‘Nước cờ quen mà lạ’ của TCBS có gây bối rối cho các CTCK?
Thanh Long -
20/09/2024 09:34 (GMT+7)
(VNF) - Chính sách miễn phí giao dịch (zero-fee) là “nước cờ quen” đối với TCBS bởi ngân hàng mẹ Techcombank từng rất thành công với chiến lược này. Tuy nhiên, đối với các công ty chứng khoán (CTCK) khác, đây lại là “nước cờ lạ” không dễ bắt chước.
Dũng khí nào để TCBS miễn phí giao dịch?
Với các công ty chứng khoán thế hệ đầu, bước ngoặt giúp họ bứt phá là thời kỳ Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đi liền với sự gia nhập mạnh mẽ của dòng tiền ngoại. Còn với các công ty thế hệ sau, cơ hội bứt phá đến khi đại dịch Covid-19 xuất hiện đi kèm với sự bùng nổ của công nghệ, tạo ra một thế hệ nhà đầu tư cá nhân mới, và một trong cái tên tận dụng được cơ hội này là Công ty Chứng khoán Kỹ Thương (TCBS).
Vốn dĩ TCBS không phải là tên tuổi nhỏ bé gì trong ngành chứng khoán. Sự thống trị của công ty chứng khoán này trong mảng trái phiếu doanh nghiệp, với sự hậu thuẫn của ngân hàng Techcombank, đã đưa TCBS lên ngôi quán quân lợi nhuận trong nhiều quý và hiện nay vẫn đang giữ “ngôi vương”. Tuy nhiên, điều gây bất ngờ là “cánh tay” của TCBS đã nối dài sang mảng cổ phiếu.
Trong 3 quý gần nhất, TCBS liên tiếp lọt vào Top 3 thị phần môi giới cổ phiếu trên sàn HoSE, đánh bật những tên tuổi lẫy lừng một thời như VNDIRECT, HSC, Vietcap. Trước đó, TCBS từng lọt vào Top 10 thị phần vài lần rồi lại “bật bãi”, mãi đến quý I/2021 bắt đầu ổn định ở trong Top 10. Khoảng cách đến ngôi “á quân” thị phần môi giới cổ phiếu chỉ còn chưa tới 1,9 điểm phần trăm.
Để làm được điều này, TCBS đã áp dụng chiến lược miễn phí giao dịch (zero-fee) kể từ đầu năm 2023, dù rằng trước đó, nguồn thu từ hoạt động môi giới chứng khoán của TCBS không phải là nhỏ.
Cụ thể, trong hai năm 2021 và 2022, lãi thuần từ hoạt động môi giới chứng khoán của TCBS đều trên 700 tỷ đồng mỗi năm. Sau khi áp dụng chính sách zero-fee, lãi thuần từ hoạt động này “tụt dốc” xuống còn 293 tỷ đồng trong năm 2023 và tiếp tục ở mức thấp 161 tỷ đồng trong nửa đầu năm 2024.
Lãi thuần từ hoạt động môi giới chứng khoán của TCBS giảm mạnh sau khi áp dụng chính sách zero-fee
Từ bỏ một nguồn lợi truyền thống lớn là điều hầu hết công ty chứng khoán hiện nay chưa dám làm, nhưng tại sao TCBS lại có “dũng khí” để làm? Nguyên nhân dễ thấy nhất là TCBS có nền tảng tài chính mạnh mẽ và mảng kinh doanh chính gắn liền với trái phiếu doanh nghiệp - không bị ảnh hưởng bởi chính sách zero-fee.
Tuy nhiên, bước ngoặt thực sự đến vào năm 2022 khi nguồn thu từ cho vay margin vượt qua nguồn thu từ hoạt động bảo lãnh, đại lý phát hành chứng khoán (chủ yếu là trái phiếu doanh nghiệp), lần lượt ở mức khoảng 1.500 tỷ đồng so với 1.300 tỷ đồng, trong khi ở các năm trước đó, nguồn thu từ hoạt động bảo lãnh, đại lý phát hành chứng khoán cao vượt trội so với nguồn thu từ cho vay margin.
