Tìm đâu 58,7 tỷ USD xây dựng đường sắt cao tốc?

Ông Phương cũng cho hay, việc xây dựng báo cáo này có kế thừa báo cáo năm 2010 và kết hợp các kết quả nghiên cứu từ sau năm 2010 đến nay, cập nhật, phân tích các dữ liệu về kinh tế - xã hội nước ta cũng như đường sắt tốc độ cao trên thế giới.

Giai đoạn 1 đầu tư 24,6 tỷ USD

Theo đó, báo cáo chỉ rõ, để xây dựng dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam có chiều dài 1.559km đi qua 20 tỉnh thành, từ Bắc vào Nam với tổng mức đầu tư dự kiến gần 1,35 triệu tỷ đồng (hơn 58,7 tỷ USD).

Trong đó, giai đoạn 1 hơn 567.000 tỷ đồng (khoảng 24,6 tỷ USD), giai đoạn 2 trên 783.000 tỷ đồng (khoảng 34,1 tỷ USD). Trong đó, chi phí giải phóng mặt bằng 2,23 tỷ USD, chi phí xây dựng và thiết bị 43,35 tỷ USD, chi phí quản lý, tư vấn và chi phí khác 4,36 tỷ USD...

Đáng chú ý, dự án sẽ được thực hiện theo hình thức đối tác công tư (PPP) với nguồn vốn nhà nước không dưới 80% tổng mức đầu tư và 20% vốn tư nhân.

Giai đoạn 1 của dự án (2020-2030) sẽ đầu tư xây dựng đoạn Hà Nội - Vinh (dài 282,65km) và Nha Trang - TP.HCM (dài 362,15km).

Giai đoạn 2 (2030-2045) đầu tư xây dựng đoạn Vinh - Nha Trang (dài khoảng 901km), trong đó đoạn Vinh - Đà Nẵng hoàn thành năm 2040, đoạn Đà Nẵng - Nha Trang hoàn thành năm 2045.

Điểm đầu dự án tại ga Hà Nội, điểm cuối tại ga Thủ Thiêm (TP.HCM). Trong tổng số 1.559km đường sắt, có 60% chiều dài đi trên cầu, 10% chiều dài đi trong hầm, 30% đi trên nền đất.

Toàn tuyến có 24 ga và 3 ga quy hoạch tiềm năng, 5 depot, 42 cơ sở bảo trì hạ tầng. Đoàn tàu được đề xuất là loại tàu sử dụng công nghệ động lực phân tán (EMU). Công nghệ tín hiệu điều khiển được để xuất sử dụng công nghệ tín hiệu điều khiển qua sóng vô tuyến.

Một điểm lưu ý khác, trong báo cáo lần này, BQLDA đường sắt đề nghị xây dựng đường sắt tốc độ cao với tốc độ thiết kế 350km/h, tốc độ khai thác 320km/h.

Theo tính toán của tư vấn, nếu chạy tàu với tốc độ 320km/h, dừng tại mỗi ga 2 phút, thời gian chạy tàu đoạn Hà Nội - Vinh hết 1 giờ 20 phút; đoạn TP.HCM - Nha Trang 1 giờ 35 phút; đoạn Hà Nội - Đà Nẵng 2 giờ 24 phút.

Thời gian chạy toàn tuyến từ Hà Nội đến TP.HCM hết 5 giờ 17 phút (tàu đỗ ít ga) và 6 giờ 50 phút (tàu đỗ nhiều ga).

Ảnh: Đường sắt cao tốc Bắc - Nam sẽ đi qua 20 tỉnh, thành phố

Liệu có áp lực lên nợ công?

Còn nhớ, năm 2010, Bộ GTVT và Tổng Công ty đường sắt Việt Nam đã trình dự án xây dựng đường sắt cao tốc ra quốc hội với tổng số vốn đầu tư giai đoạn đó khoảng 50 tỷ USD. Tuy nhiên, dự án đã bị “bác”vì số tiền trên sẽ gây áp lực lớn cho nợ công.

Liên quan đến vấn đề tìm đâu 58,7 tỷ USD mà không để làm “gánh nặng”cho nợ công? Tư vấn nhận định, phần đầu tư cho thiết bị và một số chi phí quản lý vận hành khai thác từ khối tư nhân khoảng 10% đến 20% tổng mức đầu tư dự án (6-12 tỷ USD), Nhà nước sẽ đầu tư tối thiểu 80% tổng mức đầu tư (52-47 tỷ USD).

Như vậy, phần vốn đầu tư của Nhà nước ước chiếm khoảng 7 - 10% vốn đầu tư cho cơ sở hạ tầng giai đoạn 2020-2030 và khoảng 7 - 7,6% cho giai đoạn 2030-2040.

Nếu tính tỷ lệ GDP, mức đầu tư cho dự án chiếm tỷ lệ khoảng 0,4 - 0,55% cho giai đoạn 2020-2030 và khoảng 0,35 - 0,4% cho giai đoạn 2030-2040.

"Có thể thấy đến các giai đoạn này, với tốc độ phát triển của kinh tế Việt Nam, việc tập trung huy động vốn đầu tư cho dự án sẽ không bị tác động quá lớn đến việc phân bổ vốn đầu tư cho hạ tầng cơ sở cũng như đầu tư toàn xã hội và nợ công của quốc gia", tư vấn đánh giá.

Trong báo cáo, tư vấn cũng tính toán nhu cầu về nhân lực cho hệ thống đường sắt tốc độ cao cần đào tạo khoảng 13.773 nhân lực cho các chuyên ngành.

Được biết, từ tháng 5 đến tháng 7/2019, Bộ GTVT sẽ báo cáo các cấp có thẩm quyền về Dự án đường sắt cao tốc, sau đó, hoàn thiện báo cáo nghiên cứu khả thi dự án để trình Chính phủ vào tháng 8/2019.

Dự kiến, tháng 10/2019, Chính phủ sẽ trình Quốc hội xem xét thông qua chủ trương đầu tư dự án.

Báo cáo dự án tiền khả thi được lập bởi liên danh tư vấn Tổng công ty tư vấn thiết kế Giao thông vận tải (TEDI), Công ty cổ phần tư vấn đầu tư và xây dựng Giao thông vận tải (TRICC), Công ty cổ phần tư vấn thiết kế Giao thông vận tải phía Nam (TEDISOUTH) và tư vấn của Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản - JICA hỗ trợ những nội dung chuyên đề chuyên sâu.