Kết nối để thay đổi cuộc sống, công nghệ giúp giảm nghèo bền vững

Nắm thông tin – Vững tương lai: Mô hình giảm nghèo hiệu quả

Tiểu dự án “Giảm nghèo về thông tin” thuộc Dự án 6 của Chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG) giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 đã và đang đóng vai trò quan trọng trong việc thu hẹp khoảng cách thông tin, tạo điều kiện cho người dân dễ dàng tiếp cận tri thức và chủ động vươn lên thoát nghèo. Đây là một bước đi thiết thực để thúc đẩy phát triển bền vững tại các vùng khó khăn.

Theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021-2025, thiếu hụt thông tin là một trong những tiêu chí phản ánh sự thiếu thốn các dịch vụ xã hội cơ bản. Vì vậy, việc triển khai tiểu dự án giảm nghèo về thông tin được xem là yếu tố trọng tâm trong chiến lược giảm nghèo bền vững của quốc gia. Mục tiêu chính của dự án là hỗ trợ các hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo và người dân sinh sống ở huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn, vùng bãi ngang, ven biển, hải đảo sử dụng các dịch vụ viễn thông, tiếp cận thông tin để từng bước giảm bớt khoảng cách thông tin.

Bên cạnh đó, tiểu dự án còn tập trung nâng cao năng lực hoạt động của hệ thống thông tin cơ sở, đảm bảo 100% xã thuộc diện kinh tế – xã hội (KT-XH) đặc biệt khó khăn, các xã và huyện đảo có hệ thống đài truyền thanh hoạt động hiệu quả. Điều này không chỉ phục vụ công tác tuyên truyền chủ trương, chính sách mà còn hỗ trợ quản lý, điều hành địa phương, tạo môi trường thuận lợi để người dân tiếp nhận thông tin cần thiết phục vụ đời sống hàng ngày.

Một trong những bước tiến quan trọng là việc tăng cường các điểm cung cấp thông tin công cộng. Tại 100% xã khó khăn và đảo, người dân được tiếp cận các dịch vụ thông tin thiết yếu, góp phần thúc đẩy phát triển KT-XH tại những khu vực từng gặp nhiều hạn chế về thông tin. Nhờ đó, người dân không chỉ nhận được các thông tin về chính sách, thủ tục hành chính mà còn tiếp cận các kiến thức về sản xuất, kinh doanh và cơ hội việc làm, từ đó nâng cao năng lực tự vươn lên, giảm nghèo một cách bền vững.

Tại Bắc Ninh, sau gần 5 năm triển khai CTMTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm xuống còn dưới 0,8%, thấp hơn mức bình quân cả nước. Năm 2025, tỉnh phân bổ tổng số vốn thường xuyên 139 tỷ đồng cho CTMTQG giảm nghèo bền vững, trong đó có dự án về truyền thông và giảm nghèo thông tin. Đây là cơ sở tài chính quan trọng để triển khai các giải pháp về hạ tầng công nghệ thông tin và viễn thông, phổ cập mạng di động, internet đến 100% thôn, xóm.

Đặc biệt, các xã vùng sâu, vùng có đông lao động nhập cư được trang bị cụm loa truyền thanh thông minh, thay thế hệ thống loa truyền thống, đồng thời ứng dụng công nghệ thông tin và viễn thông để nâng cao hiệu quả truyền thông. Sự phối hợp giữa địa phương và các doanh nghiệp viễn thông đã triển khai các điểm truy cập internet miễn phí tại nhà văn hóa thôn, khu dân cư, giúp người dân dễ dàng tra cứu thông tin và sử dụng dịch vụ công trực tuyến. Nhờ đó, tỷ lệ người dân sử dụng điện thoại thông minh đạt trên 95%, tạo nền tảng thuận lợi cho quá trình chuyển đổi số toàn diện tại nông thôn.

Song song với hạ tầng công nghệ, việc triển khai các mô hình nông nghiệp công nghệ cao cũng góp phần nâng cao thu nhập và tạo việc làm ổn định cho người dân. Nhiều hợp tác xã đã ứng dụng sàn thương mại điện tử để kết nối tiêu thụ sản phẩm, giúp nông dân cải thiện hiệu quả sản xuất, mở rộng thị trường và giảm nghèo bền vững.

Đặc biệt, tiểu dự án “Giảm nghèo về thông tin” đã chú trọng hỗ trợ nhóm dân cư yếu thế như người cao tuổi, người khuyết tật, giúp họ tiếp cận dịch vụ viễn thông, công nghệ số. Kết quả, 100% xã trong tỉnh Bắc Ninh hiện có hệ thống đài truyền thanh hoạt động hiệu quả, góp phần nâng cao khả năng tiếp nhận thông tin và tuyên truyền chính sách đến từng hộ dân.