Dữ liệu thực tế hơn vạn lời nói suông, cho vay margin mới là “tương lai gần” của TCBS và để nắm bắt xu hướng, công ty chứng khoán này đã quyết định áp dụng chính sách zero-fee để kéo khách hàng về và họ đang thành công khi lọt vào Top 3 thị phần, tạo nền tảng khách hàng lớn để đẩy mạnh cho vay margin, và mọi thứ đang đi theo đúng hướng mà TCBS mong muốn.
Năm 2023, lãi thuần từ các khoản cho vay và phải thu (chủ yếu là cho vay margin) của TCBS đạt mức 1.602 tỷ đồng, cao hơn hẳn mức lãi 944 tỷ đồng từ hoạt động bảo lãnh, đại lý phát hành chứng khoán - thời điểm TCBS chịu tác động khá tiêu cực từ cuộc khủng hoảng trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp.
Tuy nhiên, sang đến nửa đầu năm 2024, khi mảng trái phiếu doanh nghiệp dần khôi phục, giúp lãi từ hoạt động bảo lãnh, đại lý phát hành chứng khoán của TCBS đạt 667 tỷ đồng thì con số này vẫn “chưa là gì” so với mức lãi khoảng 1.200 tỷ đồng từ hoạt động cho vay margin. So với cùng kỳ năm 2023, nguồn thu từ cho vay margin của TCBS trong nửa đầu năm 2024 tăng trưởng tới 80%.
Nguồn thu từ mảng cho vay margin của TCBS vượt mảng bảo lãnh, đại lý phát hành chứng khoán từ năm 2022 đến nay
Với TCBS, zero-fee không phải chiến lược lạ. Techcombank, ngân hàng mẹ của TCBS, là đơn vị khởi xướng xu hướng zero-fee trong ngành ngân hàng, bắt đầu từ tháng 9/2016. Thời điểm đó, chiến lược này gây ngạc nhiên cho hầu hết các ngân hàng khác, bởi phí giao dịch là nguồn thu đều đặn và quan trọng của các ngân hàng. Việc hy sinh nguồn thu này chỉ để kéo khách hàng về được nhìn nhận là “trả giá đắt”.
Thế nhưng rốt cuộc cái giá phải trả lại… vô cùng rẻ, bởi khi khách hàng đổ về mở tài khoản tại Techcombank để giao dịch miễn phí thì họ luôn phải duy trì một lượng tiền nhất định trong tài khoản để thanh toán khi cần. Góp gió thành bão, lượng tiền thanh toán này lớn dần theo số lượng khách hàng và điều quan trọng là lượng tiền này có lãi suất cực thấp (vì là tiền gửi không kỳ hạn), nhờ đó, chi phí huy động vốn của Techcombank ở mức thấp hơn nhiều các ngân hàng khác. Cắt giảm được chi phí chẳng khác gì có thêm nguồn thu.
Đó mới chỉ là lợi ích về chi phí vốn, chưa kể các lợi ích khác khi có nguồn khách hàng dồi dào, chẳng hạn như đẩy mạnh cho vay, bán chéo sản phẩm, dịch vụ…
Không dễ bắt chước
Sau khi thành công của Techcombank dần trở nên rõ ràng, xu hướng zero-fee lan nhanh trong ngành ngân hàng và vài năm gần đây, miễn phí giao dịch ngân hàng đã trở thành chuyện đương nhiên. Tuy nhiên, ngành chứng khoán chưa hẳn sẽ diễn biến như vậy, bởi có nhiều đặc thù khác ngành ngân hàng.
Các công ty chứng khoán khác không dễ áp dụng zero-fee như TCBS
Thứ nhất, các công ty chứng khoán hiện nay chủ yếu vẫn vận hành dựa vào đội ngũ môi giới, mà hoa hồng cho đội ngũ này thì trích từ phí giao dịch. Nếu áp dụng zero-fee mà vẫn muốn giữ đội ngũ môi giới thì công ty chứng khoán không chỉ mất đi nguồn thu từ phí giao dịch mà còn phải bù tiền hoa hồng. Trong khi đó, TCBS hoạt động mà không có đội ngũ môi giới nên việc áp dụng zero-fee đơn giản hơn nhiều.
Thứ hai là rào cản công nghệ. Một khi áp dụng zero-fee, công ty chứng khoán phải chuẩn bị hạ tầng công nghệ đủ đáp ứng không chỉ lượng khách hàng tăng lên nhanh chóng mà tần suất giao dịch cũng tăng cao. Tuy nhiên, đầu tư hạ tầng công nghệ rất tốn kém trong khi nguồn lực tài chính của các công ty chứng khoán có hạn, không dồi dào như ngân hàng.
