Ngày 29/12, thị trường chứng khoán Mỹ đã kết thúc phiên giao dịch cuối cùng của năm 2023.
Theo đó, chỉ số S&P 500 đã tăng 24% trong năm nay nhờ chi tiêu tiêu dùng duy trì được nhu cầu mạnh mẽ, nền kinh tế vượt qua những lời dự báo suy thoái và lợi nhuận doanh nghiệp ổn định.
Chỉ số công nghiệp trung bình Dow Jones cũng tăng 13,7% và chỉ số Nasdaq Composite kết thúc năm cao hơn 44% nhờ sự thúc đẩy từ trí tuệ nhân tạo.
Thị trường chứng khoán không ổn định nhưng tăng đều đặn trong suốt cả năm. Một số mức tăng mạnh nhất xảy ra vào cuối năm, khi các nhà giao dịch bắt đầu đặt cược rằng Cục Dự trữ Liên bang sắp hoàn tất việc tăng lãi suất và hướng tới việc nới lỏng chính sách tiền tệ vào năm 2024.
Niềm kỳ vọng vào Fed khiến nhiều nhà đầu tư và nhà phân tích nhận định cổ phiếu sẽ đạt mức cao nhất mọi thời đại vào năm tới.
Theo kịch bản này, Fed sẽ bắt đầu cắt giảm lãi suất ngay từ quý I/2024. Trong bản tóm tắt dự báo kinh tế của ngân hàng trung ương tại cuộc họp gần đây, các quan chức đã gợi ý về việc cắt giảm lãi suất 0,75% vào năm tới, một động thái đưa chỉ số Dow lên mức cao nhất trong tuần này.
Tuy nhiên, tâm lý lạc quan không nên che đậy những rủi ro mà thị trường vẫn đang phải đối mặt và các chuyên gia cho rằng vẫn còn những trở ngại lớn cho một đợt phục hồi lớn khác vào năm tới, bao gồm:
1. Suy thoái kinh tế
Mặc dù Fed dự kiến sẽ sớm giảm lãi suất, nền kinh tế Mỹ vẫn có nguy cơ rơi vào suy thoái do các biện pháp thắt chặt tài chính tích lũy đã diễn ra trong nền kinh tế.
Chỉ cần 1 "dấu hiệu của một cuộc suy thoái", ngân hàng Pháp Société Générale cảnh báo rằng có thể khiến cổ phiếu lao dốc, đưa thị trường vào tình trạng tương tự thời điểm năm 1987. Đó là năm thị trường chao đảo vào một ngày thứ Hai đen tối, khi chỉ số Dow Jones giảm 22% chỉ trong một phiên giao dịch.
“Khả năng phục hồi hiện tại của thị trường chứng khoán trước lợi suất trái phiếu tăng khiến tôi nhớ về các sự kiện xảy ra vào năm 1987, khi xu hướng tăng giá của cổ phiếu cuối cùng đã bị dập tắt", ngân hàng này ghi chú, đồng thời nói thêm rằng chứng khoán có thể chứng kiến một “đòn tàn khốc” nếu một cuộc suy thoái xảy ra.
Các chiến lược gia từ BCA Research cũng đưa ra cảnh báo tương tự, rằng thị trường chứng khoán có thể giảm tới 27% khi nền kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái. Một đợt lao dốc như vậy sẽ đánh dấu sự sụp đổ thị trường chứng khoán tồi tệ nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính 2008.
"Suy thoái kinh tế ở Mỹ và khu vực đồng EUR đã bị trì hoãn trong năm nay nhưng không thể tránh khỏi. Các thị trường phát triển (DM) vẫn trên con đường suy thoái trừ khi chính sách tiền tệ nới lỏng đáng kể. Như vậy, cán cân rủi ro/lợi nhuận khá bất lợi đối với cổ phiếu", các chuyên gia BCA cho biết.
2. Bong bóng nợ
Quỹ phòng hộ Universa Investments gần đây đã dự đoán chứng khoán sẽ gặp sự cố thậm chí còn mạnh hơn cả năm 1929. Đó là do bong bóng nợ khổng lồ hình thành trên thị trường khi lãi suất cực thấp, bong bóng này sẽ nổ tung khi chi phí đi vay được duy trì ở mức cao trong thời gian dài hơn.
"Chúng ta đang ở trong bong bóng tín dụng lớn nhất trong lịch sử loài người. Hoàn toàn là do lãi suất thấp giả tạo, tính thanh khoản nhân tạo trong nền kinh tế đã thực sự xảy ra một cách nghiêm trọng kể từ cuộc khủng hoảng tài chính lớn", Giám đốc đầu tư của Universa, Mark Spitznagel, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với Intelligencer.
