Mới đây nhất, chương trình truyền hình nổi tiếng Shark Tank đã có mặt tại Việt Nam mang đến những cầu nối về vốn cho startup. Các chương trình như vậy đã và đang tạo được tiếng vang vì giá trị khoản vốn mà các nhà đầu tư sẵn sàng đầu tư cho các startup tiềm năng.
Về chủ đề này, luật sư Nguyễn Văn Lộc, Chủ tịch LP đã dành cho chúng tôi một cuộc trao đổi. Ông nói:
"Hoạt động trao đổi thông tin, giới thiệu như vậy giữa các bên là bước đầu để thiết lập giao dịch. Về pháp lý, các thông tin khi đó cần được cung cấp cụ thể, rõ ràng và quan trọng nhất là có tính trung thực. Phải trung thực tại vì thời điểm này nhà đầu tư không thể đánh giá Startup qua các bản báo cáo kinh doanh hay có cơ hội thẩm định năng lực thực tế.
Khi thông tin của startup cung cấp hấp dẫn với nhà đầu tư, nhà đầu tư thường sẽ chỉ dựa vào đó để đàm phán. Thường thì khi thỏa thuận miệng như vậy, các bên mới dừng lại ở việc đưa ra đề nghị về tỷ lệ sở hữu và giá trị giao dịch. Tức là họ mới dừng lại tại thỏa thuận tài chính cơ bản. Đó chỉ là một phần của giao dịch đầu tư vốn hay hợp tác kinh doanh bên cạnh rất nhiều công việc khác cần thực hiện trước khi giao dịch thành công".
- Trong các cuộc thi hay trao đổi đầu tư qua truyền hình, nhà đầu tư và các Startup sẽ phải thương thuyết những gì tại sân khấu hay sau đó để có thể đi đến thỏa thuận cuối cùng, thưa luật sư? Có khả năng nào nhà đầu tư sẽ thay đổi quyết định sau đó mà không chịu trách nhiệm pháp lý gì hay không?
LS Nguyễn Văn Lộc: Nếu làm chặt chẽ thì đơn vị tổ chức có thể chuẩn bị các bản thảo hợp đồng định sẵn và các bên có thể tham khảo trước, điều khoản tài chính được chốt tại thời điểm đó, hai bên làm thủ tục ký vào là giao dịch được khởi động. Thậm chí nhà đầu tư ký lệnh chi (sec) để tạm ứng như khoản đặt cọc – một cách thể hiện cam kết đầu tư của mình. Tất nhiên trong khuôn khổ chương trình truyền hình hay cuộc thi thì không phải khi nào cũng làm được như vậy.
Sau khi các bên đồng ý miệng như vậy, họ trải qua quá trình thương thảo hợp đồng với nhiều điều khoản quan trọng. Đó là chưa kể tùy theo quy trình đầu tư của mỗi nhà đầu tư, họ sẽ thực hiện việc thẩm định startup (chuyên ngành gọi là thẩm định tiền khả thi – due diligence).
Sau khi đàm phán thành công, các bên thống nhất bằng văn bản nội dung đàm phán để hoàn tất ký kết. Việc chuyển nhượng quyền sở hữu (một phần hay toàn bộ) trong doanh nghiệp cần lập thành văn bản dưới dạng hợp đồng hoặc các cam kết. Thậm chí bên tiếp nhận vốn có thể phải thực hiện việc thay đổi nội dung đăng ký kinh doanh thì mới xem là hoàn tất thành công tính pháp lý cho giao dịch.
Chuyện nhà đầu tư thay đổi quyết định sau đó mà không chịu trách nhiệm pháp lý gì là hoàn toàn có thể xảy ra. Thỏa thuận miệng không có tính ràng buộc chặt chẽ trong trường hợp này, đó là chưa kể các bên không tìm thấy các điểm chung để đạt được thỏa thuận sau đó. Chỉ cần một bên không đồng ý với một hoặc toàn bộ nội dung đàm phán sau chương trình là giao dịch có thể phải dừng lại.
Lấy ví dụ, tại buổi thuyết trình gọi vốn nếu nhà đầu tư đồng ý sẽ đầu tư với các nguyên tắc đã được thống nhất (có thể tại Biên bản ghi nhớ - MOU hay Thư bày tỏ ý định đầu tư - Letter of Intent) nhưng các điều khoản cụ thể đưa vào hợp đồng đầu tư quá bất lợi nên startup không đồng ý tiếp nhận khoản tiền đầu tư đó chẳng hạn.
- Sau khi được đề nghị đầu tư, trong quá trình thương thảo, thì theo ông ở phía startup nên chú trọng đến những điểm quan trọng nào để có thể có được kết quả đàm phán tốt nhất với nhà đầu tư?
Pháp lý chỉ là một phần trong quá trình đàm phán đi đến giao dịch đầu tư thành công, phải gắn với các chỉ số kinh doanh và tài chính. Vì lẽ đó, các điểm đàm phán mà các bên vạch ra để đi đến một bản hợp đồng hợp lý và hợp pháp cần có sự thống nhất cao.
