Xét xử đại án gang thép Thái Nguyên: Đề nghị làm rõ trách nhiệm Bộ Công Thương

Ngày 15/4, TAND TP.Hà Nội tiếp tục phiên xử 19 bị cáo trong vụ thất thoát 830 tỷ đồng tại dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Công ty Cổ phần gang Thép Thái Nguyên (TISCO). Diễn biến chính tại tòa là các bị cáo, luật sư bào chữa tranh luận trước cáo buộc của Viện KSND.

Bị cáo Trần Trọng Mừng chỉ có một phần trách nhiệm ?

Theo cáo trạng, dự án này do TISCO làm chủ đầu tư, HĐQT Tổng công ty thép Việt Nam (VNS) là cấp quyết định đầu tư, được triển khai từ năm 2007 với tổng mức đầu tư dự kiến 3.843 tỷ đồng, Tập đoàn luyện kim Trung Quốc (MCC) làm thầu chính. Tuy nhiên, do nhiều sai phạm, đến nay dự án vẫn chưa hoàn thành. TISCO đã vay và rót vào đây 4.423 tỷ đồng, khiến doanh nghiệp này phải chịu thiệt hại 830 tỷ đồng tiền lãi.

Trong đó, bị cáo Trần Trọng Mừng, nguyên Tổng giám đốc TISCO, bị cáo buộc giữ vai trò chủ mưu, cầm đầu trong vụ án khi không chấm dứt hợp đồng với MCC, mặc dù biết MCC có nhiều vi phạm. Bào chữa cho bị cáo Trần Trọng Mừng, luật sư (LS) Đinh Anh Tuấn (Đoàn LS Hà Nội) cho rằng cần xem xét trách nhiệm của Bộ Công thương khi giới thiệu Tổng công ty xây dựng công nghiệp VN (VINAINCON) cho các bị cáo để làm nhà thầu phụ. Tại tòa, các bị cáo là cựu lãnh đạo tại TISCO và VNS khai lý do chấp nhận VINAINCON là vì có văn bản của Bộ Công thương cho biết VINAINCON là doanh nghiệp của bộ này, có năng lực tốt. Từ đó, LS Tuấn cho rằng, trách nhiệm chính trong việc giới thiệu VINAINCON phải thuộc về Bộ Công thương; TISCO và VNS chỉ liên đới.

Đối với cáo buộc của Viện KSND về việc Trần Trọng Mừng không dừng hợp đồng với MCC, LS Tuấn dẫn nhiều văn bản thể hiện thân chủ từng ký nhiều văn bản hối thúc MCC thực hiện dự án. Ngoài ra, bị cáo Mừng từng ký văn bản gửi Bộ Công thương và VNS với nội dung xin chấm dứt hợp đồng EPC với nhà thầu MCC, yêu cầu MCC trả lại tiền đặt cọc và bồi hoàn thiệt hại nhưng không được chấp nhận.

Ngoài ra, LS Đinh Anh Tuấn lập luận, theo hợp đồng EPC, nếu có tranh chấp, TISCO và MCC sẽ giải quyết tại tòa trọng tài tại Singapore. Vì vậy, TISCO ký hợp đồng với Hãng luật Kenvil Chia tại Singapore nhờ tư vấn và nhận trả lời: “Không thể xem nhẹ việc chấm dứt hợp đồng và chỉ nên xem xét việc chấm dứt nếu không còn các sự lựa chọn nào khác”. Vì vậy, bị cáo Mừng đã chọn việc tiếp tục hợp đồng, thực hiện thay điều chỉnh giá phần C và thay đổi giá hợp đồng EPC theo quy định tại Thông tư 09/2008 của Bộ Xây dựng. Việc hợp đồng phần C bị thay đổi hình thức từ trọn gói sang hợp đồng theo đơn giá không phải do bị cáo Mừng đưa ra. Thậm chí, bị cáo Mừng phản đối việc này vì thay đổi theo đơn giá là giá quý sau cao hơn quý trước khiến dự án “đội giá”, nhà thầu không tích cực làm việc.

Từ những lập luận, luận cứ nêu trên, LS Đinh Anh Tuấn cho rằng bị cáo Mừng chỉ có một phần trách nhiệm trong việc giới thiệu VINAINCON làm nhà thầu phụ nên đề nghị HĐXX xem xét chuyển tội danh từ “vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí” sang “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.

Đề nghị làm rõ trách nhiệm của thầu phụ Vinaincon

LS Nguyễn Thị Minh Yến (Đoàn LS Hà Nội) bào chữa cho bị cáo Đồng Quang Dương cũng nêu quan điểm, việc TISCO chấp thuận VINAINCON làm nhà thầu phụ cho MCC trước tiên phải xem xét trách nhiệm của Bộ Công thương trong việc giới thiệu VINAINCON và xác nhận năng lực của đơn vị này. Từ đó mới dẫn đến việc ký hợp đồng giữa TISCO - MCC và VINAINCON. Sau đó, VINAINCON tự ý ngừng không thực hiện phần C là do chủ quan của đơn vị này. LS này cũng nhắc lại, tại tòa, trong phần xét hỏi VINAINCON đã đối chất với lãnh đạo của TISCO cũng như các nội dung VINAINCON nêu ra đều không có cơ sở, thiếu căn cứ để đổ lỗi cho việc không thực hiện được phần C của hợp đồng.

LS Yến cho rằng, cần xem xét trách nhiệm của VINAINCON đã tham gia việc chỉ định một số nhà thầu phụ, trong đó có 3 nhà thầu không phải là trực thuộc VINAINCON. Chỉ định thầu phụ như vậy sai hợp đồng đã ký giữa 3 bên TISCO - MCC - VINAINCON nêu rõ VINAINCON phải trực tiếp thi công.

Kết thúc phần bào chữa, LS Yến đề nghị trả hồ sơ điều tra xem xét trách nhiệm của Bộ Công thương đối với việc đã ban hành các văn bản có tính chất chỉ đạo TISCO phải thực hiện trong dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2, đặc biệt là đối với việc tách phần C ra khỏi hợp đồng EPC số 01. Đồng thời, đề nghị tiếp tục thu thập tài liệu, chứng cứ trong vấn đề VINAINCON thực hiện hợp đồng 3 bên giữa TISCO - MCC - VINAINCON làm rõ vấn đề VINAINCON chỉ định 13 nhà thầu phụ như thế nào? Quá trình đánh giá năng lực của 13 nhà thầu phụ có đúng với luật Đấu thầu hay không?