Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng vừa có báo cáo gửi Quốc hội về giám sát chuyên đề, chất vấn từ đầu nhiệm kỳ khóa XV đến hết kỳ họp thứ 4 đối với lĩnh vực ngân hàng.
Theo đó, NHNN đã báo cáo các cấp có thẩm quyền phương án cơ cấu lại các ngân hàng được kiểm soát đặc biệt và phương án xử lý cụ thể đối với từng ngân hàng. Đến nay, Chính phủ đã ban hành nghị quyết quyết định chủ trương chuyển giao bắt buộc của 2 ngân hàng mua bắt buộc. NHNN đang chỉ đạo các bên liên quan thực hiện trình tự, thủ tục theo quy định tại Luật Các TCTD (đã sửa đổi, bổ sung) để trình Chính phủ phê duyệt phương án chuyển giao bắt buộc đối với 2 ngân hàng này và hoàn thiện phương án, trình Chính phủ quyết định chủ trương chuyển giao bắt buộc đối với ngân hàng mua bắt buộc còn lại.
Cái tên ngân hàng “0 đồng” xuất phát từ năm 2015 khi 3 ngân hàng thương mại gồm Ngân hàng Xây dựng (VNCB, nay là CBBank), Ngân hàng Đại Dương (OceanBank) và Ngân hàng Dầu khí Toàn cầu (GPBank) được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) mua lại với giá 0 đồng cho 1 cổ phần.
Trong số 3 ngân hàng trên thì có 2 nhà băng đã vào danh sách ngân hàng yếu kém buộc phải tái cơ cấu từ tháng 10/2011 là GPBank và TrustBank - tiền thân của Ngân hàng Xây dựng (VNCB). Hai ngân hàng này đều tự tái cơ cấu nhưng không thành công. Đáng chú ý, cả 3 ngân hàng được mua 0 đồng đều gắn liền với những đại án kinh tế với khoản tiền thất thoát, thiệt hại lên tới nhiều nghìn tỷ đồng. Điển hình là VNCB với tên tuổi đại gia Phạm Công Danh.
Năm 2012, TrustBank lâm vào tình trạng nợ xấu cao. NHNN khi đó đã yêu cầu TrustBank báo cáo tình hình và không chấp thuận cho TrustBank tự tái cơ cấu. Tháng 6/2012, NHNN chấp thuận việc chuyển nhượng 85% cổ phần TrustBank cho nhóm cổ đông Phạm Công Danh từ nhóm cổ đông cũ là nhóm bà Hứa Thị Phấn. Tại đại hội đồng cổ đông (ĐHCĐ) diễn ra vào tháng 1/2013, Tập đoàn Thiên Thanh của ông Danh chính thức trở thành đối tác chiến lược, tham gia tái cơ cấu TrustBank. Ông Phạm Công Danh làm Chủ tịch HĐQT
Đến tháng 5/2013, TrustBank đổi tên thành VNCB, với vốn điều lệ 3.000 tỷ đồng, tổng tài sản hơn 28.000 tỷ đồng. Trong giai đoạn này, VNCB được NHNN đưa vào diện kiểm soát đặc biệt và buộc tái cơ cấu. Sau khi tiếp nhận, tái cơ cấu và quản lý hoạt động của VNCB, ông Phạm Công Danh tiếp tục đẩy ngân hàng này lún sâu vào nợ nần, thất thoát trầm trọng hơn. Về sau, ông Phạm Công Danh đã bị bắt và chịu án tù vì hàng loạt sai phạm gây thất thoát cho ngân hàng này hơn 9.000 tỷ đồng.
Tháng 2/2015, do kinh doanh thua lỗ và âm vốn, VNCB đã bị NHNN mua lại với giá 0 đồng.
