Hơn 50 tàu, từ tàu chở thực phẩm đến tàu chở khí propan đang xếp hàng dài để đợi đến lượt đi qua kênh đào Panama trong những ngày gần đây. Hạn hán kéo dài buộc đơn vị điều hành kênh đào Panama phải giảm số lượt tàu qua kênh, khiến thời gian chờ đợi lâu hơn. Phí cầu đường mà các tàu phải trả hiện cũng đắt hơn bình thường khoảng 8 lần.
Cách đó hơn 7.000 dặm, các tàu vận chuyển qua kênh đào Suez của Ai Cập cũng phải xếp hàng, nhưng là để chờ hải quân hộ tống. Số khác lại lựa chọn tuyến đường dài hơn, vòng qua Nam Phi chỉ để tránh tuyến đường này do lo ngại các cuộc tấn công của lực lượng Houthi ở Yemen. Lực lượng Houthi đã tấn công hơn 50 tàu kể từ tháng 11/2023, trong đó có một tàu chở phân bón bị chìm xuống Biển Đỏ và 3 người trên một con tàu khác thiệt mạng.
Vấn đề ở kênh đào Suez là địa chính trị còn ở kênh đào Panama là khí hậu nhưng rõ ràng sự gián đoạn ở cả hai kênh đào này có chung một tác động là làm xáo trộn vận tải và thương mại toàn cầu.
Khối lượng hàng hóa vận chuyển qua hai kênh đào này đã giảm hơn 1/3, hàng trăm tàu buộc phải chuyển hướng sang các tuyến đường dài hơn. Việc giao hàng theo đó bị chậm trễ, chi phí vận chuyển cũng tăng vọt và gây thiệt hại kinh tế cho nhiều bên.
Trên khắp thế giới, các chủ hàng đang phải trả chi phí đắt đỏ hơn. Mức giá vận chuyển hàng ngày dọc các tuyến từ châu Á đến châu Mỹ đã tăng hơn gấp đôi trong tháng 1 so với một năm trước đó, theo dữ liệu từ công ty môi giới Braemar ở Anh. Giá cước cho các chuyến đi từ châu Á đến châu Âu cũng đã tăng 67%.
Ông Tim Hasen, giám đốc điều hành của Stamford, cho biết: “Đây là lần đầu tiên cả hai kênh đào lớn đồng thời bị gián đoạn. Và dù các tàu có lên kế hoạch vận chuyển như thế nào thì họ cũng phải trả rất nhiều tiền”.
Mặc dù sự gián đoạn ở hai kênh đào trên chưa có tác động lớn đến người tiêu dùng nhưng các doanh nghiệp đã bắt đầu cảm nhận được những tác động tiêu cực. Hai nhà sản xuất ô tô Tesla và Volvo phải tạm dừng sản xuất ô tô 2 tuần trong tháng 1/2024 do thiếu phụ tùng.
Một số công ty may mặc buộc phải chọn vận chuyển hàng thời trang mùa xuân bằng đường hàng không với chi phí đắt đỏ hơn thay vì đường biển để đảm bảo hàng hóa được giao đúng hạn.
Tuy nhiên, cũng có nhiều doanh nghiệp đã rút ra bài học từ sự hỗn loạn về nguồn cung trong thời kỳ đại dịch Covid-19. Một số tích trữ lượng hàng trong kho lớn hơn để tránh việc “cháy hàng”, khan hàng.
Ông Jesper Brodin, Giám đốc điều hành của Ingka Group, công ty điều hành hầu hết các cửa hàng IKEA trên thế giới, cho biết sự gián đoạn của Suez đã kéo dài thời gian vận chuyển trung bình thêm khoảng 10 ngày, nhưng người tiêu dùng không bị ảnh hưởng bởi “lượng hàng trong kho của công ty đang ở trạng thái tốt”.