Ở các giao dịch đầu tư vào SME và startup, các điểm quan trọng các bên cần đàm phán như: cam kết của startup về năng lực phát triển; thỏa thuận của các cổ đông sáng lập; quyền hạn và trách nhiệm rõ ràng của các bên sau khi nhận vốn; việc định giá công ty; việc giảm tỷ lệ sở hữu cổ phần (trong trường hợp có nhà đầu tư hoặc giá trị startup thay đổi); thoái vốn đầu tư ra sao hay phương án giải quyết vướng mắc, xung đột thế nào.
Có thể tại thời điểm đầu tư các bên không lường trước hết tất cả các tình huống nên chưa thỏa thuận chặt chẽ, nên chăng giải quyết bằng cách tạo cơ chế đàm phán điều chỉnh trong quá trình thực hiện hợp đồng đầu tư.
Tôi đặc biệt lưu ý chỗ các startup thường quá chú trọng vào tỷ lệ sở hữu mà không để ý đến các điều khoản đảm bảo tỷ lệ đó không bị pha loãng trong suốt quá trình đầu tư. Giả sử tỷ lệ nhà đầu tư nắm giữ là 20% nhưng được quyền áp đặt mức tăng trưởng cho startup.
Nếu không đạt mức này thì nhà đầu tư được quyền định giá công ty và được "mặc nhiên" nâng tỷ lệ sở hữu của mình lên căn cứ trên số tiền đầu tư thực tế để kiểm soát công ty.
Hay trường hợp khác, có nhà đầu tư nắm giữ tỷ lệ sở hữu trên 50% phần vốn, nhưng họ thỏa thuận sẽ không can thiệp vào quyền điều hành và quản lý. Điều này cần thỏa thuận rất rõ ràng và chi tiết trong các hợp đồng - mà thông thường các luật sư của nhà đầu tư tư vấn rất kỹ cho họ.
- Để các thương vụ đầu tư vào startup thành công, nếu có sự hỗ trợ của Nhà nước, theo ông thì các cơ quan chức năng cần làm những gì sắp tới?
Cơ quan chức năng cần triển khai việc thực thi toàn diện Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa 2017 để kiến tạo môi trường chính sách cho startup nói riêng và doanh nghiệp nhỏ và vừa nói chung. Quy định chi tiết về hướng dẫn thành lập, tổ chức quản lý và hoạt động của quỹ đầu tư mạo hiểm cho startup cũng cần được đẩy nhanh hơn. Từ đó có thể thu hút dòng vốn ngoại vào thị trường M&A cho khối doanh nghiệp SME và Startup.
Nếu làm được điều này, sẽ có nhiều quỹ đầu tư mạo hiểm quốc tế vào Việt Nam hay gia tăng chuyển dịch dòng vốn từ các lĩnh vực khác đầu tư vào SME và Startup.
Mở rộng góc nhìn về chính sách cho Startup, Chính phủ cần nhanh chóng tạo cơ chế thông thoáng về điều kiện kinh doanh và giấy phép, nhất là giải quyết khâu thủ tục hành chính rườm rà như hiện nay.
Tôi cho rằng Chính phủ cần có cơ chế và quy định thông thoáng hơn về việc cho phép Startup thử nghiệm những mô hình kinh doanh mới, hạn chế các loại giấy phép hoặc điều kiện kinh doanh (trừ khi Startup đó hoạt động trái luật) để phát triển các mô hình mới hiện nay.
Tags:
(VNF) - Theo ông Trần Việt Hùng, Hiệu trưởng Trường Trung cấp Nghề Giao thông công chính Hà Nội, trong kỷ nguyên số, giáo dục nghề nghiệp không chỉ là con đường ngắn nhất giúp người lao động có việc làm, mà còn là giải pháp căn cơ để thoát nghèo bền vững.
(VNF) - Ông Bùi Hoàng Hải - Phó chủ tịch Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước cho biết, cơ quan này đang chuẩn bị trình Chính phủ nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động tại thị trường tài sản mã hóa, dự kiến trong tháng 12/2025.
(VNF) - Samsung lại một lần nữa khiến giới công nghệ phải chú ý với Galaxy Z TriFold - chiếc smartphone gập ba thiết kế táo bạo.
(VNF) - Lần đầu tiên trong lịch sử Việt Nam, một giải pháp công nghệ do doanh nghiệp trong nước phát triển lọt vào vòng chung khảo hạng mục sản phẩm dành cho khu vực công (Public sector) tại giải thưởng số ASEAN 2026 (ASEAN Digital Awards 2026 - ADA).
(VNF) - Apple nhiều khả năng sẽ phải đưa ra những quyết định khó khăn cho thế hệ iPhone 18 ra mắt vào năm 2026, trước áp lực giá linh kiện tăng cao.
(VNF) - Một báo cáo dự báo mới cho thấy năm 2026 có thể trở thành giai đoạn đầy thử thách đối với Apple, Samsung và toàn bộ ngành công nghiệp smartphone toàn cầu.
(VNF) - Theo Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia, thị trường tài sản số nếu được vận hành đúng chuẩn sẽ góp phần mở rộng không gian tăng trưởng.