Với GPBank, từ năm 2012, NHNN phát hiện có nhiều yếu kém, tiềm ẩn nhiều rủi ro, kết quả kinh doanh thua lỗ, âm vốn chủ sở hữu và quản trị điều hành kém hiệu quả. Trong 3 năm sau đó, NHNN đã tạo điều kiện để GPBank tìm kiếm đối tác trong và ngoài nước, xây dựng phương án tái cơ cấu khả thi nhưng tất cả đều không thành vì các bên không cùng nhau đưa ra được phương án khả thi.
Năm 2015, GPBank bị NHNN mua bắt buộc 0 đồng. Sau đó, NHNN cử các cán bộ của Vietinbank sang tham gia quản trị, điều hành ngân hàng này. Còn nhóm lãnh đạo cũ của ngân hàng gồm Tạ Bá Long (cựu Chủ tịch HĐQT GPBank) và Đoàn Văn An (cựu Phó Chủ tịch HĐQT GPBank) bị xử tù vì gây thiệt hại cho GPBank gần 4.800 tỷ đồng.
Sau nhiều năm, hoạt động huy động vốn và dư nợ cho vay, phát triển khách hàng mới đã ổn định trở lại, nhưng GPBank vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn với khối nợ xấu khổng lồ và tốc độ thu hồi chậm chạp.
Đối với OceanBank, từng là một hiện tượng của ngành ngân hàng, chỉ trong một thời gian ngắn từ năm 2007 đến năm 2010, đã tăng vốn điều lệ lên gấp gần 24 lần. Cùng với đó, quy mô tổng tài sản của OceanBank cũng tăng mạnh, từ khoảng 1.000 tỷ đồng vào cuối năm 2006 lên 55.138 tỷ đồng vào năm 2010.
Kể từ khi Hà Văn Thắm bị bắt, OceanBank phơi bày một loạt yếu kém và đổ dốc. Tại thời điểm 31/3/2014, vốn điều lệ của OceanBank là 4.000 tỷ đồng. Nợ xấu tại thời điểm 31/3/2014 của OceanBank lên tới gần 15.000 tỷ đồng, chiếm 49,84% tổng dư nợ, lỗ hơn 10.000 tỷ đồng, bằng 249,63% vốn chủ sở hữu (tức âm vốn chủ sở hữu gần 2,5 lần)…
Trước thực tế đó, ngày 6/5/2015, NHNN quyết định mua OceanBank với giá 0 đồng.
Từ khi được NHNN mua lại, hoạt động của 3 nhà băng trên dần ổn định. Nợ xấu, tài sản không sinh lời được xử lý và thu hồi từng bước, tiền gửi mới được gia tăng, quản trị điều hành được củng cố lại.
Song những kết quả này gần như chỉ giữ hiện trạng các ngân hàng không xấu đi quá nhanh, còn khoản lỗ lũy kế vẫn cao đột biến và tăng liên tục.
Quá trình tái cơ cấu hệ thống ngân hàng đã đi qua một thập kỷ nhưng chưa xử lý dứt điểm được các ngân hàng “0 đồng” và nhà băng yếu kém. Theo NHNN, mua ngân hàng với giá 0 đồng là giải pháp cực chẳng đã. Việc này nhằm tái cơ cấu, đảm bảo sự an toàn, ổn định của hệ thống, tránh đổ vỡ dây chuyền.
Để xử lý 3 ngân hàng “0 đồng” và Ngân hàng Đông Á, hàng loạt biện pháp từng được NHNN đề xuất như tìm kiếm đối tác, đàm phán với các nhà đầu tư, đồng thời sắp xếp lại mạng lưới hoạt động,... Nhưng lộ trình tái cơ cấu gần 10 năm qua chưa đạt được nhiều kết quả đột phá.
Từ năm 2016 - 2019, có nhiều đối tác, tổ chức nước ngoài ngỏ ý quan tâm đến các ngân hàng “0 đồng” này. Có đối tác từng cử nhân sự sang “cắm rễ” tại một ngân hàng để tiến đến mua đứt nhưng rốt cục vẫn phải nói lời chia tay vì cơ chế xử lý quá nhiều vướng mắc.
