Ông Phan Văn Dũng, Phó tổng giám đốc Công ty Cổ phần Việt Nam Kỹ nghệ Súc sản (Vissan) chia sẻ với Tạp chí Đầu tư Tài chính: “Có một thực tế là nhiều mặt hàng thực phẩm chế biến càng bán càng lỗ do giá nguyên liệu đầu vào, chi phí vận chuyển tăng quá nhanh”.
Tính đến giữa tháng 11, giá bán lẻ nhiều loại mỹ phẩm, thời trang, thực phẩm nhập khẩu đã được điều chỉnh ít tăng nhất 5%- 7% do chi phí nhập khẩu tăng (tỷ giá, phí vận chuyển). Bà Kim Trang, chủ 2 doanh nghiệp chuyên nhập hàng Hàn Quốc cho biết, để hạn chế việc tăng giá mạnh làm người tiêu dùng quay lưng, các cửa hàng đều chọn cách tung ra chương trình khuyến mãi, theo đó hàng cũ (qua mùa, hạn dùng còn ngắn hạn) sẽ giảm giá mạnh 10% - 30%, còn hàng mới đều theo khung giá mới cao hơn.
Theo bà Huỳnh Kim Chi, Chủ tịch HĐQT Công ty Sản xuất Bột Quốc Tế (Intermix), từ đầu năm đến nay, giá nguyên liệu, chi phí vận chuyển tăng vọt nên Intermix cũng phải tăng giá bán để bù đắp chi phí, nhưng tổng mức tăng chưa bằng 50% chi phí đầu vào. Bà Chi cho hay, phần lớn nguyên liệu để sản xuất bột các loại của công ty là nhập khẩu từ các thị trường Thái Lan, Nhật Bản và châu Âu, thanh toán bằng USD. Diễn biến giá USD tăng cao gần đây ước tính đẩy giá thành sản xuất các loại bột tăng ít nhất 15%.
Ghi nhận từ các hệ thống phân phối, từ cuối tháng 10 đến nay, đã có ít nhất 35% - 40% nhà cung cấp (trong đó có các nhà cung cấp lớn dẫn dắt thị trường) mỹ phẩm, thực phẩm, bánh kẹo, nước giải khát và cả rau củ quả đề xuất tăng giá. Điển hình như nhà cung cấp mì ăn liền tập trung tăng giá vào các sản phẩm bán chạy, với mức tăng lên đến hơn 19% so với hồi đầu năm.
Đáng chú ý, hầu hết nhà cung cấp đều chứng minh việc tăng giá là cần thiết và bất khả kháng nên khả năng từ đây đến Tết Nguyên đán 2023, sẽ có nhiều mặt hàng áp dụng giá mới. Từ tháng 11, mặt bằng giá hàng hóa sẽ dần hình thành rõ hơn khi doanh nghiệp khởi động mùa kinh doanh cuối năm.
Hiện điều các doanh nghiệp lo lắng hơn là sức mua có thể không tăng như các năm trước. Trong bối cảnh thu nhập trung bình chưa tăng kịp so với lạm phát, người tiêu dùng phải cắt giảm chi tiêu, bắt đầu từ mặt hàng không thiết yếu tiến đến nhóm hàng thiết yếu như thực phẩm, đồ uống, hàng tiêu dùng nhanh...
Ông Phan Văn Dũng cho biết, mặc dù chuyên gia dự báo sức mua vào tháng cuối năm có chuyển biến theo chiều hướng tăng, nhưng ghi nhận tại Vissan, từ đầu năm 2022 đến nay, sức mua khá yếu. Do vậy, nếu sức mua hàng Tết năm nay mà bằng với Tết năm ngoái thì công ty đã cho là điều đáng mừng.
Giá hàng tiêu dùng tăng đang khiến người mua thắt lưng buộc bụng, cân đo đong đếm nhiều hơn. Kết quả sơ bộ từ “Khảo sát mức sống dân cư trong 10 tháng năm 2022” do Tổng cục Thống kê thực hiện cho thấy có đến 15,9% hộ dân cư tham gia khảo sát có thu nhập giảm so với cùng kỳ năm 2021.
