Sau kiểm toán, nợ công năm 2016 tăng thêm 5.000 tỷ

Cụ thể, theo cơ quan này, nợ Chính phủ 2.373.175 tỷ đồng (bằng 52,71% GDP); nợ được Chính phủ bảo lãnh 461.635 tỷ đồng (bằng 10,25% GDP) và nợ Chính quyền địa phương 34.071 tỷ đồng (bằng 0,76% GDP).

Bộ Tài chính tổng hợp thiếu nợ nước ngoài của Chính phủ

Kiểm toán Nhà nước cho biết nợ nước ngoài Chính phủ tăng 4.966 tỷ đồng do một số dự án chưa kịp thời ghi nhận rút vốn. Phần nợ được chính phủ bảo lãnh vay nước ngoài tăng 18 tỷ đồng do hạch toán trả nợ quá hạn của dự án Xi măng Hạ Long không đúng niên độ (trả năm 2017).

Ngoài ra, nợ chính quyền địa phương tăng 28 tỷ đồng do tỉnh Vĩnh Long báo cáo thiếu khoản vay của Công ty TNHH De Heus.

Kiểm toán Nhà nước đánh giá chỉ số nợ công đến cuối năm 2016 nằm trong giới hạn cho phép của Quốc hội (65% GDP). Tuy nhiên, nợ công tiếp tục gia tăng so với năm 2015, gần chạm ngưỡng được Quốc hội cho phép.

Hệ số thanh toán trả nợ là khá cao (tính cả đảo nợ là 20,6% tổng thu ngân sách nhà nước), đang có xu hướng tăng lên, gây áp lực bố trí nguồn trả nợ của ngân sách nhà nước.

Ngoài ra, lãi suất vay ưu đãi từ các nhà tài trợ nước ngoài tăng lên làm tăng chi phí huy động vốn và nghĩa vụ trả nợ của Chính phủ.

Qua kiểm toán, cơ quan này cho rằng Bộ Tài chính tổng hợp thiếu nợ nước ngoài của Chính phủ; chưa rà soát, đối chiếu thường xuyên nợ chính quyền địa phương.

Bộ Kế hoạch Đầu tư chưa cập nhật đủ thông tin dự án

Cũng theo Kiểm toán Nhà nước, Bộ Kế hoạch và Đầu tư chưa cập nhật đầy đủ thông tin dự án theo kế hoạch tại Đề án định hướng thu hút, quản lý và sử dụng nguồn vốn ODA và các khoản vay ưu đãi khác của nhà tài trợ 2016-2020.

Cơ quan này cho biết đến ngày 31/12/2016, chỉ có 30/1.043 dự án ODA cập nhật thông tin trên Cổng thông tin điện tử về giám sát và đánh giá đầu tư công của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Đến 23/12/2017, có 1.060 dự án ODA cập nhật trên hệ thống, nhưng hầu hết các dự án chưa được cập nhật đầy đủ các chỉ tiêu theo quy định và chỉ có 94/123 bộ, ngành cập nhật thông tin năm 2016 trên hệ thống giám sát.

Đáng chú ý, Kiểm toán Nhà nước cũng cho biết nhiều dự án vay lại vốn vay nước ngoài của Chính phủ và vay nước ngoài được Chính phủ bảo lãnh sử dụng vốn không hiệu quả, phải khoanh nợ, cơ cấu lại nợ hoặc ứng vốn từ Quỹ tích lũy trả nợ để trả nợ nước ngoài.

Đến ngày 31/12/2016 có 60 dự án vay lại chuyển nợ quá hạn (gốc, lãi, phí) 10.556 tỷ đồng, chiếm 3,3% tổng dư nợ cho vay lại, trong đó các dự án Vinashin 8.180 tỷ đồng.

Dự án Nhà máy xi măng Sông Thao là một trong 9 dự án được Chính phủ bảo lãnh phải ứng vốn từ Quỹ tích lũy trả nợ.

Có 9 dự án được Chính phủ bảo lãnh phải ứng vốn từ Quỹ tích lũy trả nợ với dư nợ 4.618 tỷ đồng (đã được khoanh nợ), gồm: dự án Nhà máy xi măng Sông Thao; Nhà máy xi măng Hạ Long; Nhà máy giấy Phương Nam; Nhà máy xi măng Thái Nguyên; Nhà máy thủy điện Xekaman 3; Nhà máy xi măng Đồng Bành; Nhà máy mía đường Sông Con; Xi măng Tam Điệp và Giấy Việt Trì.

Bên cạnh đó, Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ rõ khoản ứng vốn từ Quỹ tích lũy trả nợ của VEC để thanh toán trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh 2.477 tỷ đồng chưa được VEC ký nhận nợ với Bộ Tài chính.

Một số địa phương chưa xây dựng hạn mức vay và không lập kế hoạch vay và trả nợ vay. Cụ thể như TP. Cần Thơ, Hải Phòng, tỉnh Thái Bình, Điện Biên, Bình Thuận, Sơn La, Lào Cai, Nghệ An, Sóc Trăng, Hưng Yên, Cà Mau, Quảng Ninh…

Việc bố trí vốn cho các công trình không trong danh mục đăng ký như tỉnh Lào Cai (15 dự án ngoài danh mục đăng ký, trong đó có 3 dự án bố trí vốn vượt so với nhu cầu vốn đề nghị vay, tổng số vốn bố trí vượt 4 tỷ đồng).

11/47 địa phương được kiểm toán có mức dư nợ đến ngày 31/12/2016 vượt 30% vốn đầu tư xây dựng ngân sách cấp tỉnh theo quy định của Luật ngân sách nhà nước.

Có thể kể đến một loạt tỉnh như Hà Nam (vượt 42%), Đồng Tháp (vượt 35,2%), Bình Thuận (vượt 28%), Nam Định (vượt 25,2%), Phú Yên (vượt 20%), Bắc Giang (vượt 19%), Lạng Sơn (vượt 18,5%), Thái Bình (vượt 16,6%), Điện Biên (13,9%), Đắk Lắk (4,4%), Hậu Giang (3,7%).

Cá biệt, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu ngân sách địa phương năm 2016 vẫn đảm bảo đủ cho nhu cầu chi đầu tư xây dựng cơ bản nhưng tỉnh xây dựng đề án phát hành trái phiếu chính quyền địa phương và đã huy động được 500 tỷ đồng là không phù hợp, gây lãng phí vốn do hàng năm ngân sách vẫn phải trả một khoản lãi 33,8 tỷ đồng.