TS Cấn Văn Lực: 'Mức độ hiểu biết về tài chính cá nhân tại Việt Nam còn hạn chế'
Bằng Lai -
04/08/2023 11:04 (GMT+7)
(VNF) - TS Cấn Văn Lực chỉ ra 3 thách thức lớn nhất trong hoạt động quản lý tài chính cá nhân tại Việt Nam hiện nay. Thứ nhất là khả năng quản lý nợ nần còn yếu, ví dụ điển hình nhất là sự nở rộ của tín dụng đen. Thứ hai là mức độ hiểu biết về quản lý tài chính cá nhân còn hạn chế. Thứ ba là khả năng vay - trả gặp vấn đề, vay dễ nhưng không tính toán kỹ việc trả, nên dễ sa vào các cạm bẫy tài chính.
Sáng 4/8, Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam (VFCA) phối hợp với Trường Đại học Văn Lang (VLU) tổ chức Diễn đàn “Phát triển thị trường tài chính cá nhân tại Việt Nam” với chủ đề: “Định hướng phát triển hoạch định tài chính cá nhân tại Việt Nam” tại Cơ sở chính của Trường Đại học Văn Lang, 69/68 Đặng Thùy Trâm, Phường 13, Quận Bình Thạnh, TP. HCM.
Chia sẻ tại diễn đàn, TS Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - tiền tệ Quốc gia, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV kiêm Giám đốc Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV, nhận định tài chính cá nhân là vấn đề rất quan trọng nhưng lại ít được quan tâm tại Việt Nam. Chính vì vậy mới nở rộ tín dụng đen, lừa đảo tài chính, xuất hiện các vấn đề tiêu cực liên quan đến fintech. Người dân không biết cách tiêu tiền, kiếm tiền, đầu tư tiền một cách bền vững.
Quy mô hệ thống tài chính Việt Nam đang tăng trưởng nhanh
Trình bày tổng quan về thị trường tài chính Việt Nam, TS Cấn Văn Lực cho hay cấu trúc thông thường của thị trường tài chính gồm: Thị trường tiền tệ/ngân hàng, thị trường vốn (bao gồm cả phái sinh tài chính) và thị trường bảo hiểm.
"Quy mô hệ thống tài chính Việt Nam đang phát triển nhanh, gấp khoảng hơn 2 lần so với tốc độ tăng trưởng kinh tế. Trước đây chỉ có một vài tổ chức tài chính nhưng giờ có hàng trăm tổ chức tài chính. Thị trường đang trở nên rất cạnh tranh, các sản phẩm dịch vụ đa dạng hơn và ngân hàng vẫn là kênh chi phối hệ thống tài chính", chuyên gia Cấn Văn Lực cho biết.
Đi sâu hơn, TS Cấn Văn Lực tính toán từ năm 2011 tới nay, tốc độ tăng trưởng của thị trường tài chính khoảng 14%/năm; trong đó, quy mô kênh ngân hàng tăng trưởng 12%/năm, thị trường cổ phiếu tăng trưởng khoảng 23%/năm về giá trị vốn hóa, thị trường bảo hiểm tăng khoảng 20%/năm về doanh thu phí; riêng thị trường trái phiếu tăng trưởng tương đối chậm so với các thị trường khác.
Về khía cạnh cung ứng vốn, ngân hàng cung ứng khoảng 47-48% vốn cho nền kinh tế, vốn FDI giải ngân 17-18%, còn trái phiếu mới cung ứng 13% tổng nguồn vốn cho nền kinh tế.
Về cấu trúc giám sát, quản lý, Việt Nam đi theo mô hình ngành dọc, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) giám sát hệ thống ngân hàng, Bộ Tài chính quản lý kênh chứng khoán, bảo hiểm. Có nước có ủy ban giám sát tài chính giám sát cả 3 kênh.
Về quy mô tín dụng so với quy mô nền kinh tế, tỷ lệ tại Việt Nam là 126% GDP, mức trung bình cao so với thế giới và cao hơn so với các nước cùng mức thu nhập với Việt Nam. Chất lượng tín dụng cơ bản được kiểm soát tương đối tốt.
Tựu trung, quy mô thị trường tài chính Việt Nam bằng khoảng 300% GDP. Đây là tỷ lệ cao, vì vậy, theo TS Cấn Văn Lực, nếu như thị trường tài chính có vấn đề thì nền kinh tế không thể yên ổn. Chuyên gia nhấn mạnh thêm, tiềm năng phát triển của thị trường tài chính Việt Nam còn rất lớn, nhiều sản phẩm hiện đại còn nhiều dư địa phát triển.