Thứ ba là rủi ro lợi ích thu về không như kỳ vọng. Công ty chứng khoán áp dụng zero-fee để thu hút khách hàng, từ đó đẩy mạnh cho vay margin, nhưng đó mới là điều kiện cần. Điều kiện đủ là công ty chứng khoán phải có đủ nguồn cho vay margin và phải có lãi suất cho vay margin hấp dẫn.
Việc áp dụng chiến lược zero-fee hay không đã trở thành chủ đề được quan tâm tại đại hội đồng cổ đông của không ít công ty chứng khoán trong năm nay. Tuy nhiên, cho đến hiện tại, các công ty chứng khoán nhìn chung vẫn còn khá dè dặt, chủ yếu là áp dụng “không toàn phần”, chẳng hạn như miễn phí giao dịch trong một thời gian nhất định hoặc miễn phí trọn đời cho một số ít khách hàng mở tài khoản và giao dịch trong thời gian diễn ra khuyến mãi. Chỉ một vài công ty chứng khoán vừa và nhỏ đang miễn phí giao dịch không kèm điều kiện như DNSE, Pinetree, JBSV.
(VNF) - Không chỉ là những con số nghìn tỷ hay các thương vụ M&A đình đám, hành trình của ông Nguyễn Đức Thụy tại các doanh nghiệp từ Thaiholdings đến LPBank, Hoàng Anh Gia Lai và Tập đoàn Hưng Thịnh còn mang một dấu ấn đặc biệt: Sự thay đổi triệt để về nhận diện thương hiệu song hành cùng những cú “lội ngược dòng” ngoạn mục về tài chính.
(VNF) - Phía Cen Land cho hay mọi hoạt động đầu tư được thực hiện bởi Phó chủ tịch Phạm Thanh Hưng là hoạt động đầu tư cá nhân và không chịu sự ủy quyền của doanh nghiệp.
(VNF) - Cổ phiếu LPB lao dốc sau thông tin hai anh em Bầu Thụy đều chính thức rời khỏi “ghế nóng” LPBank. Trái lại, cổ phiếu STB của Sacombank lại tiếp tục phủ sắc tím trong phiên giao dịch cùng ngày.
(VNF) - Theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển thị trường tài chính và bất động sản toàn cầu, việc xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam cần được triển khai theo lộ trình thận trọng, phù hợp với năng lực thực tế, không thể nóng vội hay “đốt cháy giai đoạn”.
(VNF) - VN-Index tăng thêm 47 điểm, tiếp đà hưng phấn được duy trì từ cuối tuần trước nhờ dòng tiền ngoại nhập cuộc mạnh mẽ, mua ròng với giá trị 473,94 tỷ đồng.
(VNF) - Sau 15 năm làm việc tại thành phố lớn, sở hữu hơn 1 tỷ đồng tiền tích lũy nhưng vẫn đứng trước lựa chọn đầy áp lực giữa vay nợ mua nhà hay tiếp tục thuê trọ. Câu chuyện không chỉ phản ánh nỗi bế tắc cá nhân mà còn cho thấy thực trạng an cư ngày càng khó tiếp cận của nhiều gia đình có thu nhập trung bình và khá, cùng những góc nhìn tài chính đáng suy ngẫm về nhà ở, đầu tư và an toàn tài chính dài hạn.
(VNF) - Năm 2025 ghi dấu sự hồi phục mạnh của ngành tài chính – ngân hàng Việt Nam, khi hầu hết các định chế đều công bố kết quả kinh doanh quý III với nhiều chỉ tiêu vượt kỳ vọng. Bên cạnh lợi nhuận, các chỉ số tài chính then chốt như CAR, LDR, ROE và quy mô tài sản tiếp tục là yếu tố phản ánh rõ nét sức khỏe của từng tổ chức tín dụng.
(VNF) - Những tháng cuối năm 2025 chứng kiến làn sóng cổ phiếu rời sàn HNX và UPCoM. Điểm chung của phần lớn các trường hợp là doanh nghiệp bị hủy tư cách công ty đại chúng do không còn đáp ứng điều kiện pháp lý.