Thế nhưng khi thời gian gián đoạn kéo dài thêm, người tiêu dùng sẽ là đối tượng tiếp theo bị ảnh hưởng. Ông Peter Sand, nhà phân tích trưởng của nền tảng vận chuyển Xeneta có trụ sở tại Na Uy, nhận định: “Đây là thời điểm bước ngoặt đối với người tiêu dùng vì họ đã quen với xu hướng toàn cầu hóa, tức họ có thể nhận hàng hóa từ mọi nơi, ở bất kỳ thời điểm nào. Nếu không bảo vệ được chuỗi cung ứng hàng hải, người tiêu dùng sẽ phải chịu gián đoạn như thời Covid-19”.
Nhà điều hành của hai kênh đào Panama và Suez cũng không mấy vui vẻ. Kênh đào Panama cung cấp tuyến đường ngắn nhất cho các tàu khởi hành từ Vịnh Mexico để giao hàng cho khách hàng ở Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc.
Khoảng 14% thương mại đường biển ra vào Mỹ đều đi qua đường thủy. Một số quốc gia Mỹ Latinh sử dụng kênh đào Panama để vận chuyển khoảng 1/4 lượng hàng xuất khẩu của họ.
Thế nhưng vì hạn hán, nhà điều hành kênh đào Panama phải cắt giảm số tàu đi qua mỗi ngày, từ 24 tàu/ngày vào tháng 11/2023 xuống còn 18 tàu/ngày vào tháng 2. Một chuyến hàng đi qua kênh đào Panama có giá khoảng 500.000 USD nhưng giờ đây, các chủ tàu phải trả giá đắt hơn và phải đợi lâu hơn.
Trong khi đó, theo dữ liệu của Liên Hợp Quốc, khối lượng thương mại đi qua kênh đào Suez đã giảm hơn 40% trong tháng 12 và tháng 1 so với cùng kỳ năm trước. Khi số lượng tàu qua kênh Suez giảm, nhà điều hành của Suez đã buộc phải tăng phí vận chuyển lên cao hơn, khiến nhiều chủ tàu khốn đốn.
Anh Ayad, một chủ tàu thường xuyên hoạt động trong khu vực kênh đào Suez, có thể kiếm khoảng 800 USD/tháng nhờ nhận vận chuyển thực phẩm, dầu nhờn và phụ tùng thay thế.
Anh thừa kế chiếc tàu của cha mình từ khoảng một thập kỷ trước và nó là nguồn thu nhập duy nhất của gia đình anh. Thế nhưng khi chiến sự nổ ra, gia đình anh, gồm vợ và 3 con nhỏ, đang phải sống nhờ tiền tiết kiệm.
“Nếu tình trạng này kéo dài thêm một tháng nữa, tôi sẽ phải bán tàu để trả nợ”, anh nói. Ayad đang nghĩ đến việc nhập cư vào Mỹ, nơi người thân có thể giúp anh ấy tìm việc làm nếu công việc kinh doanh ở Suez không sớm quay trở lại.
Tags:
(VNF) - Trung Quốc vừa phát hiện mỏ vàng dưới đáy biển đầu tiên của nước này, cũng là mỏ vàng dưới biển lớn nhất châu Á, đánh dấu bước đột phá quan trọng trong chiến lược đẩy mạnh thăm dò khoáng sản trên toàn quốc.
(VNF) - Sau khi kế hoạch sử dụng tài sản Nga thất bại, các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) đã thống nhất cho Ukraine vay 90 tỷ euro (xấp xỉ 105 tỷ USD) từ ngân sách chung của khối.
(VNF) - TikTok được cho là đã ký các thỏa thuận ràng buộc để bán hơn 80% tài sản tại Mỹ cho một nhóm nhà đầu tư, nhằm tránh nguy cơ bị cấm hoạt động và chấm dứt tranh chấp kéo dài nhiều năm với chính phủ Mỹ.
(VNF) - Mới đây, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã lên tiếng chỉ trích thương vụ bán vũ khí trị giá 11 tỷ USD của Mỹ với Đài Loan.
