Vào những năm 1980, chất bán dẫn sản xuất tại Nhật Bản từng chiếm khoảng 50% thị phần toàn cầu, nhưng hiện nay thị phần của họ chỉ còn chưa đến 10%.
Sau khi vướng vào các tranh chấp thương mại bán dẫn với Mỹ vào những năm 1990, ngành bán dẫn Nhật Bản đã suy yếu trông thấy. Nhưng cho tới những năm 2000, Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản vẫn nỗ lực hết sức để duy trì các công ty bán dẫn bằng cách khuyến khích sáp nhập giữa các công ty, hoặc trợ cấp cho các công ty quản lý yếu kém và lạc hậu.
Tuy nhiên, cũng trong giai đoạn này, động lực đầu tư trong nước đi xuống. Một số lượng lớn các công ty Nhật Bản đầu tư ra nước ngoài và xây dựng các nhà máy gần thị trường nhất bằng cách sử dụng lao động nước ngoài giá rẻ. Các công ty Nhật Bản hy vọng biến Nhật Bản thành trung tâm R&D và duy trì tiến bộ công nghệ. Nhưng khi một lượng lớn nhà máy chuyển ra nước ngoài, nhu cầu về đồ gia dụng, sản phẩm kỹ thuật số công nghệ thông tin của Nhật Bản cũng giảm xuống so với trước năm 2000.
Nhu cầu về sản phẩm bán dẫn sụt giảm đã khiến ngành công nghiệp Nhật Bản "chững lại". Chẳng bao lâu, năng lực của các sản phẩm bán dẫn mà các công ty Nhật Bản dẫn đầu bắt đầu tụt hậu so với đối thủ. Các công ty bán dẫn Nhật Bản ngày càng không theo kịp sự phát triển của thời đại, sau năm 2006, thị phần của các công ty Nhật Bản về sản phẩm bán dẫn tiếp tục giảm.
Trong cuốn sách mới "Mọi thứ về ngành công nghiệp bán dẫn" xuất bản năm nay, ông Masanori Kikuchi, cựu kỹ sư tại NEC của Nhật Bản, người từ lâu đã tham gia vào lĩnh vực R&D và sản xuất chất bán dẫn, đã phân tích nguyên nhân cốt lõi của sự thiếu phát triển hiện nay của ngành bán dẫn Nhật Bản.
Theo ông Kikuchi, so với các đối tác phương Tây, Nhật Bản bị động và thiếu tầm nhìn sau khi đã đạt được thành công nhất định. Các nhà sản xuất Nhật Bản thường hài lòng với hiện trạng thay vì tìm kiếm sự phát triển hơn nữa.
Một số nhà phân tích cho rằng nguyên nhân dẫn đến sự suy giảm của ngành bán dẫn Nhật Bản không phải vấn đề về chính sách bán dẫn mà là kết quả toàn diện của sự suy thoái của ngành công nghiệp Nhật Bản, sự mất mát của thị trường bán dẫn trong và ngoài nước cũng như công nghệ và sản xuất chất bán dẫn lạc hậu.
Theo nhiều phương tiện truyền thông, nhân thời điểm "cuộc chiến bán dẫn" giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng căng thẳng, Nhật Bản coi đây là cơ hội tốt để khôi phục ngành bán dẫn và trở lại "đỉnh vinh quang".
Nhìn vào các hành động thực tế, quả thực, Nhật Bản đang tăng cường hỗ trợ cho ngành công nghiệp bán dẫn.
Một mặt, Nhật Bản tích cực mời các công ty bán dẫn nước ngoài đầu tư và xây dựng nhà máy thông qua trợ cấp tài chính và thuế. Mặt khác, nước này cũng hỗ trợ tích cực cho sự phát triển của các công ty bán dẫn trong nước, nổi bật nhất là Rapidus, công ty bán dẫn mới nổi được hậu thuẫn bởi Sony, Toyota và Chính phủ Nhật Bản.