Thị trường đã chứng kiến làn sóng vỡ nợ doanh nghiệp từ đầu năm đến nay khi lãi suất tăng và việc tái cấp vốn trở nên đắt đỏ hơn đối với các công ty. Các vụ vỡ nợ ngày càng trầm trọng có thể gây rắc rối cho cổ phiếu và môi trường tín dụng khó khăn hơn kết hợp với suy thoái kinh tế toàn diện có thể dẫn đến các vụ vỡ nợ doanh nghiệp trị giá gần 1.000 tỷ USD vỡ nợ doanh nghiệp, Bank of America ước tính.
3. Các cổ phiếu được định giá quá cao
Theo các chuyên gia, một số bộ phận cấu thành chỉ số S&P 500 đang được định giá quá cao. Lãi suất cực thấp trong suốt thời kỳ đại dịch đã khiến thị trường chứng khoán trở nên "điên cuồng", lên đến đỉnh điểm trong năm nay với sự tăng giá mạnh mẽ ở một số ít cổ phiếu chọn lọc.
Được mệnh danh là "Bộ bảy tráng lệ", bao gồm Apple, Amazon, Alphabet, Meta, Microsoft, Nvidia, Tesla, những công ty công nghệ này đã tăng giá mạnh mẽ trong năm nay, vượt trội so với phần còn lại của chỉ số.
.png)
Khi kỷ nguyên thanh khoản cực cao sắp kết thúc, lãi suất có thể sẽ duy trì ở mức cao hơn trong thời gian dài hơn, ngay cả khi có triển vọng cắt giảm lãi suất vào năm tới. Đó có thể là tin xấu đối với một số cổ phiếu được "thổi phồng" nhất trên thị trường.
Nhà đầu tư huyền thoại Jeremy Grantham nói với Business Insider rằng ông dự kiến S&P 500 sẽ giảm tới 52% trong trường hợp xấu nhất, nhờ một "siêu bong bóng" chắc chắn sẽ bùng nổ. Mức giảm mạnh như vậy có thể khiến S&P 500 giảm xuống còn 2.200 điểm, mức giảm thậm chí còn mạnh hơn so với thời điểm chứng khoán ban đầu sụp đổ trong những ngày đầu của đại dịch.
Cổ phiếu đang được định giá quá cao đến mức thị trường có thể sụp đổ tới 60%, nhà đầu tư kỳ cựu John Hussman gần đây đã cảnh báo. Ông so sánh môi trường chứng khoán hiện tại với những năm như 1929 và 2000, ngay trước cuộc Đại suy thoái và sự bùng nổ của bong bóng dot-com.
"Đó không phải là một dự báo, nhưng nó chắc chắn là một ước tính nhất quán về mặt lịch sử về rủi ro sụt giảm tiềm ẩn do hoạt động đầu cơ tìm kiếm lợi nhuận do Fed gây ra trong hơn một thập kỷ," ông Hussman nhận định.
Nỗi lo ngại về sự sụp đổ của thị trường chứng khoán đã tăng lên đều đặn ngay cả khi điệp khúc tăng giá gia tăng vào cuối năm nay. Theo Chỉ số niềm tin sụp đổ tại Mỹ của Đại học Yale, 61% nhà đầu tư tổ chức cho rằng khả năng xảy ra sự sụp đổ của thị trường chứng khoán kiểu năm 1987 là cao hơn 10%.
4. Sự kiện Thiên nga đen
| "Thiên nga đen" là một khái niệm được sử dụng để mô tả những sự kiện bất ngờ và khó lường, có thể xảy ra bất cứ lúc nào và gây ra những tác động đáng kể đến thị trường tài chính và kinh tế toàn cầu. |
Mặc dù các sự kiện Thiên nga đen về bản chất là không thể lường trước được và do đó khó dự đoán, nhưng có một số kịch bản ngoại lệ mà các nhà đầu tư đang chú ý có thể làm hỏng "bữa tiệc" trên thị trường.
Nhà kinh tế học hàng đầu và nhà dự đoán ngày tận thế thị trường Nouriel Roubini trong một bài báo gần đây đã chỉ ra căng thẳng leo thang giữa Mỹ và Trung Quốc là một trong những sự kiện "thiên nga đen" có thể gây ra tai hoạ.
Ông Roubini cảnh báo, sự bất hoà giữa các siêu cường cuối cùng có thể bùng lên thành một cuộc chiến tranh toàn diện, có thể gây ra thảm họa cho nền kinh tế thế giới. Chưa kể tới các cuộc xung đột (Israel - Hamas hay Nga - Ukraine) có thể khiến giá dầu tăng đột biến, có khả năng gây ra cuộc khủng hoảng lạm phát đình trệ ở phương Tây.
Xem thêm >> Hàng 'luxury' dần thất thế, kỳ vọng gì vào thị trường xa xỉ?