Dù nhận được nhiều chính sách ưu đãi như khoản vay lãi suất 0%, được các ngân hàng lớn hỗ trợ về nhân lực, quản trị… nhưng sức khỏe của 3 nhà băng “0 đồng” này vẫn rất “hom hem”.
Một số chuyên gia nhận định, các ngân hàng “0 đồng” khi được chuyển giao đã thua lỗ, âm vốn chủ sở hữu. Trong các năm qua, dù tình hình hoạt động kinh doanh của các ngân hàng này không được công bố chính thức nhưng có thể dự đoán con số thua lỗ rất lớn. Kết quả kiểm toán năm 2017 của Kiểm toán Nhà nước đánh giá: “Việc tái cơ cấu các ngân hàng thương mại được NHNN mua 0 đồng chậm và chưa triệt để; thực trạng tài chính của các ngân hàng không được cải thiện, hoạt động kinh doanh tiếp tục thua lỗ lớn, việc thu hồi nợ xấu khó khăn”.
Báo cáo trước Quốc hội, Kiểm toán Nhà nước cho rằng, cần phải có những biện pháp tập trung giải quyết dứt điểm 3 ngân hàng “0 đồng”, thậm chí có thể tính đến phương án cho giải thể hoặc phá sản, nhằm tránh tình trạng “lỗ mẹ chồng lên lỗ con”. Theo ước tính của Kiểm toán Nhà nước, số lỗ mỗi năm của 3 ngân hàng này lên tới hàng nghìn tỷ đồng.
Với số lỗ khủng, cùng sự phức tạp về xử lý nợ xấu, hệ thống, mô hình quản trị, nhân sự, công nghệ… vốn đã đi xuống rất nhiều trong mấy năm qua, cổ đông nhiều ngân hàng lo ngại, nhận chuyển giao ngân hàng “0 đồng” là nhận về “khúc xương khó nhằn”, có thể kéo lùi tốc độ tăng trưởng của các ngân hàng.
Theo phân tích của lãnh đạo các ngân hàng, ngoài “nhiệm vụ”, nhận chuyển giao các ngân hàng yếu kém sẽ mang lại nhiều lợi ích như: Được ưu tiên chấp thuận cho vay vượt hạn mức trên vốn tự có; không bị giới hạn tăng trưởng tín dụng hàng năm nếu đáp ứng tỷ lệ an toàn vốn theo quy định; được ưu tiên trong việc mở thêm các chi nhánh, phòng giao dịch…
Trả lời tại ĐHCĐ năm 2022, lãnh đạo MB cho biết, nhận chuyển giao ngân hàng “0 đồng” là việc khó khăn, lâu dài và chỉ có thể làm được với các cơ chế đặc biệt, có sự hỗ trợ lớn từ cơ quan quản lý. Thời gian để đưa ngân hàng “0 đồng” về trạng thái hết lỗ rồi mới tính tiếp cũng ước chừng cỡ 8 - 10 năm.
Cho đến nay, vẫn chưa có 1 công bố chính thức nào cho tiến trình tái cơ cấu ngân hàng “0 đồng”. Lãnh đạo các ngân hàng có kế hoạch nhận chuyển giao bắt buộc khi được hỏi đều trả lời chưa thể nói gì hơn vào thời điểm này.
Theo TS Lê Xuân Nghĩa, việc tiếp quản ngân hàng “0 đồng” là một thách thức không nhỏ đối với ngân hàng tiếp nhận, bởi phải xác định lợi nhuận sẽ sụt giảm trong vài năm và nhiều khả năng giá cổ phiếu tụt xuống.