Cụ thể, về mặt chính sách, năm 2022, chính phủ Nhật Bản đã đồng ý khoản trợ cấp trị giá 470 tỷ Yên để hỗ trợ TSMC hợp tác với các công ty Nhật Bản xây dựng nhà máy ở tỉnh Kumamoto.
Gần đây, có thông tin cho rằng nội các của Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida sẽ đưa ra các chính sách kinh tế mới nhất trước cuối tháng 10. Trong số đó, ngân sách 3.400 tỷ Yên là khoản trợ cấp ngành bán dẫn do Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp đề xuất có khả năng được phê duyệt.
Đối với Rapidus - công ty được kỳ vọng sẽ trở thành TSMC của Nhật Bản, chính phủ Tokyo rất “hào phóng” và hiện đã trợ cấp 330 tỷ Yên. Theo báo cáo gần đây của tờ báo địa phương Asahi Shimbun, Nhật Bản đã đầu tư thêm 1.700 tỷ Yên ngoài khoản 330 tỷ Yên trước đó, nâng tổng mức trợ cấp lên hơn 2.000 tỷ Yên và thậm chí có thể lên tới hơn 5.000 tỷ Yên, theo ước tính của một số nhà phân tích.
Chủ tịch Rapidus Junyi Koike từng kể rằng trước khi thành lập công ty, ông đã nhận được cuộc gọi từ các giám đốc điều hành cấp cao của IBM bày tỏ hy vọng ông sẽ thành lập một công ty sản xuất chip cho IBM. Ngoài nhu cầu từ IBM, các công ty khác như Alphabet, Amazon, Apple hay Microsoft cũng có nhu cầu lớn về chip.
Để phục hồi ngành công nghiệp bán dẫn, Rapidus không chỉ xây dựng cơ sở kết nối nhu cầu mà còn tăng cường tuyển dụng nhân tài. Rapidus đã thiết lập cơ chế nghiên cứu hợp tác với IMEC, một cơ quan nghiên cứu của Bỉ, với hy vọng giải quyết vấn đề thiếu năng lực nghiên cứu về chip bán dẫn tiên tiến ở Nhật Bản. Về máy in thạch bản, công ty đã thiết lập mối quan hệ hợp tác với ASML của Hà Lan từ rất sớm.
Theo báo chí Nhật Bản đưa tin, ASML có kế hoạch thành lập một cơ sở hỗ trợ kỹ thuật ở Hokkaido vào nửa cuối năm 2024 để hỗ trợ xây dựng và bảo trì nhà máy cho Rapidus.
Theo tờ Nihon Keizai Shimbun, công ty Canon của Nhật Bản gần đây đã bắt đầu bán thiết bị sản xuất chất bán dẫn FPA-1200NZ2C. Thiết bị sử dụng công nghệ mới gọi là "in nano" để tạo ra các sản phẩm bán dẫn tiên tiến cần thiết cho điện thoại thông minh, trung tâm dữ liệu, v.v., tiết kiệm chi phí và tiết kiệm năng lượng hơn.
Khác với các quy trình trước đây, "in nano" sử dụng phương pháp vẽ mạch tương tự như dập. Do quy trình sản xuất tương đối đơn giản nên có thể giảm mức đầu tư cần thiết cho thiết bị bán dẫn. Theo báo cáo, thiết bị mới do Canon ra mắt có thể sản xuất các sản phẩm bán dẫn tiên tiến ở cấp độ xử lý 5 nanomet (nm).
Hiện nay, để sản xuất hàng loạt các sản phẩm bán dẫn với quy trình tiên tiến, phải sử dụng thiết bị sử dụng công nghệ “quang khắc cực tím (EUV)” do ASML của Hà Lan độc quyền, tuy nhiên thiết bị này đắt tiền và tiêu tốn nhiều điện năng. Để đưa các thiết bị mới ra thị trường, Canon đã bắt đầu liên tục nghiên cứu và phát triển từ năm 2014. Đồng thời, Canon cũng hợp tác với các công ty trong nước như Kioxia và Dainippon Printing.
