng lưới NGFS có tác động rất lớn. Mạng lưới NGFS được thành lập năm 2017 và mãi đến năm 2020 thì Fed mới tham gia (trong nhiệm kỳ của tổng thống Joe Biden). Thật ra NGFS cũng hứng nhiều chỉ trích trong quá trình hoạt động.
Chúng ta biết ông Trump luôn muốn "công bằng trong làm ăn". Trước đây, đâu đó vẫn có những chính sách tài chính xanh khá cực đoan, ví như loại bỏ không tài trợ các dự án khai thác, sản xuất nhiên liệu hóa thạch và tập trung ưu đãi vay, ưu đãi tài trợ cho dự án năng lượng tái tạo, dự án bảo vệ môi trường. Con đường giảm phát thải nên bắt đầu từ nhiều ngả khác nhau chứ không nên cực đoan chỉ theo một ngả duy nhất, từ đó làm tăng chi phí đầu tư, hạ lãi suất cho vay. Việc tăng chi phí đầu tư làm cho chi phí sản xuất cao dẫn đến giá thành sản phẩm cao, bên cho vay thì bị bào mòn lợi nhuận vì phải cho vay lãi suất thấp mà mục tiêu giảm phát thải, tăng trưởng xanh chỉ là mục tiêu lý thuyết, chưa chứng minh được.
Ngoài việc Fed rút khỏi NGFS thì gần đây chúng ta thấy các ngân hàng lớn của Mỹ lần lượt rút khỏi Liên minh Ngân hàng Net Zero (NZBA) và thấy rõ ngân hàng lớn rời Liên minh này như Citigroup, Morgan Standley đều đặt mục tiêu tài chính Net Zero trước năm 2050 chứ không phải họ rời NZBA mà không cam kết phát triển bền vững. Theo tôi, các tổ chức như NGFS hay NZBA sẽ phải thay đổi cách làm để các ngành công nghiệp đều có hướng phát triển chứ không "cực đoan", chỉ phát triển một số ngành được cho là "xanh".
Tôi ví dụ, ngành sản xuất hydro sạch không nên hiểu là sử dụng máy điện phân và dùng nguồn điện tái tạo để tạo ra hydro thì gọi là hydro sạch. Hydro sạch (phát thải thấp) có thể được sản xuất từ nhiều cách khác nhau, sản xuất từ than đá, khí thiên nhiên và quá trình sản xuất có thu hồi CO2 để đạt mức phát thải thấp theo tiêu chuẩn đặt ra. Cần nhiều cách khác nhau để làm chứ không mặc định chỉ có một cách làm duy nhất để giảm phát thải, để phát triển xanh.
- Để thúc đẩy doanh nghiệp phát triển xanh, theo ông, Việt Nam cần có các chính sách như thế nào?
Ông Lê Ngọc Ánh Minh: Đầu tiên và quan trọng nhất là chính sách khuyến khích và thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Để phát triển xanh hiệu quả cần sự đổi mới sáng tạo, doanh nghiệp được khuyến khích sáng tạo cải tiến quy trình và tự phát minh ra phương pháp rẻ, hiệu quả, chủ động, giảm thiểu việc bị phụ thuộc vào nguồn lực bên ngoài gây mất chủ động hoặc tăng chi phí tài chính, tăng giá thành sản phẩm.
Thế giới kể từ hậu Covid thay đổi rất khó đoán, đặc biệt từ khi ông Donald Trump trở lại Nhà Trắng, mọi thứ về "xanh" đã thay đổi đáng kể, tôi tin rằng Chính phủ Việt Nam rất linh hoạt thích ứng với các biến đổi và cập nhật rất nhanh các chính sách trong nước.
Theo tôi, Chính phủ cần khuyến khích các tập đoàn lớn của Việt Nam đặt mục tiêu Net Zero sớm hơn mốc 2050 và tăng mức độ trách nhiệm xã hội, môi trường đối với các tập đoàn lớn từ đó tạo đòn bẩy cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Các chính sách về tăng trưởng xanh đối với doanh nghiệp phải dựa trên lợi ích quốc gia, lợi ích của doanh nghiệp Việt Nam, điều mà chúng ta có thể học từ ông Trump: Hãy tính toán lợi ích một cách sòng phẳng cho doanh nghiệp, người dân của nước mình trước. Tăng trưởng xanh là tất yếu nhưng phải làm ra tiền, ra lợi nhuận chứ không chạy theo "xanh" bằng mọi giá, gây ra thua lỗ. Chỉ khi doanh nghiệp làm ăn có lời, tích lũy thặng dư được thì tiến trình "xanh" mới trở nên dễ dàng.
- Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi!
