Thuế đối ứng Mỹ: Cách nào để đạt mục tiêu tăng trưởng?

Kiên định mục tiêu tăng trưởng 8%

Trong bối cảnh những biến số rủi ro thương mại toàn cầu bắt đầu lộ diện từ cuối quý I/2025, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố áp thuế đối ứng lên tất cả các quốc gia. Chính phủ Việt Nam vẫn nhấn mạnh sẽ không thay đổi mục tiêu tăng trưởng từ 8% trở lên trong năm 2025.

Số liệu từ Cục Thống kê cho thấy, tốc độ tăng trưởng GDP của Việt Nam trong quý I/2025 ước đạt 6,93%, đây là mức tăng trưởng cao nhất của quý I trong vòng 6 năm qua. Tuy nhiên, mức này vẫn thấp hơn mục tiêu tăng trưởng 7,7% tại Nghị quyết 01/NQCP, tạo sức ép rất lớn lên các quý tiếp theo trong khi bối cảnh thế giới còn rất nhiều thách thức, rủi ro.

Vì lý do này một số đơn vị hạ dự báo tăng trưởng của Việt Nam trong năm nay. Đơn cử, UOB hạ dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam năm 2025 xuống còn 6% (giảm 1 điểm phần trăm so với mức dự báo trước đó là 7%) và thấp hơn so với mức tăng trưởng thực tế 7,09% trong năm 2024.

Trong đó, tăng trưởng GDP quý II và quý III năm nay lần lượt ở mức 6,1% và 5,8%. Theo TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng BIDV trong quý I, các động lực tăng trưởng truyền thống phục hồi nhưng chưa đồng đều, còn thấp hơn so với trước dịch và chưa bền vững.

Cụ thể, đóng góp từ chênh lệch xuất nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ vào tăng trưởng chung (6,46%) chỉ cao hơn giai đoạn Covid-19 (2,7-3,5%), nhưng thấp hơn nhiều so với cùng kỳ 2 năm trước (14- 20%) do thâm hụt cán cân dịch vụ lớn.

Bên cạnh đó, đầu tư tư nhân tăng 5,5%, tuy có phục hồi nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với mức trước dịch (13,6%) và thấp nhất so với các khu vực. Doanh thu bán lẻ (loại trừ giá) tăng 7,5%, chỉ bằng 83% mức trước dịch (9%).

Vốn đầu tư nước ngoài (FDI) đăng ký mới đang chậm lại (giảm 31,5% so với cùng kỳ) và có nguy cơ giảm thêm nếu Mỹ áp thuế đối ứng trên 25%. Giải ngân đầu tư công đã cải thiện song còn chậm với 35/63 địa phương chưa phân bổ vốn kế hoạch năm, mục tiêu giải ngân 95-100% kế hoạch là rất thách thức.

Trong khi đó, tình hình kinh tế thế giới lại đang ẩn chứa nhiều rủi ro, bất ổn, đặc biệt là "cú sốc" thuế quan của Mỹ. Tăng trưởng kinh tế thế giới ở mức thấp (1,8-2% năm 2025-2026) và kinh tế của Việt Nam được dự báo chịu ảnh hưởng khá tiêu cực trong năm 2025 và 1-2 năm tới. Các động lực tăng trưởng truyền thống gồm xuất khẩu ròng, đầu tư, tiêu dùng... sụt giảm mạnh trong khi các động lực tăng trưởng mới chưa phát huy hiệu quả rõ nét. Khi đó tăng trưởng GDP cả năm dự báo chỉ ở mức khoảng 5,5 - 6%, giảm khoảng 2 - 2,5 điểm % so với dự báo trước đó.

Dẫu vậy, TS. Cấn Văn Lực vẫn đưa ra một nhận định tích cực: “Tăng trưởng GDP của Việt Nam vẫn có thể đạt 7,5 - 8% khi đàm phán với Mỹ đạt kết quả rất tích cực, đồng thời khai thác hiệu quả các động lực tăng trưởng mới bù đắp sự sụt giảm của các động lực truyền thống và do rủi ro thuế quan”.

Tương tự, bà Đỗ Minh Trang, Giám đốc Trung tâm Phân tích Công ty TNHH Chứng khoán ACB (ACBS) cho rằng, Việt Nam vẫn có thể giữ tăng trưởng ở mức cơ sở của những năm trước là 6,5 - 7% nếu không có những kịch bản quá xấu xảy ra. Bà Trang lý giải, dù sự ảnh hưởng từ thuế quan này chưa đi vào nền kinh tế nhưng các doanh nghiệp đã dần bắt đầu hành động.