Tuy nhiên, khi Nhật Bản tiếp tục tung ra các chính sách kích thích và hỗ trợ cho ngành bán dẫn, kế hoạch vực dậy ngành bán dẫn của Nhật Bản được cho là không mấy hứa hẹn.
Về tầm nhìn “lấy lại vị trí dẫn đầu thế giới về công nghệ sản xuất chất bán dẫn”, những người trong ngành ở Nhật Bản tin rằng tầm nhìn này phải đối mặt với những thách thức lớn và Nhật Bản nên từ bỏ “nỗi hoài niệm phi thực tế về vinh quang trong quá khứ”.
Một số nhà phân tích cho rằng nguyên nhân dẫn đến sự suy giảm của ngành bán dẫn Nhật Bản không phải vấn đề về chính sách bán dẫn mà là kết quả toàn diện của sự suy thoái của ngành công nghiệp Nhật Bản, sự mất mát của thị trường bán dẫn trong và ngoài nước cũng như công nghệ và sản xuất chất bán dẫn lạc hậu.
Do đó, chỉ một mình Rapidus hay Canon không thể giải quyết được vấn đề suy thoái chất bán dẫn của Nhật Bản trong thời gian ngắn.
Tuy nhiên, cũng có nhiều chuyên gia đặt niềm tin vào năng lực phát triển nhanh chóng của Nhật Bản. Đặc biệt, trong bối cảnh Mỹ đang siết chặt "gọng kìm" với Trung Quốc về công nghệ phát triển chip tiên tiến, Nhật Bản hoàn toàn có thể tận dụng mối quan hệ đồng minh với Mỹ và các quốc gia sản xuất chip lớn để phần nào giành lại thị phần bán dẫn.
Xem thêm >> Nhật Bản: Quốc gia có 3.000 sân golf, 13 triệu golfer
Tags:
(VNF) - Khi mới 16 tuổi, Zames Chew bỏ ra 23 USD (khoảng 600.000 đồng) mua một tên miền trên Internet - quyết định ngẫu hứng mà chính anh không ngờ sẽ trở thành nền tảng cho sự nghiệp sau này. 9 năm trôi qua, khoản đầu tư nhỏ ấy đã dẫn đường để chàng trai 26 tuổi xây dựng Repair.sg, doanh nghiệp sửa chữa - dọn dẹp quy mô với doanh thu khoảng 1,3 triệu USD (33 tỷ đồng) mỗi năm.
(VNF) - Thụy Sĩ từ lâu đã được xem là thiên đường của giới siêu giàu, nơi 300 cư dân giàu nhất sở hữu tổng tài sản lên tới 850 tỷ franc Thụy Sĩ (tương đương hơn 1.000 tỷ USD), theo tạp chí kinh doanh Bilanz. Tuy nhiên, vào ngày 30/11 tới, cử tri nước này sẽ bỏ phiếu về một loại thuế thừa kế mới đang gây chấn động trong cộng đồng tài phiệt.
(VNF) - CEO OpenAI Sam Altman muốn dùng AI để chữa ung thư, tỷ phú Elon Musk nói robot AI sẽ xóa đói giảm nghèo, còn Trung Quốc lại đặt mục tiêu thực tế hơn: vận hành các nhà máy tốt hơn bằng AI.
(VNF) - Airbus thông báo triệu hồi khẩn cấp trên toàn cầu 6.000 máy bay dòng A320 nguy cơ lỗi phần mềm do liên quan đến bão từ khiến dữ liệu điều khiển bay bị sai lệch.
(VNF) - Indonesia được cho là đang phản đối nỗ lực của Mỹ nhằm đưa cái gọi là điều khoản “thuốc độc” vào một thỏa thuận thương mại thuế quan đang được hai bên đàm phán, hãng tin Financial Times dẫn nguồn tin am hiểu quá trình thảo luận cho hay.