Riêng đối với lĩnh vực tài chính cá nhân, TS Cấn Văn Lực nhận định ngành tài chính cá nhân tại Việt Nam phát triển tương đối nhanh. Mức độ biến động của thị trường tài chính Việt Nam lớn nên việc giáo dục tài chính cá nhân là vô cùng quan trọng.
Các đại biểu tại Diễn đàn “Phát triển thị trường tài chính cá nhân tại Việt Nam”
3 thách thức lớn trong hoạt động quản lý tài chính cá nhân tại Việt Nam
Chuyên gia Cấn Văn Lực cho biết tiền gửi cá nhân ở hệ thống ngân hàng đã tăng trưởng khoảng 10%/năm trong những năm qua và hiện chiếm khoảng trên 50% tổng lượng tiền gửi trong hệ thống ngân hàng.
Ở chiều ngược lại, cho vay cá nhân tăng nhanh hơn huy động vốn cá nhân. Tuy nhiên, quy mô cho vay tiêu dùng vẫn còn nhỏ bé, nhất là so với nhu cầu thực tế, chủ yếu tập trung mảng cho vay mua nhà (chiếm 65%), còn lại đa phần là cho vay mua ô tô.
TS Cấn Văn Lực chỉ ra 3 thách thức lớn nhất trong hoạt động quản lý tài chính cá nhân tại Việt Nam hiện nay. Thứ nhất là khả năng quản lý nợ nần còn yếu, ví dụ điển hình nhất là sự nở rộ của tín dụng đen. Thứ hai là mức độ hiểu biết về quản lý tài chính cá nhân còn hạn chế. Thứ ba là khả năng vay - trả gặp vấn đề, vay dễ nhưng không tính toán kỹ việc trả, nên dễ sa vào các cạm bẫy tài chính.
Nêu các đề xuất, kiến nghị, vị chuyên gia này cho rằng trong bối cảnh nhiều vấn đề mới liên quan đến tài chính cá nhân phát sinh như hiện nay, việc hoàn thiện hành lang pháp lý rất quan trọng và cần phải chú trọng vào khâu thực thi.
Bên cạnh đó, nhiều mô hình kinh doanh mới đang phát triển, do đó, cần bổ sung mô hình, cơ chế, phương thức quản lý, giám sát để thích ứng với các mô hình kinh doanh mới dựa trên công nghệ, tài chính số (ví dụ cho vay ngang hàng, Fintech, huy động vốn cộng đồng, tiền kỹ thuật số).
Vấn đề thứ ba là khả năng tiếp cận tài chính tại Việt Nam còn hạn chế, vì vậy cần nâng cao vai trò, hiệu quả của thị trường tài chính, phát trển nền tảng nhà đầu tư.
Vấn đề thứ tư là rủi ro tội phạm tài chính gia tăng, do đó cần nâng cao năng lực quản lý, giám sát, an toàn và ổn định hệ thống tài chính - tiền tệ, bảo vệ người tiêu dùng tài chính, tăng cường giáo dục tài chính.
Vấn đề thứ năm là về tính công khai, minh bạch, chuyên nghiệp, TS Cấn Văn Lực cho rằng đây là vấn đề sống còn, chừng nào thị trường tài chính còn thiếu công khai thì thị trường còn rủi ro lớn. Trong đó, vai trò của thông tin dữ liệu tài chính, giáo dục tài chính rất quan trọng.
Chia sẻ thêm tại diễn đàn, TS Cấn Văn Lực bày tỏ mong muốn Diễn đàn "Phát triển thị trường tài chính cá nhân tại Việt Nam" sẽ trở thành diễn đàn thường niên trong bối cảnh thời gian qua, lĩnh vực tài chính, chứng khoán, đầu tư, bất động sản đã phát triển rất "nóng" tại Việt Nam.
(VNF) - Các quỹ đầu tư giúp chuyển hóa dòng tiết kiệm của người dân sang đầu tư một cách chuyên nghiệp, giảm rủi ro cho từng cá nhân, đồng thời nâng tính thanh khoản và hiệu quả vận hành của thị trường.
(VNF) - Bộ Tài chính đề xuất, đối với cá nhân, hộ kinh doanh có doanh thu vượt ngưỡng miễn thuế có thể tính thuế thu nhập cá nhân (TNCN) trên lợi nhuận thay vì áp theo doanh thu.
(VNF) - Bên cạnh việc cấp vốn lưu động trong vòng tối đa 2 năm với lãi suất 0%, Vingroup ưu tiên chọn Pomina là nhà cung cấp thép cho các công ty thành viên.
