Thảo luận về dự thảo Luật Phòng chống rửa tiền, đại biểu Nguyễn Hải Trung (Hà Nội), cho biết Công an TP Hà Nội đang điều tra vụ án với tội danh lừa đảo, chiếm đoạt tài sản và rửa tiền với số tiền ước tính có thể lên đến nhiều nghìn tỷ đồng.
Ông Trung cho biết, đối tượng chủ mưu tổ chức các hoạt động phạm tội này là người nước ngoài. Họ thuê rất nhiều người nước khác, trong đó có người Việt Nam, trụ sở, địa điểm tổ chức thực hiện hành vi phạm tội là ở nước ngoài và công cụ, phương tiện, thiết bị phạm tội cũng ở nước ngoài.
Ông Trung cũng cho biết phương thức phạm tội của họ rất tinh vi. Sau khi nhận tiền của người bị hại thì chia nhỏ gửi qua nhiều tài khoản, sau đó chụm vào 1 tài khoản ảo, rồi rút ra tiền mặt.
Do đó, đại biểu Nguyễn Hải Trung đề nghị cần phải đảm bảo tính chính danh khi đăng ký mở và sử dụng tài khoản.
“Thời gian qua nổi lên là hoạt động liên quan đến sử dụng thông tin, giấy tờ giả để mở tài khoản hoặc thuê người khác mở tài khoản, sau đó bán lại tài khoản cho đối tượng để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật”, ông Trung nói.
Cũng theo ông Trung, mục đích của hành vi này là nhằm che giấu thông tin về tài sản của cá nhân, tổ chức thực sự quản lý sở hữu tài sản, gây khó khăn, tránh né công tác phát hiện của các cơ quan quản lý nhà nước. Do vậy, đại biểu nhận thấy, đây là vấn đề rất quan trọng, nếu nhận diện xác định rõ đối tượng tự quản lý, sử dụng tài khoản sẽ góp phần triệt tiêu được việc giả mạo thông tin tài khoản.
Vì vậy, đại biểu Nguyễn Hải Trung đề nghị cần có cơ chế phối hợp đối chiếu thông tin chủ tài khoản ngân hàng, tài khoản trên nền tảng trung gian thanh toán; đăng ký mở tài khoản với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để phòng tránh các trường hợp sử dụng tài khoản giả.
"Đồng thời, tổ chức cung cấp tài khoản dịch vụ ngân hàng điện tử giao dịch điện tử phải có đầy đủ đồng bộ cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện nhận diện và xác thực thông tin người dùng", ông Trung nói.
Ông Trung cũng kiến nghị đưa hành vi mua bán tài khoản, sử dụng thông tin hoặc giấy tờ giả để mở tài khoản vào diện các hành vi bị nghiêm cấm theo quy định tại Điều 8 dự thảo Luật này để tạo cơ sở, căn cứ pháp lý, chế tài xử lý đối với hoạt động trên, từ đó tạo sự răn đe với các cá nhân và tổ chức khác.
Ngoài ra, đại biểu Nguyễn Hải Trung cũng đề nghị cần bổ sung thêm một điều luật quy định riêng về trách nhiệm của Bộ Tài nguyên và Môi trường trong công tác phòng chống rửa tiền. Cùng với đó, cần phải có cơ chế sớm hơn, nhanh hơn để trì hoãn giao dịch phong tỏa tài khoản đối với các giao dịch đáng ngờ có dấu hiệu phạm tội.
Đối với định nghĩa về tài sản, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Đoàn TP HCM) cho rằng trong thời đại công nghệ hiện nay, quy định như trong dự thảo luật vẫn thiếu, chưa đầy đủ.
Theo đại biểu Nghĩa, hiện nay chưa có khái niệm ảo, tiền ảo hoặc tài sản ảo, số hóa,... do đó cần phải quy định thêm tài sản ảo, tài sản số hóa và tài sản mã hóa sẽ bao gồm được nhiều hình thức tiền và hình thức tài sản hiện nay đang bắt đầu sử dụng. Khái niệm và thực tiễn hiện nay rộng, nếu chỉ quy định như trong dự thảo luật sẽ không bao quát hết và sẽ khó áp dụng.
"Về nguyên tắc phòng chống rửa tiền, theo quy định của pháp luật để trên cơ sở bảo đảm chủ quyền quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ, đại biểu Nghĩa đề nghị sửa đổi thành chủ quyền và lợi ích quốc gia. Bởi vì, nếu rửa tiền bên ngoài Việt Nam nhưng lại xâm phạm lợi ích quốc gia của Việt Nam và khi nào xâm phạm đến lợi ích quốc gia thì có quyền áp dụng luật", ông Nghĩa nói.