Việc tái cơ cấu ngân hàng đã ở diện kiểm soát đặc biệt gần chục năm qua không hề đơn giản và chắc sẽ còn phải chờ thêm. Muốn đẩy nhanh hơn tiến trình tái cơ cấu ngân hàng “0 đồng” không phải một mình NHNN làm được mà cần sự vào cuộc của nhiều bộ, ngành có liên quan. Đặc biệt, với quá trình xử lý tài sản đảm bảo để thu hồi các khoản nợ liên quan đến các vụ án kinh tế, cần sự phối hợp của nhiều cơ quan chức năng.
Tags:
(VNF) - Theo các chuyên gia, Việt Nam cần đẩy nhanh lộ trình nâng cấp từ QR chuyển tiền (transfer) sang QR thanh toán (QR Pay), phù hợp với thông lệ quốc tế và yêu cầu quản lý hiện đại.
(VNF) - Nhiều ngân hàng nâng lãi suất tiết kiệm lên 8%/năm, có nhà băng áp dụng mức lãi suất 9%/năm dành cho khách hàng gửi tiết kiệm số tiền lớn.
(VNF) - Từ hơn 200 đề xuất, 5 startup từ Việt Nam, Hàn Quốc, Singapore và Indonesia được các công ty trong hệ sinh thái của Tập đoàn tài chính Shinhan lựa chọn để bước vào giai đoạn thử nghiệm thực tế, hướng đến giải quyết các bài toán lớn của ngành ngân hàng.
(VNF) - Theo danh sách mới công bố, PYN ELITE FUND (NON-UCITS) không còn là cổ đông sở hữu từ 1% vốn điều lệ của Ngân hàng TMCP Quân đội (MB).
(VNF) - Thị trường tài chính tiêu dùng đang dần khởi sắc. Các ngân hàng, công ty tài chính đẩy mạnh cho vay tiêu dùng nhằm đáp ứng nhu cầu mua sắm cuối năm.
(VNF) - Theo Thông tư 30/2025, Chứng minh nhân dân (CMND) và Giấy chứng nhận căn cước chính thức không còn được xem là giấy tờ hợp lệ đối với công dân Việt Nam khi thực hiện giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt.
(VNF) - Cuộc đua tăng lãi suất huy động đang khá sôi động. Lãi suất tiết kiệm thông thường tại một số nhà băng đã lên mức gần 7%/năm.
(VNF) - Ngân hàng Nhà nước có động thái mới trên thị trường tiền tệ khi nâng kỳ hạn OMO tới 105 ngày. Trong khi đó, lãi suất cho vay vào đà đi lên.
Từ năm 2023, trong bối cảnh lãi suất huy động và cho vay giảm mạnh, thị trường bất động sản (BĐS) đã bước vào giai đoạn phục hồi rõ nét.
(VNF) - Nhìn lại quý II, nhiều ngân hàng tung gói vay dành cho khách dưới 35 tuổi với lãi suất thấp, khoảng 5-5,5%/năm cố định 3 năm đầu. Tuy nhiên, khoảng hơn một tháng trở lại đây, các ngân hàng đã dừng hẳn chương trình này.
(VNF) - Live Concert 2025 See The Light của ca sĩ Mỹ Tâm chính thức công bố giai đoạn mở bán vé rộng rãi cho công chúng với nhiều ưu đãi vượt trội và phương thức thanh toán đa dạng. Sự kiện đánh dấu bước tiếp theo trong chuỗi đồng hành chiến lược giữa Ngân hàng TMCP Đông Nam Á – SeABank (HoSE: SSB) và nữ ca sĩ, mang đến cho khán giả cơ hội tiếp cận vé một cách dễ dàng, thuận tiện, cùng ưu đãi hấp dẫn dành riêng cho chủ thẻ SeABank.
(VNF) - Việc cổ phiếu SHB được dự báo vào rổ chỉ số cổ phiếu toàn cầu theo bộ chỉ số của FTSE Russell, nếu được chính thức xác nhận trong kỳ rà soát tới, không chỉ mang ý nghĩa “được ghi danh” trên một thước đo chuẩn mực quốc tế.
