Sai phạm của ông Phạm Nhật Vinh và trách nhiệm của ông Tất Thành Cang trong vụ IPC và SADECO

Sai phạm khi phát hành 9 triệu cổ phần không qua đấu giá.

Kết luận điều tra của Công an TP.HCM xác định ông Tất Thành Cang cùng các đồng phạm đã gây thiệt hại cho Công ty cổ phần phát triển Nam Sài Gòn (Sadeco) 940 tỷ đồng trong phi vụ bán 9 triệu cổ phần cho Công ty Nguyễn Kim, với giá 40.000 đồng/cổ phần. công ty Sadeco là công ty con của Công ty Tân Thuận (IPC), với tỷ lệ góp vốn của IPC là 74,8%.

Ngày 26/3/2015, công ty IPC tiến hành đấu giá bán vốn tại công ty Sadeco, công ty EximLand là nhà đầu tư trúng đấu giá mua số lượng 5.235.683 cổ phần (chiếm 30,8% vốn điều lệ của Sadeco) với giá là 26.100 đồng/cổ phần.

Ngày 12/9/2016, công ty Nguyễn Kim ký hợp đồng đặt cọc chuyển nhượng cổ phần, chuyển toàn bộ cổ phần nói trên của công ty EximLand tại Sadeco với giá 55.000 đồng/cổ phần (sau điều chỉnh thành 57.000 đồng/cổ phần), tổng giá trị là hơn 287 tỷ đồng.

Đến ngày 7/10/2016, công ty Nguyễn Kim đã thanh toán đủ số tiền mua hơn 5 triệu cổ phần công ty Sadeco cho công ty EximLand. Theo cơ quan điều tra, vốn điều lệ của Sadeco tại thời điểm tháng 10/2016 là 170 tỷ đồng (tương ứng 17 triệu cổ phần), trong đó vốn của IPC chiếm tỉ lệ 44%.

Bốn cá nhân đại diện vốn tại Sadeco là Tề Trí Dũng, Hồ Thị Thanh Phúc, Phạm Xuân Trung, Trần Đăng Linh, Trần Mạnh Khôi. Vốn của Thành ủy chiếm 16,7% với đại diện là Huỳnh Phước Long, Trần Công Thiện.

Chiếu theo quy định của pháp luật, khi tăng vốn và chuyển nhượng quyền mua cổ phần của IPC, vốn văn phòng Thành ủy tại Sadeco thì phải qua đấu giá. Việc đồng ý phát hành 9 triệu cổ phần cho Nguyễn Kim không qua thẩm định giá, đấu giá gây thất thoát cho Sadeco.

Qua việc định giá để xác định thiệt hại trong việc Sadeco phát hành 9 triệu cổ phần vào thời điểm tháng 1/2017, cơ quan chức năng xác định thiệt hại là hơn 940 tỷ đồng.

Lãnh đạo công ty Nguyễn Kim sai ở đâu?

Cơ quan điều tra xác định tháng 11/2016, công ty Nguyễn Kim có công văn gửi Sadeco đề nghị xác lập mối quan hệ đối tác chiến lược thông qua hình thức tham gia mua cổ phần để trở thành cổ đông chiến lược hợp tác đầu tư xây dựng hai dự án của công ty Nguyễn Kim là 79B Lý Thường Kiệt và khu dân cư Bắc Rạch Chiếc.

Mặc dù đại hội cổ đông Sadeco tại cuộc họp vào đầu tháng 12/2016 đã thống nhất thông qua phương án tăng vốn điều lệ và phát hành cho cổ đông hiện hữu tỉ lệ 1:1, giá phát hành dự kiến là 20.000 đồng/cổ phần. Tuy nhiên, tại cuộc họp HĐQT cuối tháng 12 năm đó, các thành viên HĐQT Sadeco lại thống nhất giao cho Ban điều hành Sadeco tính toán phương án tăng vốn điều lệ, Công ty Nguyễn Kim trở thành cổ đông chiến lược và chọn công ty cổ phần Chứng khoán TP.HCM (HSC) thực hiện thẩm định giá.

Những người này mặc dù biết HSC không có chức năng thẩm định giá, báo cáo kết quả định giá của HSC không đầy đủ, không phản ánh giá trị thực tài sản, HSC cũng khuyến nghị không được dùng để làm căn cứ giao dịch, chuyển nhượng nhưng vẫn thực hiện.