(VNF) - Gần 1/4 doanh nghiệp niêm yết tại Trung Quốc báo cáo lỗ ròng trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 9, ghi nhận tỷ lệ cao nhất kể từ năm 2002, trong bối cảnh công suất dư thừa và nhu cầu nội địa tiếp tục yếu ớt.
(VNF) - Cổ phiếu China Taiping Insurance Holdings từng lao dốc 8% trong phiên 27/11, khi lo ngại về khoản bảo hiểm hơn 200 triệu USD cho khu chung cư Hồng Kông – nơi xảy ra vụ hỏa hoạn khiến ít nhất 94 người thiệt mạng và gần 300 người mất tích.
(VNF) - Giá cổ phiếu tăng nhẹ trong bối cảnh kỳ vọng ngày càng lớn về việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể cắt giảm lãi suất ngay trong tháng tới. Đồng USD giảm so với hầu hết các đồng tiền chủ chốt, ngoại trừ yên Nhật – đồng tiền vẫn đang được theo dõi sát sao khi thị trường cân nhắc khả năng Tokyo nâng lãi suất trước cuối năm.
(VNF) - Năm 2024, giá đất trung bình ở Hồng Kông là khoảng 1,2 tỷ đồng/m2, cao nhất thế giới. Giá nhà quá cao khiến nhiều người phải sống trong các căn hộ chật hẹp giống như quan tài, hoặc đăng ký thuê nhà ở xã hội từ khi còn học cấp 3.
(VNF) - Truyền thông Mỹ đưa tin Apple sắp có biến động lớn, khi CEO lâu năm Tim Cook có thể rời vị trí sớm nhất là vào đầu năm tới. Ứng cử viên sáng giá nhất cho vị trí kế nhiệm ông đã lộ diện.
(VNF) - Bất động sản Trung Quốc đang đối mặt với sóng gió mới khi China Vanke, từng được xem là “đại bàng” của ngành, lần đầu tiên đề xuất hoãn thanh toán trái phiếu trong nước. Động thái này khiến nhà đầu tư lo ngại về thanh khoản của Vanke và mức độ hỗ trợ từ chính phủ trong bối cảnh thị trường bất động sản suy yếu.
(VNF) - Vụ cháy bùng phát và lan rộng tại một khu chung cư ở Hong Kong chiều 24/11 khiến ít nhất 13 người thiệt mạng và nhiều người khác bị thương. Giới chức Hong Kong cho biết số người mắc kẹt bên trong các tòa nhà hiện vẫn chưa được xác định.
(VNF) - Hãng xe Great Wall Motor (GWM) của Trung Quốc đang đặt mục tiêu sản xuất 300.000 xe mỗi năm vào năm 2029 tại châu Âu, nơi công ty đang tìm kiếm địa điểm xây dựng nhà máy ô tô đầu tiên trong nỗ lực khôi phục doanh số bán hàng đang sụt giảm tại khu vực.
(VNF) - Đài Loan dự chi 40 tỷ USD để nâng cấp năng lực phòng thủ, đẩy mạnh mua sắm vũ khí từ Mỹ nhằm đối phó rủi ro an ninh gia tăng trong khu vực.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo đặc phái viên Steven Witkoff và con rể Jared Kushner sẽ gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Moscow (Nga) vào tuần tới trong một nỗ lực thúc đẩy hòa bình ở Ukraine. Các diễn biến ngoại giao này, nếu thành công, có thể ảnh hưởng tới giá năng lượng, thị trường cổ phiếu quốc phòng và dòng vốn quốc tế.
(VNF) - Theo một tài liệu của Bộ An ninh Nội địa (DHS), Mỹ đang tìm cách vượt lên Trung Quốc trong cuộc đua khai thác và kiểm soát vùng Bắc Cực, đồng thời cảnh báo rằng tình trạng thiếu hụt thợ đóng tàu tại Mỹ có thể cản trở nỗ lực này.
