‘Nước cờ quen mà lạ’ của TCBS có gây bối rối cho các CTCK?
Thanh Long -
20/09/2024 09:34 (GMT+7)
(VNF) - Chính sách miễn phí giao dịch (zero-fee) là “nước cờ quen” đối với TCBS bởi ngân hàng mẹ Techcombank từng rất thành công với chiến lược này. Tuy nhiên, đối với các công ty chứng khoán (CTCK) khác, đây lại là “nước cờ lạ” không dễ bắt chước.
Dũng khí nào để TCBS miễn phí giao dịch?
Với các công ty chứng khoán thế hệ đầu, bước ngoặt giúp họ bứt phá là thời kỳ Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đi liền với sự gia nhập mạnh mẽ của dòng tiền ngoại. Còn với các công ty thế hệ sau, cơ hội bứt phá đến khi đại dịch Covid-19 xuất hiện đi kèm với sự bùng nổ của công nghệ, tạo ra một thế hệ nhà đầu tư cá nhân mới, và một trong cái tên tận dụng được cơ hội này là Công ty Chứng khoán Kỹ Thương (TCBS).
Vốn dĩ TCBS không phải là tên tuổi nhỏ bé gì trong ngành chứng khoán. Sự thống trị của công ty chứng khoán này trong mảng trái phiếu doanh nghiệp, với sự hậu thuẫn của ngân hàng Techcombank, đã đưa TCBS lên ngôi quán quân lợi nhuận trong nhiều quý và hiện nay vẫn đang giữ “ngôi vương”. Tuy nhiên, điều gây bất ngờ là “cánh tay” của TCBS đã nối dài sang mảng cổ phiếu.
Trong 3 quý gần nhất, TCBS liên tiếp lọt vào Top 3 thị phần môi giới cổ phiếu trên sàn HoSE, đánh bật những tên tuổi lẫy lừng một thời như VNDIRECT, HSC, Vietcap. Trước đó, TCBS từng lọt vào Top 10 thị phần vài lần rồi lại “bật bãi”, mãi đến quý I/2021 bắt đầu ổn định ở trong Top 10. Khoảng cách đến ngôi “á quân” thị phần môi giới cổ phiếu chỉ còn chưa tới 1,9 điểm phần trăm.
Để làm được điều này, TCBS đã áp dụng chiến lược miễn phí giao dịch (zero-fee) kể từ đầu năm 2023, dù rằng trước đó, nguồn thu từ hoạt động môi giới chứng khoán của TCBS không phải là nhỏ.
Cụ thể, trong hai năm 2021 và 2022, lãi thuần từ hoạt động môi giới chứng khoán của TCBS đều trên 700 tỷ đồng mỗi năm. Sau khi áp dụng chính sách zero-fee, lãi thuần từ hoạt động này “tụt dốc” xuống còn 293 tỷ đồng trong năm 2023 và tiếp tục ở mức thấp 161 tỷ đồng trong nửa đầu năm 2024.
Lãi thuần từ hoạt động môi giới chứng khoán của TCBS giảm mạnh sau khi áp dụng chính sách zero-fee
Từ bỏ một nguồn lợi truyền thống lớn là điều hầu hết công ty chứng khoán hiện nay chưa dám làm, nhưng tại sao TCBS lại có “dũng khí” để làm? Nguyên nhân dễ thấy nhất là TCBS có nền tảng tài chính mạnh mẽ và mảng kinh doanh chính gắn liền với trái phiếu doanh nghiệp - không bị ảnh hưởng bởi chính sách zero-fee.
Tuy nhiên, bước ngoặt thực sự đến vào năm 2022 khi nguồn thu từ cho vay margin vượt qua nguồn thu từ hoạt động bảo lãnh, đại lý phát hành chứng khoán (chủ yếu là trái phiếu doanh nghiệp), lần lượt ở mức khoảng 1.500 tỷ đồng so với 1.300 tỷ đồng, trong khi ở các năm trước đó, nguồn thu từ hoạt động bảo lãnh, đại lý phát hành chứng khoán cao vượt trội so với nguồn thu từ cho vay margin.
Dữ liệu thực tế hơn vạn lời nói suông, cho vay margin mới là “tương lai gần” của TCBS và để nắm bắt xu hướng, công ty chứng khoán này đã quyết định áp dụng chính sách zero-fee để kéo khách hàng về và họ đang thành công khi lọt vào Top 3 thị phần, tạo nền tảng khách hàng lớn để đẩy mạnh cho vay margin, và mọi thứ đang đi theo đúng hướng mà TCBS mong muốn.