Công nghệ thay đổi cuộc sống vùng khó khăn

Bên cạnh các giải pháp về thông tin, việc áp dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số đã mang lại những kết quả rõ nét trong phát triển kinh tế, nâng cao sinh kế và giảm nghèo tại nhiều địa phương. Tại Bắc Ninh, hơn 500 mô hình sinh kế đã được triển khai, trong đó 120 mô hình ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và du lịch cộng đồng. Đồng thời, gần 10.000 lao động nghèo và cận nghèo được kết nối việc làm, nhiều người được tuyển dụng vào các doanh nghiệp công nghệ, điện tử, cơ khí trên địa bàn.

Các mô hình nông nghiệp thông minh đã thay đổi cách thức sản xuất truyền thống, giúp người dân nâng cao năng suất, ổn định thu nhập. Tại xã Sơn Linh (Quảng Ngãi), trước đây hầu hết hộ dân chỉ canh tác cây keo và mì với hiệu quả kinh tế thấp. Anh Đinh Văn Thơ, từng là hộ nghèo, đã mạnh dạn chuyển đổi sang nông nghiệp thông minh, áp dụng kỹ thuật bón phân hợp lý, tỉa cành khoa học, phòng trừ sâu bệnh sinh học. Anh còn chia sẻ kinh nghiệm với 25 hộ dân trong thôn, tạo nên mô hình canh tác bền vững, thu hút lao động thời vụ và lao động thường xuyên, mang lại thu nhập ổn định.

Không chỉ trong sản xuất, chuyển đổi số còn tạo bước đột phá trong tiêu thụ sản phẩm. Tại Lâm Đồng, anh Nguyễn Văn Dung khởi xướng mô hình nuôi dế thảo mộc, chia sẻ quá trình nuôi, thu hoạch, chế biến trên mạng xã hội, thu hút hàng triệu lượt xem. Anh Dung còn xây dựng nền tảng bán hàng ATOCO, giới thiệu hơn 20 nông sản đặc trưng của huyện Lâm Hà, giúp nông dân đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử, mở ra kênh tiêu thụ hiệu quả, nâng cao giá trị sản phẩm. Một số sản phẩm như mật ong đã đạt chứng chỉ OCOP và ISO 22000, đủ tiêu chuẩn xuất khẩu.

Báo cáo của Chính phủ về kết quả phát triển KT-XH giai đoạn 2021-2025 cho thấy, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm từ 4,4% năm 2021 xuống 1,3% năm 2025, tương đương mức giảm 3,1% trong 5 năm. 35,2% số xã đặc biệt khó khăn thuộc vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo đã thoát khỏi tình trạng khó khăn, vượt mục tiêu 30%. Tình trạng suy dinh dưỡng thể thấp còi ở trẻ em dưới 16 tuổi giảm xuống còn 25,4%, thấp hơn nhiều so với mục tiêu 34%.

Những kết quả trên khẳng định vai trò quan trọng của khoa học, công nghệ, chuyển đổi số trong giảm nghèo bền vững. Sự kết hợp hài hòa giữa chính sách của Nhà nước và sáng kiến của người dân đã tạo ra những thay đổi tích cực, nâng cao đời sống cộng đồng, hướng tới phát triển toàn diện và bền vững.

Việc tiếp cận thông tin, ứng dụng công nghệ và đổi mới sáng tạo không chỉ giúp người dân nâng cao năng lực sản xuất, kinh doanh mà còn góp phần mở ra nhiều cơ hội mới về giáo dục, y tế, việc làm và dịch vụ công. Từ các hộ nghèo, cận nghèo đến các nhóm dân cư yếu thế đều có điều kiện tiếp cận tri thức, nâng cao năng lực tự chủ, từ đó xây dựng cộng đồng ngày càng phát triển và vững mạnh.

Nhìn chung, tiểu dự án “Giảm nghèo về thông tin” và các mô hình ứng dụng khoa học công nghệ đã trở thành minh chứng sống động cho việc giảm nghèo bền vững không chỉ dựa vào hỗ trợ tài chính mà còn dựa trên tri thức, kỹ năng, công nghệ và sáng kiến của chính người dân. Đây là hướng đi mở ra cơ hội lớn để các vùng khó khăn vươn lên, từng bước thoát nghèo và hướng tới sự phát triển toàn diện.