(VNF) - Lãnh đạo Bộ Tài chính cho biết hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh có doanh thu năm dưới 3 tỷ đồng mà không tính được chi phí sẽ được trừ ngưỡng doanh thu trước khi tính thuế thu nhập cá nhân.
(VNF) - Tháng 10/2025, các quỹ đầu tư tại Việt Nam ghi nhận dòng tiền rút mạnh, trong khi hiệu suất quỹ cổ phiếu và trái phiếu đều chịu áp lực suy giảm
(VNF) - So với lần đầu tiên được Forbes công nhận là tỷ phú USD vào năm 2013, tài sản của ông Phạm Nhật Vượng đã tăng gấp 15 lần. Vị tỷ phú vừa lọt lọt top 100 người giàu nhất hành tinh.
(VNF) - Các chuyên gia nhận định rằng bối cảnh thuế mới không chỉ đặt doanh nghiệp vào áp lực tái cấu trúc mà còn buộc nhà kinh doanh phải vận hành chuyên nghiệp hơn, tính đúng – tính đủ và chuẩn bị cho một thị trường mà biên lợi nhuận sẽ quyết định sự sống còn.
(VNF) - Cục Thuế cho biết, phần lớn hồ sơ hoàn thuế thu nhập cá nhân (TNCN) chưa được thực hiện do tình trạng tổ chức trả thu nhập đã khấu trừ thuế của cá nhân nhưng chưa nộp vào ngân sách nhà nước.
(VNF) - Bộ Tài chính đã trả lời về phản ánh, kiến nghị về đề nghị hướng dẫn thuế suất trường hợp hộ kinh doanh phân phối hàng nông sản được thu mua từ nông dân sản xuất ra.
(VNF) - Cổ phiếu VIC lập đỉnh mới quanh vùng 240.000 đồng/cp, trong khi VHM tăng mạnh, còn VRE tím trần, ông Phạm Nhật Vượng có thêm 88 triệu USD chỉ trong một ngày.
(VNF) - Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi đề xuất mức miễn thuế cho hộ kinh doanh có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo, chỉ dựa vào doanh thu để tính thuế sẽ thiếu công bằng, bởi doanh thu cao chưa hẳn tương ứng với lợi nhuận thực tế. Vì vậy, cần xây dựng công thức tính thuế dựa trên lợi nhuận ròng, khấu trừ chi phí hợp lý và chia theo số lao động trong gia đình, nhằm đảm bảo “đánh thuế theo khả năng nộp thuế, không đánh thuế vào sinh kế”.
(VNF) - Mua bán hóa đơn hoặc phát hành hóa đơn không phản ánh giao dịch thực tế bị phạt đến 100 triệu, bị chuyển hồ sơ sang cơ quan công an nếu có dấu hiệu tội phạm.
(VNF) - “Gửi tiết kiệm ngân hàng là chắc ăn nhất” luôn là lựa chọn đầu tiên của người dân khi có tiền để dành. Tuy nhiên, nếu bỏ hết trứng vào một giỏ, có bao nhiêu cũng đầu tư hết vào một kênh...đôi khi chưa phải là lựa chọn tối ưu nhất.
(VNF) - Các chuyên gia chung quan điểm, ngưỡng miễn thuế của hộ kinh doanh 200 triệu/năm là bất cập, cần điều chỉnh tăng thêm và lưu ý đến mức lợi nhuận của từng nhóm ngành nghề.
(VNF) - Theo TS. Lê Minh Nghĩa, kỹ năng quản lý tài chính cá nhân – gia đình gắn chặt với mục tiêu phát triển con người Việt Nam toàn diện. Một con người toàn diện không chỉ có tri thức, đạo đức, sức khỏe, kỹ năng lao động, mà còn cần năng lực quản lý nguồn lực tài chính của chính mình để sống chủ động, an toàn và có trách nhiệm với gia đình – xã hội.
(VNF) - Trong khi cặp penny HII – HID gây chú ý với loạt văn bản giải trình về chuỗi 5 phiên tăng trần liên tiếp, cặp bluechip VIC – VJC thu hút sự quan tâm bởi hành trình lập đỉnh.
(VNF) - Các quỹ đầu tư giúp chuyển hóa dòng tiết kiệm của người dân sang đầu tư một cách chuyên nghiệp, giảm rủi ro cho từng cá nhân, đồng thời nâng tính thanh khoản và hiệu quả vận hành của thị trường.
(VNF) - Dự án Khu phức hợp công nghiệp – đô thị – dịch vụ Tiên Tiến (Mường Central) do Công ty cổ phần Thương mại Dạ Hợp thực hiện, với quy mô diện tích lên tới 82ha.