Năm 2023, lãi thuần từ các khoản cho vay và phải thu (chủ yếu là cho vay margin) của TCBS đạt mức 1.602 tỷ đồng, cao hơn hẳn mức lãi 944 tỷ đồng từ hoạt động bảo lãnh, đại lý phát hành chứng khoán - thời điểm TCBS chịu tác động khá tiêu cực từ cuộc khủng hoảng trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp.
Tuy nhiên, sang đến nửa đầu năm 2024, khi mảng trái phiếu doanh nghiệp dần khôi phục, giúp lãi từ hoạt động bảo lãnh, đại lý phát hành chứng khoán của TCBS đạt 667 tỷ đồng thì con số này vẫn “chưa là gì” so với mức lãi khoảng 1.200 tỷ đồng từ hoạt động cho vay margin. So với cùng kỳ năm 2023, nguồn thu từ cho vay margin của TCBS trong nửa đầu năm 2024 tăng trưởng tới 80%.
Nguồn thu từ mảng cho vay margin của TCBS vượt mảng bảo lãnh, đại lý phát hành chứng khoán từ năm 2022 đến nay
Với TCBS, zero-fee không phải chiến lược lạ. Techcombank, ngân hàng mẹ của TCBS, là đơn vị khởi xướng xu hướng zero-fee trong ngành ngân hàng, bắt đầu từ tháng 9/2016. Thời điểm đó, chiến lược này gây ngạc nhiên cho hầu hết các ngân hàng khác, bởi phí giao dịch là nguồn thu đều đặn và quan trọng của các ngân hàng. Việc hy sinh nguồn thu này chỉ để kéo khách hàng về được nhìn nhận là “trả giá đắt”.
Thế nhưng rốt cuộc cái giá phải trả lại… vô cùng rẻ, bởi khi khách hàng đổ về mở tài khoản tại Techcombank để giao dịch miễn phí thì họ luôn phải duy trì một lượng tiền nhất định trong tài khoản để thanh toán khi cần. Góp gió thành bão, lượng tiền thanh toán này lớn dần theo số lượng khách hàng và điều quan trọng là lượng tiền này có lãi suất cực thấp (vì là tiền gửi không kỳ hạn), nhờ đó, chi phí huy động vốn của Techcombank ở mức thấp hơn nhiều các ngân hàng khác. Cắt giảm được chi phí chẳng khác gì có thêm nguồn thu.
Đó mới chỉ là lợi ích về chi phí vốn, chưa kể các lợi ích khác khi có nguồn khách hàng dồi dào, chẳng hạn như đẩy mạnh cho vay, bán chéo sản phẩm, dịch vụ…
Không dễ bắt chước
Sau khi thành công của Techcombank dần trở nên rõ ràng, xu hướng zero-fee lan nhanh trong ngành ngân hàng và vài năm gần đây, miễn phí giao dịch ngân hàng đã trở thành chuyện đương nhiên. Tuy nhiên, ngành chứng khoán chưa hẳn sẽ diễn biến như vậy, bởi có nhiều đặc thù khác ngành ngân hàng.
Các công ty chứng khoán khác không dễ áp dụng zero-fee như TCBS
Thứ nhất, các công ty chứng khoán hiện nay chủ yếu vẫn vận hành dựa vào đội ngũ môi giới, mà hoa hồng cho đội ngũ này thì trích từ phí giao dịch. Nếu áp dụng zero-fee mà vẫn muốn giữ đội ngũ môi giới thì công ty chứng khoán không chỉ mất đi nguồn thu từ phí giao dịch mà còn phải bù tiền hoa hồng. Trong khi đó, TCBS hoạt động mà không có đội ngũ môi giới nên việc áp dụng zero-fee đơn giản hơn nhiều.
Thứ hai là rào cản công nghệ. Một khi áp dụng zero-fee, công ty chứng khoán phải chuẩn bị hạ tầng công nghệ đủ đáp ứng không chỉ lượng khách hàng tăng lên nhanh chóng mà tần suất giao dịch cũng tăng cao. Tuy nhiên, đầu tư hạ tầng công nghệ rất tốn kém trong khi nguồn lực tài chính của các công ty chứng khoán có hạn, không dồi dào như ngân hàng.
Thứ ba là rủi ro lợi ích thu về không như kỳ vọng. Công ty chứng khoán áp dụng zero-fee để thu hút khách hàng, từ đó đẩy mạnh cho vay margin, nhưng đó mới là điều kiện cần. Điều kiện đủ là công ty chứng khoán phải có đủ nguồn cho vay margin và phải có lãi suất cho vay margin hấp dẫn.