(VNF) - Chiều 13/11, Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank) đã tổ chức thành công Hội nghị cập nhật kết quả kinh doanh quý III/2025.
(VNF) - Theo đại diện VietinBank, ngân hàng này đang hoàn thiện các thủ tục xin cấp phép sản xuất vàng miếng và sẵn sàng tham gia với vai trò thành viên của Sàn vàng quốc gia khi mô hình này được vận hành.
(VNF) - Cuối năm là thời điểm để đánh giá lại kết quả đạt được trong năm và đặt ra mục tiêu tài chính cho năm mới. Xu hướng mới cho thấy người dùng chuyển từ các kênh đầu tư rủi ro sang các giải pháp tích lũy an toàn, trong đó gửi tiết kiệm ngân hàng trở lại như một trong những lựa chọn dẫn đầu.
(VNF) - Vietcombank, VietinBank và BIDV đều đồng loạt điều chỉnh tăng lãi suất thẻ tín dụng trong bối cảnh thị trường tiêu dùng đang bước vào giai đoạn nhu cầu mua sắm tăng cao nhất năm.
(VNF) - Hàng nghìn nhân viên ngân hàng mất việc trong khi nhiều ngân hàng lại tuyển thêm nhân sự. Điều này phản ánh xu hướng tái cấu trúc mạnh mẽ trong ngành.
(VNF) - Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeABank, HoSE: SSB) tiếp tục khẳng định vị thế tiên phong với mô hình SeAPremium Lounge - không gian giao dịch và tư vấn đặc quyền dành riêng cho khách hàng ưu tiên.
(VNF) - Trong bối cảnh biên lãi ròng (NIM) lao xuống mức thấp nhất kể từ năm 2018, các ngân hàng đã chủ động chuẩn bị các kế hoạch dài hơi nhằm thích ứng và từng bước cải thiện NIM trong thời gian tới.
(VNF) - Bước sang tuổi 32, Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội (SHB) ghi dấu cột mốc mới trên hành trình kiến tạo những giá trị bền vững.
(VNF) - Ngân hàng Nhà nước nâng kỳ hạn chào thầu trên thị trường mở (OMO) tới 105 ngày trong bối cảnh lãi suất VND liên ngân hàng tiếp tục duy trì ở mức cao.
(VNF) - Ngân hàng TMCP An Bình (ABBANK) triển khai chương trình hỗ trợ giảm lãi suất cho vay đến 2,8%/năm dành cho khách hàng cá nhân và SME có khoản vay hiện hữu tại khu vực bị ảnh hưởng bởi thiên tai.
(VNF) - Tại hội nghị nhà đầu tư quý III/2025 tổ chức ngày 10/11, ban lãnh đạo Ngân hàng TMCP Phát triển TP. HCM (HDBank, HDB) duy trì quan điểm tự tin về khả năng tăng tốc trong quý IV, hướng tới vượt mức kế hoạch lợi nhuận cả năm 2025.
(VNF) - Ngân hàng Nhà nước dự kiến nâng trạng thái vàng cuối ngày của các tổ chức tín dụng. Trần trạng thái vàng của 8 ngân hàng có thể lên tới 20 tấn.
(VNF) - Lãi suất cho vay rục rịch tăng nhưng vẫn thấp hơn giai đoạn trước. Giai đoạn cuối năm, lãi suất cho vay sẽ chịu nhiều áp lực.
(VNF) - Theo các chuyên gia, Việt Nam cần đẩy nhanh lộ trình nâng cấp từ QR chuyển tiền (transfer) sang QR thanh toán (QR Pay), phù hợp với thông lệ quốc tế và yêu cầu quản lý hiện đại.
(VNF) - Mới đây, Hà Nội đã thông qua nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án cải tạo, chỉnh trang và tái thiết công viên tuyến hai bên sông Tô Lịch.
