Vào cuối tuần qua, Ba Lan cho biết sẽ không tuân thủ quyết định của Liên minh châu Âu (EU) về việc dỡ bỏ lệnh cấm nhập khẩu nông sản Ukraine và đe dọa bổ sung thêm nhiều mặt hàng nông sản vào lệnh cấm này.
Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki vào ngày 20/9 cũng tuyên bố ngừng cung cấp vũ khí cho Ukraine. Chưa dừng lại ở đó, chính phủ Ba Lan còn nói rằng họ có thể không mở rộng hỗ trợ cho người tị nạn Ukraine vào năm tới.
Rõ ràng, mối quan hệ láng giềng của Ba Lan và Ukraine rơi xuống mức thấp nhất từ trước đến nay. Chính quyền Ba Lan đang không hài lòng trước những lời nhận xét của Tổng thống Volodymyr Zelenskity tại Đại Hội đồng Liên hợp quốc mới đây.
Theo đó, nhà lãnh đạo Ukraine đã lên tiếng cáo buộc một số nước thuộc EU “giả vờ đoàn kết với quốc gia Ukraine đang bị chiến tranh tàn phá” và “đang cố gắng xoa dịu Nga”. Mặc dù không chỉ đích danh Ba Lan nhưng lời nói của tổng thống Ukraine đã khiến quốc gia láng giềng phẫn nộ.
Ba Lan và Ukraine đã từng có mối quan hệ song phương vô cùng gắn bó. Ba Lan là một trong những quốc gia ủng hộ Ukraine nhiệt tình nhất và là một trong những nhà cung cấp vũ khí chính cho Ukraine trong chiến sự với Nga. Ngoài ra, Ba Lan còn hỗ trợ hơn 1 triệu người tị nạn Ukraine và là cửa ngõ để Ukraine tiếp nhận 90% viện trợ của phương Tây.
Tuy nhiên, phản ứng gay gắt của Ukraine trước lệnh cấm nhập khẩu ngũ cốc đã khiến mối quan hệ này có nhiều “vết rạn”. Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda vào ngày 19/9 đã so sánh phản ứng của Ukraine trước lệnh cấm ngũ cốc giống với phản ứng của một người đàn ông sắp chết đuối. “Nó có thể cực kỳ nguy hiểm vì anh ta có thể nhấn chìm những người cứu hộ và kéo họ xuống đáy sâu”, ông ví von.
Trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg, Tổng thống Andrzej Duda khẳng định: “Chúng tôi không thể cho phép ngũ cốc Ukraine được bán trên thị trường Ba Lan mà không có bất kỳ sự kiểm soát nào. Chúng tôi cũng cần phải quan tâm đến lợi ích của những người dân của mình”.
Bên cạnh sự không hài lòng với phản ứng của Ukraine, nhà phân tích chính trị Nikola Mirkovic cho rằng còn một nguyên nhân nữa khiến Ba Lan không dỡ bỏ lệnh cấm ngũ cốc với Ukraine, đó là cuộc bầu cử sắp tới.
Chính quyền của Thủ tướng Mateusz Morawiecki rất cần lá phiếu của nông dân – những người đang phàn nàn rằng ngũ cốc giá rẻ của Ukraine đang làm suy yếu thị trường của họ. “Sự hào phóng của người Ba Lan sắp chấm dứt”, ông Nikola Mirkovic nhận định.
Các nhà chính trị cũng cho rằng tranh cãi với Ba Lan ở thời điểm hiện tại có thể khiến Ukraine mất đi một nguồn viện trợ quan trọng khi quốc gia này đang cần sự ủng hộ từ quốc tế trong chiến sự với Nga.
Chưa kể, Ukraine cũng đang cố gắng vận động các quốc gia khác để trở thành thành viên của Liên minh châu Âu. Việc cho Ba Lan gia nhập khối EU vẫn đang được xem xét kỹ lưỡng khi các quốc gia thành viên EU đều có thể phải chịu những tổn thất nhất định về chính trị và kinh tế khi ủng hộ Ukraine. Chọc giận Ba Lan có thể đẩy Ukraine vào thế khó trong cuộc vận động để được kết nạp vào EU, các chuyên gia nhận định.