Trong các nguyên nhân làm giảm thu nhập, có 71,8% hộ gia đình đánh giá do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19; 20% hộ đánh giá do thành viên của hộ mất việc làm/tạm nghỉ việc và 16,3% hộ đánh giá do chi phí đầu vào của các hoạt động sản xuất - kinh doanh tăng. Khảo sát của Công ty Cổ phần Báo cáo đánh giá Việt Nam (Vietnam Report) thực hiện trong tháng 8 cho thấy lạm phát tăng và duy trì ở mức cao trong nửa đầu năm 2022 gây sức ép lên sức mua của người tiêu dùng.
Theo bà Phạm Thi Vân, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Thương mại Sài Gòn (Satra), giai đoạn này, chi phí đầu vào cho sản xuất lẫn phân phối đều bị đội lên, người tiêu dùng lại rất nhạy cảm về giá. Do vậy dự kiến người tiêu dùng sẽ hạn chế chi tiêu Tết so với những năm trước.
Do năm nay, Tết dương lịch và Tết Nguyên đán tương đối gần nhau nên dự kiến nhu cầu tiêu thụ hàng hóa, nông sản sẽ tăng và khá cấp tập trong một giai đoạn ngắn. Do đó, việc chủ động lượng hàng hóa để đáp ứng yêu cầu này đòi hỏi các doanh nghiệp cung ứng phải chuẩn bị sớm. Thời điểm này, nguồn vốn vẫn là thách thức lớn đối với nhiều doanh nghiệp.
Theo ông Phạm Ngọc Hưng, Phó chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp TP. HCM (HUBA), vấn đề chính hiện nay của các doanh nghiệp thành phố là nguồn vốn. Sau đợt dịch Covid-19 vừa qua, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa đã rời bỏ thị trường, chủ yếu do thiếu nguồn vốn và không thể tiếp cận vốn.
Theo bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hội Lương thực thực phẩm TP. HCM (FFA), thời gian qua giá cả đầu vào đồng loạt tăng, đẩy chi phí sản xuất tăng 20% - 30%. Điều này tác động lớn đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, làm giảm khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trong ngành lương thực, thực phẩm và ảnh hưởng đến kế hoạch chuẩn bị hàng tết của doanh nghiệp khi nguồn vốn cần sử dụng tăng cao hơn so với các năm trước. Do vậy các doanh nghiệp mong dễ dàng tiếp cận vốn vay với mức lãi suất phù hợp, giữ vững hoạt động sản xuất trong bối cảnh chi phí đầu vào tăng cao.
Một tập đoàn sản xuất thực phẩm cũng đang tìm cách “gõ cửa” các ngân hàng để tìm nguồn vốn nâng cấp máy móc thiết bị và chuẩn bị nguyên liệu sản xuất mùa Tết Quý Mão 2023. Theo đơn vị này, cái khó gần đây là Ngân hàng Nhà nước không chỉ tăng trần lãi suất mà còn hạn chế room tín dụng. Điều này đã khiến các doanh nghiệp rất bị động và không thể xoay xở.
Bà Kim Trang, chủ 2 doanh nghiệp chuyên nhập hàng Hàn Quốc, lấy kinh nghiệm của nhà kinh doanh chuyên nhập hàng bán Tết cho hay, một trong những giải pháp để có thể giữ giá bán lẻ tốt, hạn chế tăng giá là gia tăng số lượng hàng mua, mà muốn thực hiện phải có nguồn vốn lớn. “Doanh nghiệp tư nhân đi vay vốn ngân hàng để nhập hàng tiêu dùng chẳng dễ chút nào”, bà Trang nói.
Lo ngại sức ép lạm phát sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến quyết định chi tiêu của người tiêu dùng, các nhà bán lẻ đã tính toán giải pháp trợ giá đồng thời kích cầu tiêu dùng từ nay đến cuối năm thông qua “chìa khóa” là khuyến mãi.
