Đây là vụ việc Bộ Thương mại Mỹ tự khởi xướng điều tra dựa trên các thông tin sẵn có với cáo buộc mặt hàng thép tấm không gỉ của Việt Nam đang có dấu hiệu lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại mà Mỹ đang áp dụng với hàng hóa tương tự của Trung Quốc từ năm 2016 với mức thuế là từ 139% - 267%.
Theo Bộ Công Thương Việt Nam, có 2 căn cứ để Bộ Thương mại Mỹ khởi xướng điều tra. Một là các nhà sản xuất xuất khẩu của Việt Nam nhập khẩu nguyên liệu thép cán phẳng không gỉ từ Trung Quốc sau đó gia công hoàn thiện tại Việt Nam và xuất khẩu sang Mỹ. Hai là lượng xuất khẩu sản phẩm thép tấm không gỉ từ Việt Nam có sự gia tăng đáng kể trong giai đoạn trước và sau khi Mỹ áp thuế với Trung Quốc.
Được biết, trong thời gian qua, xuất khẩu sản phẩm thép tấm không gỉ từ Việt Nam sang Mỹ liên tục giảm từ 32 ngàn tấn (năm 2017) xuống còn 25 ngàn tấn (năm 2018) và tiếp tục giảm xuống còn 23 ngàn tấn (năm 2019). Hiện nay, Việt Nam đang áp thuế chống bán phá giá với sản phẩm thép cán phẳng không gỉ nhập khẩu từ Trung Quốc với mức từ 17,94% - 31,85%.
Sau khi khởi xướng điều tra, Bộ Thương mại Mỹ sẽ ban hành bản câu hỏi để thu thập thông tin từ các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu của Việt Nam. Bộ Công Thương Việt Nam khuyến nghị các doanh nghiệp cần tham gia, hợp tác, chuẩn bị cung cấp thông tin đầy đủ, đúng thời hạn đặc biệt liên quan đến nguồn nguyên liệu, quy trình quản lý cho Bộ Thương mại Mỹ để tránh việc bị sử dụng dữ liệu sẵn có (thường là bất lợi) trong quá trình điều tra.
Bên cạnh đó, Bộ Công Thương sẽ phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp xuất khẩu, Hiệp hội thép Việt Nam trong suốt quá trình điều tra vụ việc và có phương án hỗ trợ, xử lý phù hợp bao gồm cả việc trao đổi với Bộ Thương mại Mỹ để làm rõ căn cứ khởi xướng điều tra, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của doanh nghiệp xuất khẩu.
Trong một diễn biến liên quan, Bộ Thương mại Mỹ vừa tiếp nhận hồ sơ yêu cầu điều tra áp dụng biện pháp chống bán phá giá, chống trợ cấp đối với sản phẩm lốp xe khách và lốp xe tải hạng nhẹ (PVLT tires) có xuất xứ từ Hàn Quốc, Đài Loan-Trung Quốc, Thái Lan và Việt Nam.
Trong vụ việc này, nguyên đơn cáo buộc sản phẩm lốp xe trong diện điều tra nhập khẩu đã bán phá giá và trợ cấp vào thị trường Mỹ gây ra thiệt hại đáng kể đối với ngành sản xuất trong nước.
Theo số liệu của Ủy ban Thương mại Quốc tế Mỹ (USITC), kim ngạch xuất khẩu sản phẩm bị điều tra của Việt Nam vào thị trường Mỹ đạt 12,1 triệu USD trong năm 2019, chiếm khoảng 6,7% tổng kim ngạch nhập khẩu sản phẩm này của Mỹ.
Sản phẩm bị điều tra là sản phẩm đã được Bộ Công Thương Việt Nam cảnh báo nguy cơ bị nước ngoài điều tra áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại từ tháng 7/2019 với mức độ cảnh báo nguy cơ cao. Do đó, trong thời gian qua, Bộ Công Thương đã tích cực phối hợp, làm việc với các hiệp hội và doanh nghiệp xuất khẩu sang Mỹ nhằm chủ động nắm bắt thông tin và ứng phó trong trường hợp bị khởi xướng điều tra.
Theo quy định của Mỹ, Bộ Thương mại Mỹ sẽ xem xét tiến hành khởi xướng điều tra vụ việc trong vòng tối đa 20 ngày kể từ ngày nhận đơn. Trong thời gian này, Bộ Công Thương sẽ có hình thức trao đổi, tham vấn với Bộ Thương mại Mỹ để làm rõ các nội dung cáo buộc trong đơn kiện cũng như cung cấp thông tin để phía Mỹ có thể đánh giá chính xác trước khi quyết định có khởi xướng điều tra hay không.
Trong trường hợp Bộ Thương mại Mỹ quyết định khởi xướng điều tra, Bộ Công Thương sẽ phối hợp chặt chẽ với các hiệp hội và doanh nghiệp xuất khẩu trong quá trình điều tra vụ việc và có phương án hỗ trợ, xử lý kịp thời nhằm bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của doanh nghiệp Việt Nam.