(VNF) - Năm 2025 ghi nhận nhiều vụ việc vi phạm liên quan đến người nổi tiếng thu hút sự quan tâm lớn của công chúng. Trong đó, các từ khóa liên quan đến Ngân 98, Shark Bình, Mailisa, Trịnh Văn Quyết... tăng mạnh.
(VNF) - Từ các hệ thống đài truyền thanh thông minh đến internet miễn phí tại thôn, mô hình giảm nghèo bằng thông tin và công nghệ đã giúp hàng nghìn hộ dân tiếp cận tri thức, tăng thu nhập và cải thiện đời sống.
(VNF) - 94GB dữ liệu người dùng cao cấp nền tảng video người lớn PornHub bị hacker đánh cắp và đe doạ công khai nếu không trả tiền chuộc.
(VNF) - Bất chấp các quy định cấm nghiêm ngặt, những video AI “nhạy cảm” về trẻ vị thành niên vẫn lan truyền rộng rãi trên TikTok, thu hút hàng triệu lượt thích.
(VNF) - Ông Bùi Hoàng Hải - Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước - đã có những chia sẻ quan trọng về định hướng hoàn thiện khuôn khổ pháp lý và cơ chế vận hành cho hoạt động token hóa tài sản, nhằm vừa thúc đẩy đổi mới sáng tạo, vừa thu hút và bảo vệ nhà đầu tư cá nhân.
(VNF) - Mẫu Galaxy S26 Ultra tiếp tục là tâm điểm chú ý khi dòng Galaxy S26 được kỳ vọng ra mắt vào tháng 1/2026, với những nâng cấp "đặc quyền" flagship của Samsung.
(VNF) - Nhiều mẫu smartphone Trung Quốc trang bị bộ kit chuyên dụng cho chụp ảnh, hồi sinh 1 trào lưu cũ. Nhưng các “ông lớn” Apple và Samsung đang đứng ngoài cuộc chơi này.
(VNF) - FPT công bố thành lập ban chỉ đạo công nghệ chiến lược với 5 đơn vị, trong đó có công nghệ đường sắt FPT (FMT).
(VNF) - Nếu có ý định mua iPhone mới trong 1 năm tới, bạn hãy cứ mạnh dạn chọn iPhone 17. Những tin đồn hiện tại về iPhone 18 chưa đủ sức thuyết phục.
(VNF) - Nhận diện thách thức về "rào cản thông tin", Hải Phòng đã đưa nội dung “giảm nghèo về thông tin” trở thành một cấu phần quan trọng trong Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững.
(VNF) - Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định, khởi nghiệp sáng tạo là động lực phát triển cốt lõi của mọi quốc gia, doanh nghiệp và người dân trong kỷ nguyên kinh tế số và Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
(VNF) - OpenAI và xAI hiện là hai trong số những cái tên dẫn đầu cuộc đua công nghệ AI nghìn tỷ USD, với CEO là 2 kỳ phùng địch thủ Altman và Musk.
(VNF) - Bà Nguyễn Thị Tuyết - Giám đốc vận hành nền tảng đổi mới sáng tạo BambuUP cho rằng, AI sẽ bùng nổ mạnh nhất trong các ngành có lượng dữ liệu lớn và nhu cầu tối ưu hóa ra quyết định, đặc biệt là tài chính - ngân hàng, y tế và sản xuất - chuỗi cung ứng.
(VNF) - CT Group mở rộng mạng lưới nghiên cứu phát triển công nghệ cao thông qua hợp tác với Đại học danh giá Southampton - Anh quốc, sở hữu hệ sinh thái nghiên cứu sâu rộng từ AI, bán dẫn, lượng tử đến UAV và công nghệ sinh học…
(VNF) - Hầu hết các smartphone có thể tăng giá ngay từ đầu năm sau, do một loại linh kiện quen thuộc khan hiếm gây áp lực lên các nhà sản xuất.
(VNF) - Trong bối cảnh khởi nghiệp tại Việt Nam còn nhiều rủi ro và thiếu mô hình dẫn dắt hiệu quả cho người trẻ khởi nghiệp, CT Innovation Hub 4.0 - mô hình đã đi vào vận hành thực tế đang được mở rộng và có khả năng nhượng quyền trên toàn quốc.
(VNF) - Thủ tướng yêu cầu bố trí khoảng 95 nghìn tỷ đồng trong năm 2026 cho ba lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
(VNF) - Một lệnh cấm mạng xã hội đầu tiên trên thế giới đối với trẻ em dưới 16 tuổi đã chính thức có hiệu lực tại Australia vào thứ Tư.
(VNF) - Theo ông Trần Việt Hùng, Hiệu trưởng Trường Trung cấp Nghề Giao thông công chính Hà Nội, trong kỷ nguyên số, giáo dục nghề nghiệp không chỉ là con đường ngắn nhất giúp người lao động có việc làm, mà còn là giải pháp căn cơ để thoát nghèo bền vững.
(VNF) - Cầu Tứ Liên không chỉ là một công trình giao thông đơn thuần mà còn được xác định là mắt xích quan trọng trong quy hoạch mở rộng không gian đô thị Hà Nội về phía Bắc sông Hồng.