(VNF) - Đằng sau danh xưng cổ phiếu có hiệu suất tốt nhất thế giới là một bài học đắt giá cho những nhà đầu tư chạy theo lợi nhuận “nóng” từ làn sóng AI.
(VNF) - Mỹ tiếp tục phê duyệt gói bán vũ khí kỷ lục cho Đài Loan trị giá 11,1 tỷ USD, bao gồm nhiều khí tài tấn công chủ lực. Động thái được xem là thách thức trực diện “lằn ranh đỏ” của Trung Quốc và có nguy cơ thổi bùng căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump tự hào tuyên bố khoản đầu tư kỷ lục 18 nghìn tỷ USD đang đổ vào nước Mỹ. “Chỉ trong vài tháng, nền kinh tế của chúng ta đã đi từ trạng thái tệ nhất lên tốt nhất”, ông Trump phát biểu.
(VNF) - Khi nhà phát triển bất động sản China Vanke bước vào cuộc họp mang tính sống còn với các chủ sở hữu trái phiếu vào ngày 18/12, giới đầu tư đang chuẩn bị tinh thần cho những biến động tiếp theo của lĩnh vực bất động sản Trung Quốc. Đáng chú ý, cho đến nay vẫn chưa có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy nhà nước sẽ can thiệp bằng các gói cứu trợ.
(VNF) - Một số lượng kỷ lục những người trẻ Trung Quốc có trình độ học vấn cao đang đổ xô vào các công việc nhà nước để tìm kiếm sự ổn định. Xu hướng này diễn ra trong bối cảnh nền kinh tế Trung Quốc đối mặt nhiều khó khăn, làm suy giảm triển vọng việc làm trong khu vực tư nhân.
(VNF) - Trong một thế giới nơi tốc độ ngày càng trở thành thước đo của tiến bộ, Trung Quốc đang nỗ lực phá vỡ những giới hạn của ngành giao thông vận tải với một phương tiện có thể khiến cả máy bay phản lực cũng không “đua” kịp. Đó là T-Flight – một loại tàu điện từ (maglev) được thiết kế để đạt tốc độ lên tới 965 km/h, bỏ xa tốc độ bay hành trình trung bình của nhiều máy bay thương mại đường dài.
(VNF) - Cách bờ biển đông dân cư của Trung Quốc hàng trăm dặm, tại một khúc quanh gấp khúc của con sông hẻo lánh thuộc dãy Himalaya, một dự án cơ sở hạ tầng được xem là tham vọng nhất của Bắc Kinh đang dần thành hình.
(VNF) - Tỷ phú giàu nhất thế giới Elon Musk đang tiến rất gần tới cột mốc chưa từng có: trở thành tỷ phú nghìn tỷ USD.
(VNF) - Phiên giao dịch ngày 16/12 ghi nhận đồng rial của Iran rơi xuống mức thấp kỷ lục hơn 1,3 triệu rial đổi 1 USD. Diễn biến này không chỉ phản ánh một cú sốc tỷ giá mang tính thời điểm, mà còn cho thấy những rạn nứt sâu sắc trong nền kinh tế Iran sau nhiều năm chịu trừng phạt kéo dài.
(VNF) - Liên minh châu Âu (EU) đang đối mặt hàng loạt rào cản pháp lý và bất đồng chính trị khi cân nhắc tịch thu khối tài sản Nga bị phong tỏa để hỗ trợ Ukraine.
(VNF) - Ngày càng nhiều tỷ phú Trung Quốc âm thầm có hàng chục đứa con sinh ra tại Mỹ thông qua mang thai hộ. Hiện tượng này làm lộ rõ những khoảng trống pháp lý, sự dịch chuyển dòng tiền xuyên biên giới cùng các thách thức ngày càng lớn đối với chính sách quốc tịch và cơ chế giám sát của Mỹ.
(VNF) - Sau nhiều năm bị xem như phiên bản ít nổi bật hơn của vàng, bạc có màn tái xuất mạnh mẽ trong năm2025. Sự kết hợp của nguồn cung toàn cầu thắt chặt, nhu cầu công nghiệp bùng nổ, cùng sự tham gia của giới đầu tư qua ETF đang khiến bạc trở thành một trong những mặt hàng có tính cấu trúc thú vị nhất trên thị trường thế giới.
