Phát biểu tại toạ đàm, ông Francesco Checchi – cố vấn khu vực về phòng chống tham nhũng UNODC Đông Nam Á – Thái Bình Dương nhấn mạnh tham nhũng là trở ngại lớn nhất đối với sự phát triển kinh tế xã hội trên thế giới.
Vị cố vấn khu vực về phòng chống tham nhũng Đông Nam Á – Thái Bình Dương cho biết mỗi năm ước tính khoảng 1.000 tỷ USD bị dùng vào việc hối lộ trong khi 2.600 tỷ USD bị đánh cắp thông qua hành vi tham nhũng – một con số tương đương với 5% GDP toàn cầu. Tại các nước đang phát triển, ước tính số ngân sách bị mất đi do tham nhũng lớn gấp 10 lần tổng giá trị viện trợ phát triển chính thức (theo đánh giá của Chương trình phát triển Liên hợp quốc).
Theo ông, đây là một con số rất lớn, nhưng cái giá của tham nhũng trên thực tế còn lớn hơn nhiều.
“Khi tiền công bị đánh cắp nhằm tư lợi, nó có nghĩa rằng nguồn lực để xây trường học, bệnh viện, đường sá, cầu cống và các công trình công ích khác càng trở nên hiếm hoi. Tham nhũng khiến cho thuốc giả hay kém chất lượng tràn ra thị trường, còn những rác thải nguy hiểm thì bị vùi trong đất hoặc đổ ra đại dương” – ông dẫn lại lời mình đã từng phát biểu về cái giá của tham nhũng.
Ông cũng cho rằng chính những người dễ bị tổn thương nhất trên thế giới là những người chịu ảnh hưởng đầu tiên và tồi tệ nhất bởi tham nhũng – chẳng hạn như biển thủ công quỹ hay viện trợ nước ngoài nhằm tư lợi.
Đánh giá cao việc Quốc hội Việt Nam thông qua Luật phòng chống tham nhũng sửa đổi, ông Checchi nhấn mạnh việc đó đã tạo động lực quan trọng trong công tác phòng chống tham nhũng thời gian tới, với nhiều quy định mới đáng chú ý như mở rộng phòng chống tham nhũng sang khu vực tư, quản lý kê khai tài sản thu nhập theo hướng tập trung hơn, giám sát công tác phòng chống tham nhũng và một số điểm mới khác…
Theo đánh giá của Thanh tra Chính phủ, tình hình tham nhũng vẫn diễn biến phức tạp, công tác phát hiện, xử lý tham nhũng chưa đáp ứng yêu cầu, số vụ việc, vụ án tham nhũng được phát hiện còn ít, một số vụ việc xử lý còn kéo dài, chưa nghiêm, thu hồi tài sản tham nhũng đạt kết quả thấp, gây tâm lý bức xúc và hoài nghi trong xã hội về quyết tâm phòng chống tham nhũng của Đảng, nhà nước.
Nguyên nhân bởi Luật phòng chống tham nhũng còn nhiều bất cập, như quy định về công khai, minh bạch còn chưa mang tính bao quát và thiếu các biện pháp đảm bảo thời gian thực hiện, đặc biệt chưa rõ nguyên tắc, hình thức, nội dung, trách nhiệm thực hiện công khai. Trong khi đó, quy định về trách nhiệm giải trình còn hẹp, chưa phù hợp, chưa mang tính khả thi.
Luật phòng chống tham nhũng trước đây cũng chưa quy định một cách đầy đủ, toàn diện về kiểm soát xung đột lợi ích đối với cán bộ, công chức, viên chức trong thực hiện nhiệm vụ công vụ, chưa khắc phục được những biện pháp thiếu hiệu quả như việc tặng và nhận quà đối với người thân của người có chức vụ, quyền hạn liên quan đến công vụ, chưa kiểm soát được hoạt động và thu nhập ngoài của người có chức vụ quyền hạn.
Bên cạnh đó, các quy định về minh bạch tài sản, thu nhập chưa giúp kiểm soát biến động về thu nhập, còn vướng mắc về trình tự, thủ tục công khai bản kê khai, giải trình, xác minh tài sản khi có yêu cầu…