Do Sadeco có vốn của IPC (100% vốn của UBND TP. HCM) và vốn của văn phòng Thành ủy TP. HCM, khi tăng vốn, phát hành thêm cổ phần, các cá nhân đại diện vốn của IPC phải xin ý kiến của IPC và người đại diện vốn của văn phòng Thành ủy, phải làm thủ tục xin ý kiến của văn phòng Thành ủy. Nhưng những điều này không được thực hiện. UBND TP. HCM đã giao cho Hội đồng thành viên IPC chịu trách nhiệm xem xét, quyết định phương án tăng vốn điều lệ của Sadeco theo đúng quy định.

Từ tháng 11/2016, nhiều lãnh đạo tại Sadeco, đại diện vốn của IPC, đã báo cáo, ký các văn bản, tờ trình… liên quan về chủ trương hợp tác với công ty Nguyễn Kim và xây dựng phương án tăng vốn điều lệ Sadeco. Một trong các cơ sở để công ty Nguyễn Kim trở thành cổ đông, đối tác chiến lược là thông qua các báo cáo định giá của HSC để đưa ra giá 40.000 đồng/cổ phần. Công an xác định Hội đồng thành viên IPC và các cá nhân liên quan đã không thực hiện theo các quy định.

Đến tháng 6/2017, bị can Dũng ký tờ trình giảm tỉ lệ sở hữu của IPC tại Sadeco từ 44% xuống còn 28% theo phương án phát hành 9 triệu cổ phần với giá 40.000 đồng/cổ phần cho cổ đông chiến lược là công ty Nguyễn Kim. Thực tế, hai dự án mà Nguyễn Kim nêu trong đề xuất hợp tác chiến lược, hợp đồng hợp tác với Sadeco thì công ty Nguyễn Kim chỉ là đối tác góp vốn, không phải chủ đầu tư.

Trong đó, Phạm Nhật Vinh, tổng giám đốc công ty Nguyễn Kim, là thành viên HĐQT công ty Sadeco; Nguyễn Hữu Thành, nguyên phó chủ tịch thường trực HĐQT công ty Nguyễn Kim, thành viên HĐQT Sadeco, đều có vai trò tương đương.

Cả hai đều là người đại diện vốn tư nhân công ty Nguyễn Kim tại Sadeco, có vai trò, trách nhiệm đảm bảo lợi ích của tối đa cổ đông và của Sadeco nhưng đã thực hiện không đúng quy định của pháp luật, biểu quyết thông qua việc phát hành cổ phần cho Công ty Nguyễn Kim với giá thấp hơn thị trường. Sau khi cơ quan chức năng vào cuộc, tổng giám đốc Công ty Nguyễn Kim là Phạm Nhật Vinh đã xuất cảnh đi nước ngoài.

Trách nhiệm của ông Tất Thành Cang

Thời điểm Sadeco chuyển nhượng cổ phần cho Công ty Nguyễn Kim, ông Cang giữ chức vụ Phó bí thư Thường trực Thành ủy TP. HCM.

Ngày 16/5/2017, sau khi nhận được tờ trình số 1148 (xin chủ trương về phương án phát hành cổ phần để tăng vốn điều lệ tại Sadeco), ông Cang đã tổ chức họp với Văn phòng Thành ủy. Sau cuộc họp này, ông Cang có bút phê “Đồng ý” vào tờ trình trên.

Căn cứ vào ý kiến đồng ý của Tất Thành Cang, nhóm đại diện quản lý vốn Thành ủy đã biểu quyết đồng ý phương án bán 9 triệu cổ phần với giá 40.000 đồng/cổ phần cho Công ty Nguyễn Kim.

Việc ông Cang bút phê "Đồng ý” tại Tờ trình 1148, với giá phát hành cổ phần là 40.000 đồng/cổ phần cho một cổ đông là vi phạm pháp luật, gây thất thoát cho Sadeco hơn 940 tỷ đồng.

Trong đó, ông Cang phải chịu trách nhiệm 157 tỷ đồng (tương ứng phần vốn sở hữu của Văn phòng Thành ủy TP. HCM tại công ty Sadeco 16,7%).