Việc áp dụng chiến lược zero-fee hay không đã trở thành chủ đề được quan tâm tại đại hội đồng cổ đông của không ít công ty chứng khoán trong năm nay. Tuy nhiên, cho đến hiện tại, các công ty chứng khoán nhìn chung vẫn còn khá dè dặt, chủ yếu là áp dụng “không toàn phần”, chẳng hạn như miễn phí giao dịch trong một thời gian nhất định hoặc miễn phí trọn đời cho một số ít khách hàng mở tài khoản và giao dịch trong thời gian diễn ra khuyến mãi. Chỉ một vài công ty chứng khoán vừa và nhỏ đang miễn phí giao dịch không kèm điều kiện như DNSE, Pinetree, JBSV.
(VNF) - MWG vừa hoàn tất việc mua lại 10 triệu cổ phiếu quỹ với tổng giá trị chi ra hơn 800 tỷ đồng, khép lại một trong những giao dịch đáng chú ý nhất trên thị trường thời gian qua. Động thái này diễn ra trong bối cảnh MWG bước vào giai đoạn tái cấu trúc sâu, đồng thời chuẩn bị các bước đi chiến lược liên quan đến tổ chức lại hoạt động kinh doanh và kế hoạch IPO Điện Máy Xanh dự kiến triển khai trong những năm tới.
(VNF) - Theo chuyên gia, hộ kinh doanh cần tách bạch dòng tiền cá nhân và doanh thu bán hàng hoá, dịch vụ bằng cách sử dụng tài khoản ngân hàng riêng để phục vụ cho hoạt động kinh doanh, tránh rủi ro về thuế trong tương lai.
(VNF) - Trên nền tảng chung của kinh tế vĩ mô, thị trường chứng khoán năm 2025 đã ghi nhận nhiều kết quả rất tích cực. Dấu mốc quan trọng nhất là việc được nâng hạng từ nhóm cận biên lên nhóm mới nổi thứ cấp.
(VNF) - Theo bà Lê Vũ Hương Quỳnh - Giám đốc khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, tập đoàn Tether - Việt Nam có thể học hỏi những kinh nghiệm đã được chứng minh là thành công trên thế giới, đặc biệt thông qua các sandbox thanh toán tài sản mã hóa dành cho khách du lịch.
(VNF) - Dự án Phước Kiển của QCG mới đây đã được đề xuất vào danh mục thí điểm theo Nghị quyết 171/2024/QH15, cho phép thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất.
(VNF) - Chứng khoán EVS để xảy ra hàng loạt vi phạm kéo dài trong nhiều năm, trải rộng từ hoạt động nghiệp vụ đến nghĩa vụ báo cáo và công bố thông tin.
(VNF) - Theo Dự thảo lần 2 của Bộ Tài chính, hộ kinh doanh được chia làm 4 nhóm với nghĩa vụ thuế khác nhau với từng loại thuế tương ứng với các ngưỡng doanh thu.
(VNF) - Nhu cầu vốn cho nền kinh tế giai đoạn 2026–2030 được dự báo tăng gấp đôi so với 5 năm trước, trong khi dư địa mở rộng tín dụng ngân hàng ngày càng thu hẹp. Trước áp lực tăng trưởng cao và yêu cầu vốn trung – dài hạn ngày càng lớn, các chuyên gia cho rằng hệ thống ngân hàng không thể tiếp tục “gánh” một mình, mà cần sự vào cuộc mạnh mẽ của thị trường vốn, đặc biệt là trái phiếu và chứng khoán.
(VNF) - Theo ông Nguyễn Sơn, Chủ tịch Hội đồng Thành viên Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC), hiện các cấu phần kỹ thuật để triển khai giao dịch hợp đồng tương lai vàng về cơ bản đã được thiết kế trên nền tảng công nghệ KRX.
(VNF) - Theo ông Phạm Lưu Hưng - Giám đốc Trung tâm Phân tích và Tư vấn Đầu tư, Công ty Chứng khoán SSI, năm 2025 ghi nhận một diễn biến khá bất thường trong xu hướng nhà đầu tư nước ngoài đến Việt Nam khi lượng quan tâm và các chuyến làm việc lại gia tăng mạnh vào nửa cuối năm, trái ngược với quy luật các năm trước.