Cụ thể, các doanh nghiệp xuất khẩu đã đẩy mạnh xuất khẩu trước khi có những quyết sách rõ ràng về thuế. Các doanh nghiệp FDI cũng sẽ dừng việc giải ngân và chờ đợi các quyết sách về thuế trên toàn cầu.

Tương tự các doanh nghiệp FDI, các doanh nghiệp trong nước cũng có xu hướng dừng những việc đầu tư mới. Với người tiêu dùng, bà Trang cho rằng họ cũng sẽ phải có những chính sách thắt lưng buộc bụng.

Do đó, Giám đốc Trung tâm Phân tích ACBS nhận định, số liệu kinh tế quý II/2025 mới phản ánh phần nào tác động của chính sách thuế quan này và mọi người đều không biết kết quả đàm phán sẽ như thế nào.

Thúc đẩy hợp tác cùng có lợi với Mỹ

Trong những biến động và rủi ro thuế quan, để đạt mức tăng trưởng cao nhất có thể, TS. Cấn Văn Lực nhấn mạnh cần kiên định, chú trọng hơn nữa tới các biện pháp thúc đẩy quan hệ hợp tác đôi bên cùng có lợi với Mỹ trên nhiều lĩnh vực.

Theo đó, Việt Nam cần tích cực đàm phán thương mại với gói chính sách phù hợp, đủ mạnh, nhằm giảm thuế đối ứng (phấn đấu ở mức 20-25% từ 46%, hoặc thấp hơn theo từng ngành hàng cụ thể) như một cấu phần quan trọng trong Thỏa thuận thương mại song phương với Mỹ.

“Xem xét tiếp tục giảm thuế nhập khẩu cho hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ, đồng thời tăng nhập khẩu từ Mỹ, nhất là những sản phẩm mà Mỹ có thế mạnh và Việt Nam có nhu cầu như chất bán dẫn, khí LNG, máy bay, thiết bị hàng không, dược phẩm, thiết bị y tế, nông sản…",

TS. Cấn Văn Lực đề xuất. Đồng quan điểm, bà Nguyễn Thị Mai Hạnh, Trưởng ban Hệ thống Tài khoản quốc gia, Cục Thống kê, Bộ Tài chính cho biết, không chỉ riêng Việt Nam, hơn 75 quốc gia khác cũng đã chủ động liên hệ với Mỹ để đàm phán các vấn đề thương mại. “Kết quả ban đầu này là tin vui và là kết quả đầu tiên sau những nỗ lực đàm phán, giúp Việt Nam giữ được nhiều lợi thế trong xuất khẩu hàng hóa vào thị trường này.

Tuy vậy, Việt Nam cũng cần nhanh chóng thực hiện đàm phán với chính quyền Mỹ để giảm thuế đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam, tận dụng các hiệp định thương mại tự do như EVFTA, CPTPP, RCEP để mở rộng thị trường và giảm sự phụ thuộc vào Mỹ”, bà Hạnh lưu ý. Đặc biệt, theo vị chuyên gia này, đầu tư công và đầu tư nước ngoài vẫn tiếp tục là động lực cho tăng trưởng kinh tế.

Vì vậy, chính sách và giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công cũng như thu hút mạnh mẽ vốn đầu tư nước ngoài đang được Chính phủ, các bộ ngành, địa phương triển khai quyết liệt sẽ là cầu nối cũng như bước đệm quan trọng thúc đẩy sản xuất kinh doanh và xuất khẩu.

Tương tự, ông Nguyễn Bá Hùng, chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng ADB tại Việt Nam cũng nhấn mạnh rằng: “Các biện pháp tài khóa, bao gồm đầu tư công, sẽ là biện pháp trọng yếu nhằm duy trì tăng trưởng và tăng sức chống chịu của nền kinh tế”. Cùng với đó, kích cầu tiêu dùng cũng là một trong những giải pháp được Chính phủ và nhiều chuyên gia kinh tế nhấn mạnh.

Trong bối cảnh thị trường toàn cầu đang đối mặt với rủi ro, khiến động lực xuất khẩu bị ảnh hưởng, thì tiêu dùng trong nước sẽ đóng vai trò kích thích sản xuất, qua đó gia tăng động lực tăng trưởng.

“Thị trường bán lẻ của Việt Nam đã tương đối ổn định, góp phần duy trì tăng trưởng GDP. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu tăng trưởng, Việt Nam cần kích thích nhu cầu này tăng đột phá”, ông Nguyễn Bá Hùng nói.