(VNF) - Các nước vùng Vịnh đang chi không tiếc tay vào trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm đa dạng hóa nền kinh tế và khẳng định vị thế công nghệ trên bản đồ thế giới. Dù tiềm lực tài chính vượt trội, họ vẫn đối mặt thách thức về nhân lực, hạ tầng và khung pháp lý để biến tham vọng thành hiện thực.
(VNF) - Một loạt dữ liệu ảm đạm được công bố ngay trước kỳ nghỉ Lễ Tạ ơn đã làm gia tăng quan ngại về sức khỏe của nền kinh tế lớn nhất thế giới, đồng thời tạo thêm áp lực lên Tổng thống Mỹ Donald Trump.
(VNF) - Alphabet – công ty mẹ của Google – đang trên đà chạm mức định giá kỷ lục 4.000 tỷ USD trong phiên giao dịch ngày 25/11, tiếp tục nối dài chuỗi tăng trưởng suốt một năm qua nhờ chiến lược tập trung mạnh vào các công cụ trí tuệ nhân tạo (AI).
(VNF) - Sự biến động mạnh trên thị trường chứng khoán toàn cầu và những phản ứng bất thường của cổ phiếu công nghệ đang khiến tâm lý của các nhà đầu tư quốc tế chuyển từ lạc quan sang bi quan. Dù vậy, các chuyên gia tài chính nhấn mạnh những biến động ngắn hạn không đồng nghĩa với việc đánh mất cơ hội đầu tư dài hạn.
(VNF) - Các quỹ đầu tư hàng đầu châu Á đang rút vốn khỏi Hàn Quốc và Đài Loan để chuyển sang cổ phiếu AI tại Trung Quốc, nơi mức định giá còn thấp, chi phí đầu tư rẻ và tiềm năng tăng trưởng dài hạn hấp dẫn hơn.
(VNF) - Ngày 25/11, tập đoàn Amazon cho biết họ sẽ đầu tư 50 tỷ USD để mở rộng năng lực cung cấp trí tuệ nhân tạo (AI) và khả năng điện toán hiệu năng cao cho khách hàng là các cơ quan chính phủ Mỹ.
(VNF) - Thị trường bất động sản (BĐS) Trung Quốc tiếp tục khủng hoảng với gần 80 triệu căn hộ trống và giá nhà liên tục giảm sâu. Trước sức ép chưa từng có, nhiều chủ sở hữu và dân buôn BĐS buộc phải tìm đến các biện pháp tâm linh, từ cầu nguyện ở chùa đến đặt bùa nhằm tìm tia hy vọng trong bối cảnh thị trường tê liệt.
(VNF) - Từng bị xem là “thủ phạm” tàn phá rừng nhiệt đới và đẩy loài đười ươi tới bờ tuyệt chủng, các tập đoàn dầu cọ Malaysia nay bất ngờ bước vào một cuộc đua mới: xây dựng trung tâm dữ liệu AI và pin mặt trời. Liệu những “kẻ thù khí hậu” suốt nhiều thập kỷ có thật sự lột xác thành các nhà cung cấp năng lượng xanh?
(VNF) - Cuộc điện đàm giữa nhà lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc xoay quanh các "điểm nóng" toàn cầu như Đài Loan, Ukraine và hợp tác thương mại.
(VNF) - Khi mới 16 tuổi, Zames Chew bỏ ra 23 USD (khoảng 600.000 đồng) mua một tên miền trên Internet - quyết định ngẫu hứng mà chính anh không ngờ sẽ trở thành nền tảng cho sự nghiệp sau này. 9 năm trôi qua, khoản đầu tư nhỏ ấy đã dẫn đường để chàng trai 26 tuổi xây dựng Repair.sg, doanh nghiệp sửa chữa - dọn dẹp quy mô với doanh thu khoảng 1,3 triệu USD (33 tỷ đồng) mỗi năm.
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.
