Cơ cấu thời hạn của lãi suất (term structure of interest rates) là mối quan hệ lãi suất hay nói cụ thể hơn là lợi tức chuộc lại, tức lợi tức phải trả cho các chứng khoán tài chính có thời hạn khác nhau vào ngày đáo hạn của chúng. Mối quan hệ này được gọi là lợi tức đáo hạn, tức lợi tức tính cho đến ngày đáo hạn, và chỉ có thể tính cho các chứng khoán có lãi suất và thời hạn cố định, chẳng hạn tín phiếu kho bạc và trái khoán công ty.
(Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân)
Có ba lý thuyết chính được dùng để mô tả đường cong lợi nhuận trong tương lai:
Lý thuyết kỳ vọng: Lý thuyết kỳ vọng là lý thuyết đơn giản và trực tiếp nhất trong ba lý thuyết. Lý thuyết giải thích đường cong lợi suất về mặt giá kỳ vọng ngắn hạn. Nó dựa trên ý tưởng rằng lợi suất hai năm bằng một lợi suất của trái phiếu một năm mua ngay bây giờ cộng với lợi nhuận kỳ vọng của trái phiếu thời hạn một năm được mua kể từ ngày hôm nay. Một điểm yếu của lý thuyết này là nó giả định rằng các nhà đầu tư không quan tâm khi nói đến các kỳ hạn khác nhau và các rủi ro liên quan.
Lý thuyết ưu tiên thanh khoản: Lý thuyết này nói rằng các nhà đầu tư muốn được bù đắp rủi ro lãi suất liên quan đến vấn đề về dài hạn. Do thời gian đáo hạn dài hơn nên có một sự biến động giá lớn hơn liên quan đến các chứng khoán này. Cấu trúc lãi suất được xác định bởi kỳ vọng tương lai của lãi suất và phần bù lợi suất . Bởi vì rủi ro lãi suất tăng cùng với thời gian đáo hạn, phần bù lợi suất cũng sẽ tăng lên khi đáo hạn. Lý thuyết này cũng được biết đến như là Lý thuyết kỳ vọng thiên vị.
Lý thuyết thị trường phân khúc: Lý thuyết này đề cập đến cung và cầu trong một khu vực của những chứng khoán có thời gian đáo hạn nhất định dùng để xác định lãi suất cho phân khúc đó. Nó có thể được sử dụng để giải thích về tất cả các loại đường cong lợi nhuận một nhà đầu tư có thể gặp phải trên thị trường. Một nhánh của lý thuyết này là nếu một nhà đầu tư muốn đi ra khỏi phân khúc của mình, anh ta sẽ muốn được bồi thường để nhận thêm rủi ro. Điều này được gọi là Lý thuyết môi trường ưa thích.