(VNF) - Tại Hội nghị công bố thành lập Trung tâm Tài chính Quốc tế tại Việt Nam, UBND TP. Đà Nẵng đã công bố 10 tổ chức trở thành thành viên của Trung tâm Tài chính Quốc tế Việt Nam tại Đà Nẵng.
(VNF) - TP. HCM đã làm việc, trao đổi với hơn 50 nhà đầu tư, đối tác sáng lập thuộc bốn nhóm lĩnh vực và lựa chọn các nhà đầu tư tiềm năng tham gia giai đoạn đầu.
(VNF) - Trong một bước đi chiến lược mang tính lịch sử, Emall Việt Nam, đơn vị đứng sau hệ thống 100 cửa hàng giày Pierre Cardin & Oscar Fashion tại Việt Nam, vừa công bố mua lại quyền sở hữu hệ thống phân phối và thương hiệu Pierre Cardin tại Canada.
Dù mang trên mình vị thế của những doanh nghiệp đầu ngành với câu chuyện AI đầy hứa hẹn, năm 2025 lại đang dần khép lại như một "năm đáng quên" đối với cổ đông của những mã cổ phiếu này.
(VNF) - Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi với nhiều nội dung liên quan đến lương hưu. Đáng chú ý, người nghỉ hưu cuối 2025 có cơ hội hưởng lương hưu mở rộng, tỷ lệ tối đa 75%.
(VNF) - Theo Dự thảo Nghị định về quản lý thuế đối với hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh vừa được cơ quan chức năng công bố, các hộ kinh doanh có từ hai cửa hàng trở lên, dù hoạt động trên cùng hay khác tỉnh, thành phố, đều sẽ thực hiện khai thuế tập trung trên một hồ sơ và sử dụng chung một mã số thuế.
(VNF) - Những năm gần đây, nhà đầu tư Thái Lan không còn xa lạ trên thị trường vốn Việt Nam. Tuy nhiên, bên cạnh các thương vụ mua bán - sáp nhập (M&A) công khai, giới tài chính đang chứng kiến một làn sóng đầu tư kín tiếng hơn: gom cổ phần doanh nghiệp Việt thông qua chứng chỉ lưu ký (Depositary Receipt – DR) và các quỹ đầu tư quy mô lớn.
(VNF) - Theo quy định mới về chuyển đổi mô hình quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, các loại thuế và mức thuế suất nhóm này phải thực hiện được quy định tại Dự thảo đang được Bộ Tài chính lấy ý kiến.
(VNF) - Năm 2025 ghi nhận sự phục hồi rõ nét của thị trường mua bán - sáp nhập (M&A) tại Việt Nam, với động lực chính đến từ dòng vốn nước ngoài. Theo tổng hợp từ các hãng tư vấn và công bố doanh nghiệp, giá trị các thương vụ M&A có yếu tố vốn ngoại trong năm ước đạt hàng chục tỷ USD, trải rộng từ y tế, tiêu dùng, công nghệ cho đến công nghiệp và nông nghiệp.
(VNF) - Các phiên đấu giá tại Hải Hà – Kotobuki và Colusa – Miliket giúp Vinataba thu về hàng trăm tỷ đồng, vượt xa giá trị sổ sách, trái ngược với thực tế “ế ẩm” tại một số doanh nghiệp khác trong danh mục thoái vốn.
(VNF) - Nhiều doanh nghiệp niêm yết chốt ngày giao dịch không hưởng quyền để nhận cổ tức tiền mặt với tỷ lệ hấp dẫn. Trong đó, Hoá chất Đức Giang dự chi hơn 1.140 tỷ đồng.
(VNF) - Không chỉ là những con số nghìn tỷ hay các thương vụ M&A đình đám, hành trình của ông Nguyễn Đức Thụy tại các doanh nghiệp từ Thaiholdings đến LPBank, Hoàng Anh Gia Lai và Tập đoàn Hưng Thịnh còn mang một dấu ấn đặc biệt: Sự thay đổi triệt để về nhận diện thương hiệu song hành cùng những cú “lội ngược dòng” ngoạn mục về tài chính.
(VNF) - Cầu Tứ Liên không chỉ là một công trình giao thông đơn thuần mà còn được xác định là mắt xích quan trọng trong quy hoạch mở rộng không gian đô thị Hà Nội về phía Bắc sông Hồng.