(VNF) - Việc SpaceX chuẩn bị phát hành cổ phiếu ra công chúng (IPO) đang trở thành cú hích lớn nhất đối với khối tài sản của Elon Musk, đưa ông chính thức trở thành người đầu tiên trên thế giới chạm mốc 600 tỷ USD tài sản ròng. Đây được xem là thương vụ IPO tiềm năng lớn nhất lịch sử, và là canh bạc mang tính bước ngoặt của thị trường vốn toàn cầu vào tương lai hạ tầng không gian.
Tập đoàn tài chính JPMorgan Chase đang tiến sâu hơn vào lĩnh vực tài sản số với việc triển khai quỹ thị trường tiền tệ token hóa dựa trên công nghệ chuỗi khối (blockchain).
Sự bùng nổ của stablecoin đặt ra thách thức đối với hệ thống giám sát tài chính toàn cầu khi bị khai thác để rửa tiền và giúp dòng tiền né tránh kiểm soát.
(VNF) - Ngân hàng trung ương Nga cho biết họ đang yêu cầu Euroclear bồi thường 230 tỷ USD, đồng thời Điện Kremlin đưa ra lời cảnh báo cứng rắn về việc sử dụng tài sản bị đóng băng của Nga để hỗ trợ Ukraine.
(VNF) - Doanh số bán lẻ của Trung Quốc tăng trưởng với tốc độ yếu nhất kể từ đại dịch Covid-19, trong khi đầu tư tiếp tục suy giảm, cho thấy những rủi ro ngày càng lớn đối với nền kinh tế sau nhiều tháng trì trệ.
(VNF) - Ngày càng nhiều phụ nữ trẻ ở Trung Quốc sẵn sàng chi từ 20 đến 50 nhân dân tệ (tương đương 3–7 USD) để được những người đàn ông gọi là “man mums” ôm trong vòng 5 phút, giúp giải tỏa căng thẳng và cảm giác cô đơn.
(VNF) - Năm nay, giá đồng tăng vọt, liên tiếp thiết lập các mức kỷ lục mới. Đà tăng này được dự báo sẽ tiếp tục kéo dài sang năm 2026.
(VNF) - Than đá là trụ cột bảo đảm tăng trưởng, việc làm và ổn định xã hội của Trung Quốc trong nhiều thập kỷ. Tuy nhiên, khi Bắc Kinh thúc đẩy chuyển đổi năng lượng và giảm phát thải, việc loại bỏ than đá trở thành một bài toán tài chính – ngân sách phức tạp, ảnh hưởng đến hàng triệu việc làm, tài sản công và sự ổn định của nhiều địa phương phụ thuộc vào than.
(VNF) - Làn sóng phá sản doanh nghiệp lan rộng trong năm 2025, từ các tập đoàn hàng chục tỷ USD tại Mỹ và châu Âu đến hàng trăm nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường ở các nền kinh tế mới nổi như Việt Nam. Điều đáng chú ý là không chỉ các doanh nghiệp nhỏ yếu, mà nhiều thương hiệu lâu đời, từng được xem là "quá lớn để sụp đổ", cũng không thoát khỏi vòng xoáy khủng hoảng.
(VNF) - Trung Quốc vừa phát hiện mỏ vàng dưới đáy biển đầu tiên của nước này, cũng là mỏ vàng dưới biển lớn nhất châu Á, đánh dấu bước đột phá quan trọng trong chiến lược đẩy mạnh thăm dò khoáng sản trên toàn quốc.
(VNF) - Sau 5 tháng tạm ngưng hoạt động để nâng cấp, sửa chữa, sân bay Vinh sẽ khai thác trở lại vào ngày 19/12 với diện mạo mới và "điểm nhấn" công nghệ hiện đại giúp hành khách có trải nghiệm tốt hơn.
