Thanh Hóa: Hàng loạt vi phạm trong công tác bảo vệ môi trường tại khu kinh tế Nghi Sơn

Theo Kiểm toán Nhà nước, đối với công tác bảo vệ môi trường tại khu kinh tế Nghi Sơn, UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành văn bản hướng dẫn công tác quản lý môi trường không đảm bảo đầy đủ cơ sở pháp lý.

Cụ thể, UBND tỉnh đã ủy quyền cho Ban quản lý khu kinh tế Nghi Sơn thẩm định, phê duyệt đánh giá tác động môi trường cho toàn bộ các dự án đầu tư vào khu kinh tế tế, khu công nghiệp chưa hoàn thiện hạ tầng bảo vệ môi trường, chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung. Đây là hành vi chưa phù hợp về phạm vi ủy quyền, chưa có ý kiến chấp thuận của Bộ Tài nguyên và Môi trường theo quy định tại Nghị định số 18/2015/NĐ-CP và Thông tư số 27/2015/TT-BTNMT.

Từ năm 2019 Nghị định số 40/2019/NĐ-CP ngày 13/5/2019 có hiệu lực đã bãi bỏ các điều khoản hướng dẫn ủy quyền tại Nghị định số 18/2015/NĐ-CP và không quy định về việc ủy quyền thẩm định, phê duyệt đánh giá tác động môi trường.

Đối với công tác thẩm định, phê duyệt hồ sơ, cấp phép đề án bảo vệ môi trường, Kiểm toán Nhà nước đánh giá công tác này còn hạn chế. Cụ thể, tỉnh phê duyệt đề án bảo vệ môi trường cho 3 cơ sở còn chậm, 5 cơ sở thiếu nội dung phương án phòng ngừa sự cố môi trường đối với hệ thống xử lý nước thải, 4 cơ sở kết quả phân tích nước thải xả ra môi trường có các chỉ tiêu vượt quy chuẩn;

Cấp phép cho 6 dự án khi chưa phân tích đầy đủ các thông số ô nhiễm có khả năng phát sinh; 3 dự án chậm trễ trong việc đề nghị cấp phép xả thải nhưng chưa được Sở Tài nguyên và Môi trường đôn đốc, xử lý theo quy định;

6 hồ sơ thẩm định, phê duyệt ĐTM có biên bản phiên họp chính thức Hội đồng thẩm định chưa tổng hợp đầy đủ ý kiến nhận xét, trao đổi của các thành viên Hội đồng; 5 hồ sơ chưa đầy đủ thông tin, tỷ lệ trồng cây xanh tối thiểu không đảm bảo theo quy chuẩn, xả nước thải chưa phù hợp với quy hoạch;

2 hồ sơ sử dụng kết quả của đơn vị tư vấn quan trắc môi trường thực hiện khi chưa đảm bảo điều kiện về một số chỉ tiêu phân tích.

Bên cạnh đó, Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra thực trạng tỉnh thiếu biện pháp quản lý, giám sát tình hình khắc phục của các cơ sở vi phạm. Cụ thể, 22/23 cơ sở được thanh tra, kiểm tra và 31/33 cơ sở được hướng dẫn với trên 120 hành vi vi phạm về bảo vệ môi trường có thể bị xử phạt theo quy định nhưng Sở Tài nguyên và Môi trường, Ban Quản lý khu kinh tế chưa báo cáo cơ quan thẩm quyền, chưa có biện pháp xử lý nghiêm, đồng thời chưa kịp thời giám sát, theo dõi các cơ sở thực hiện các kết luận thanh tra, kiểm tra, hướng dẫn.

Tỉnh cũng chậm trễ trong tiếp nhận, sử dụng dữ liệu quan trắc tự động. Theo đó, Sở Tài nguyên và Môi trường là cơ quan có trách nhiệm tiếp nhận dữ liệu quan trắc phát thải tự động, liên tục (khí thải, nước thải) từ các cơ sở theo các quy định từ năm 2015 nhưng đến tháng 01/2020 sở này mới bắt đầu tiếp nhận dữ liệu.

Điều này đã dẫn đến tình trạng Sở không kiểm soát thường xuyên, liên tục chất lượng xả thải của các cơ sở có quy mô xả thải lớn như Công ty TNHH Lọc hóa dầu Nghi Sơn, Nhà máy nhiệt điện Nghi Sơn… hay không phát hiện, xử lý kịp thời các trường hợp không tuân thủ quy định bảo vệ môi trường.

Các trường hợp không tuân thủ quy định bảo vệ môi trường có thể kể đến như: Công ty Cổ phần Xi măng Công Thanh hoạt động từ năm 2016 khi không được các cơ quan kiểm tra, xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường, không có hệ thống quan trắc tự động liên tục, xả khí thải có thông số NOx (là chất có khả năng gây tổn thương phổi và các bệnh về hô hấp) ra môi trường vượt quy chuẩn cho phép đối với với lưu lượng lớn; Công ty Cổ phần môi trường Nghi Sơn hoạt động từ năm 2015 đến tháng 10/2020 chưa vận hành hệ thống quan trắc nước thải, khí thải theo yêu cầu của Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Theo Kiểm toán Nhà nước, khu kinh tế Nghi Sơn được xây dựng, vận hành từ năm 2007 đến thời điểm kiểm toán với hơn 109 dự án hoạt động nhưng không có hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường và quy hoạch được duyệt, đặc biệt là hệ thống thu gom, xử lý nước thải.

Hệ thống cống thu gom nước thải sản xuất chưa được triển khai xây dựng; hệ thống thoát nước và thu gom nước mặt chưa hoàn thiện; chỉ có 3/21 đơn vị đang hoạt động trong 8 khu công nghiệp thuộc khu kinh tế Nghi Sơn tham gia xây dựng và kinh doanh hạ tầng KCN.

34 cơ sở đang hoạt động có nguy cơ tác động xấu đến môi trường nhưng chưa có giấy xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường; một số cơ sở chưa xây dựng, lắp đặt đầy đủ các công trình bảo vệ môi trường đối với nước thải, khí thải…