(VNF) - Chuyên gia kinh tế, PGS.TS Ngô Trí Long cho rằng, Việt Nam hội tụ đủ điều kiện mà nhiều quốc gia mất hàng thập kỷ mới có được, qua đó có cơ hội cạnh tranh với các trung tâm tài chính trên thế giới nhờ sở hữu nhiều điều kiện thuận lợi.
(VNF) - Vay ngân hàng mua nhà rồi rơi vào thất nghiệp, mất thu nhập, trong khi khoản vay vẫn đều đặn đến hạn, trở thành bài học điển hình về rủi ro tài chính cho nhiều người trẻ khi mua nhà bằng đòn bẩy vay vốn.
(VNF) - Tập đoàn Daikin Industries (Nhật Bản) vừa đạt thỏa thuận thâu tóm một doanh nghiệp Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực giải pháp công nghệ và quản lý năng lượng cho tòa nhà, thông qua công ty thành viên tại thị trường Việt Nam.
(VNF) - Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua đã thay đổi căn bản cách tính và ngưỡng chịu thuế đối với người cho thuê nhà. Từ năm 2026, chỉ những trường hợp doanh thu lớn mới phải nộp thuế, đồng thời cách tính cũng “dễ thở” hơn so với quy định hiện hành.
(VNF) - Bộ Tài chính đề xuất cơ chế bán vốn linh hoạt hơn, cho phép giảm giá khởi điểm và mở rộng phương thức bán theo lô nhằm tháo gỡ “nút thắt” thoái vốn tại gần 40 doanh nghiệp Nhà nước do SCIC quản lý nhưng nhiều năm không tìm được nhà đầu tư.
(VNF) - Chủ tịch VSDC cho biết, các cấu phần kỹ thuật để thực hiện giao dịch hợp đồng tương lai vàng về cơ bản đã được thiết kế trên nền tảng công nghệ KRX.
(VNF) - Đại diện Dragon Capital cho rằng cần trao vai trò lớn hơn cho hệ thống ngân hàng thương mại trong việc phân phối sản phẩm quỹ. Khi có thể được tiếp cận dễ dàng hơn, chứng chỉ quỹ có thể chuyển mình từ một thị trường “ngách” trở thành kênh tài sản chính thống và phổ biến.
(VNF) - Theo Phó Chủ tịch UBCKNN Bùi Hoàng Hải, tỷ trọng nhà đầu tư cá nhân quá lớn là một trong những nguyên nhân khiến thị trường chứng khoán Việt Nam có mức độ biến động cao.
(VNF) - Bà Lương Thị Mỹ Hạnh - Giám đốc Quản lý tài sản, Khối trong nước, Dragon Capital Việt Nam - cho biết mức độ hiểu biết về tài chính của người Việt dưới mức 25%, theo một nghiên cứu của PwC.
(VNF) - Nhu cầu mua sắm tăng mạnh vào những tháng cuối năm khiến nhiều người tìm đến các khoản vay tiêu dùng để đáp ứng chi tiêu. Theo ông Nguyễn Tiến Sỹ - Phó Giám đốc Khối Tài chính số, Công ty tài chính EVF - việc vay tiêu dùng chỉ thực sự hiệu quả khi người vay có kế hoạch tài chính rõ ràng, hiểu đúng về lãi suất và lựa chọn kênh vay an toàn.
(VNF) - Việc khai thông nguồn hàng từ doanh nghiệp tư nhân đã phát đi tín hiệu tích cực với làn sóng IPO, niêm yết vừa qua, trong khi nguồn hàng từ doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) cũng như doanh nghiệp FDI vẫn còn là bài toán bỏ ngỏ.
(VNF) - Sắc đỏ bao trùm toàn bộ các nhóm ngành trong phiên hôm nay (12/12), kéo VN-Index giảm sâu 52 điểm bất chấp thanh khoản có dấu hiệu cải thiện ở thời điểm mở cửa.
(VNF) - MWG vừa hoàn tất việc mua lại 10 triệu cổ phiếu quỹ với tổng giá trị chi ra hơn 800 tỷ đồng, khép lại một trong những giao dịch đáng chú ý nhất trên thị trường thời gian qua. Động thái này diễn ra trong bối cảnh MWG bước vào giai đoạn tái cấu trúc sâu, đồng thời chuẩn bị các bước đi chiến lược liên quan đến tổ chức lại hoạt động kinh doanh và kế hoạch IPO Điện Máy Xanh dự kiến triển khai trong những năm tới.
(VNF) - Dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh có tổng chiều dài 121km, phân kỳ thành 2 giai đoạn với tổng mức đầu tư gần 23000 tỷ đồng và dự kiến thông tuyến vào ngày 19/12 tới đây.