Chịu áp lực chính trị, 'gã khổng lồ' BlackRock rời Sáng kiến Net Zero

Ý tưởng thùng rác thông minh tích hợp AI vô địch Tiếng nói xanh mùa 2
(VNF) - Sau hơn 5 tháng tranh tài, thu hút 2.103 đơn đăng ký đến từ các cá nhân/đội thi của 371 trường THPT ở 61 tỉnh, thành, cuộc thi Tiếng nói Xanh mùa 2 đã tìm ra các đội vô địch xuất sắc đến từ Nghệ An, Hưng Yên và Phú Yên với các ý tưởng sáng tạo về môi trường.
Từ trái phiếu xanh tới quỹ ESG: Dòng vốn xanh Việt Nam tiến một bước dài
(VNF) - Sự phát triển của trái phiếu xanh và quỹ ESG đánh dấu một bước tiến quan trọng của thị trường vốn Việt Nam, phản ánh xu hướng toàn cầu về tài chính bền vững.
AI trong kỷ nguyên xanh: Tối ưu hoá năng lượng, giảm ô nhiễm môi trường
(VNF) - Sức mạnh tổng hợp giữa AI và công nghệ xanh được kỳ vọng sẽ thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế chung nhưng cũng đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa các yếu tố từ nhận thức, nguồn lực.
Sandbox cho Fintech: Chọn TP.HCM thực nghiệm đổi mới sáng tạo?
(VNF) - Kế hoạch xây dựng trung tâm tài chính quốc tế tại TP. HCM đã xác định Fintech là một trong 4 trụ cột, do đó việc triển khai sandbox tại TP. HCM là phù hợp trong bối cảnh mới.
Thúc đẩy tăng trưởng xanh, phát triển thị trường tín chỉ carbon
(VNF) - Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi yêu cầu ngành chứng khoán thúc đẩy phát triển các sản phẩm mới, dịch vụ mới hướng đến mục tiêu tăng trưởng xanh, phát triển bền vững.
DN đón xu hướng mới: Tích hợp ESG và đầu tư công nghệ sạch
(VNF) - Theo ông Phạm Đăng An, Phó tổng giám đốc Vũ Phong Energy, kinh tế xanh là chìa khoá quan trọng giúp Việt Nam không chỉ vượt qua các thách thức của kỷ nguyên mới mà còn trở thành điểm sáng trên bản đồ phát triển bền vững toàn cầu.
Bài toán xanh hóa cảng biển Lạch Huyện
(VNF) - Với vị trí chiến lược, ở cửa ngõ Biển Đông, kết nối với các tuyến hàng hải quốc tế, cảng Lạch Huyện (tại TP. Hải Phòng) đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy giao thương của các tỉnh phía Bắc. Hiện, cảng Lạch Huyện đang hướng tới việc “xanh hoá” nhằm đáp ứng các yêu cầu phát triển mới, tuy nhiên đây là bài toán không dễ dàng, đòi hỏi nguồn vốn đầu tư khổng lồ.
Hút vốn FDI vào lĩnh vực xanh: Việt Nam có nhiều lợi thế vượt trội
(VNF) - Theo ông Jason Lusk, Giám đốc điều hành Clickable Impact, đồng chủ tịch Ủy ban ESG của AmCham nhận định, Việt Nam đang vươn mình trở thành điểm sáng trong thu hút đầu tư xanh tại khu vực Đông Nam Á, với những lợi thế vượt trội.
Cuộc đại tu của các khu công nghiệp trên toàn thế giới
(VNF) - Cùng với xu hướng phát triển bền vững, nhiều quốc gia trên thế giới đã và đang bắt đầu xây dựng các khu công nghiệp sinh thái và có những thành công nhất định.
Nhìn thế giới, tìm lối đi cho tài chính xanh
(VNF) - Trong kỷ nguyên kinh tế xanh, kinh doanh không chỉ vì mục tiêu lợi nhuận mà còn vì bảo vệ môi trường và rộng hơn là kinh doanh có trách nhiệm. Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội lớn, thị trường tài chính xanh hiện nay vẫn tồn tại nhiều rào cản, trong đó việc thiếu khung pháp lý và tiêu chí phân loại xanh đã khiến các doanh nghiệp gặp khó khi tham gia vào hành trình này.
KCN sinh thái: Pháp lý chưa rõ, DN tự làm tự chịu rủi ro
(VNF) - Theo ông Ngô Nghị Cương, chuyên gia tư vấn đầu tư nước ngoài kiêm giám đốc điều hành Công ty Tư vấn và Đầu tư C+, phát triển KCN xanh, KCN sinh thái vừa là xu thế vừa là yêu cầu trong nền kinh tế bền vững.
'Mở khóa' điện gió ngoài khơi: Cần quyết định táo bạo và ngay lập tức
(VNF) - Điện gió ngoài khơi giữ vai trò quan trọng trong chiến lược chuyển dịch năng lượng và là một mũi nhọn phát triển kinh tế biển Việt Nam. Việt Nam cần có quyết định táo bạo và ngay lập tức để xây dựng chính sách cho nguồn điện này “cất cánh” trong tương lai.

