Quốc gia mở đầu 'kỷ nguyên than đá' đóng cửa nhà máy điện than cuối cùng sau 142 năm

Chính thức đóng cửa nhà máy điện than cuối cùng

Nhà máy điện than cuối cùng của Vường Quốc Anh Ratcliffe-on-Soar ở hạt Nottinghamshire, miền trung nước Anh sẽ kết thúc ca làm việc cuối cùng vào nửa đêm 30/9, sau hơn nửa thế kỷ biến than thành điện. Việc này nằm trong lộ trình đóng cửa toàn bộ nhà máy nhiệt điện than trước năm 2025 để giảm khí thải carbon của Anh.

Ratcliffe ban đầu được lên kế hoạch đóng cửa vào năm 2022 nhưng vẫn mở cửa sau khi Nga đưa quân tới Ukraine và khiến châu Âu rơi vào cuộc khủng hoảng khí đốt.

Nhà máy Ratcliffe từng có 3.000 kỹ sư nhưng hiện chỉ tuyển dụng 170 nhân viên. Nhóm đó sẽ tập trung để xem trực tiếp cảnh nhà máy bị tắt, và hơn 100 người trong số họ sẽ làm việc để ngừng hoạt động nhà máy trong hai năm tới.

Nhiều nhân viên khác sẽ vào làm việc mới tại các nhà máy điện khác nhau thuộc Uniper (Đức), chủ sở hữu của Raticliffe. Trong khi những người khác sẽ tham gia các chương trình đào tạo để làm việc ở những lĩnh vực khác thuộc ngành năng lượng.

Chính phủ Anh ca ngợi việc đóng cửa này là một cột mốc trong nỗ lực tạo ra toàn bộ năng lượng từ các nguồn tái tạo vào năm 2030.

Việc đóng cửa này khiến Anh trở thành quốc gia đầu tiên trong Nhóm 7 nước công nghiệp phát triển (G7 - bao gồm Anh, Mỹ, Đức, Nhật Bản, Pháp, Canada và Italy) loại bỏ điện than, mặc dù một số quốc gia châu Âu khác, bao gồm Thụy Điển và Bỉ, đã thực hiện sớm hơn.

Bộ trưởng Năng lượng Anh Michael Shanks cho biết việc đóng cửa nhà máy "đánh dấu sự kết thúc của một kỷ nguyên và những người làm việc trong ngành than có thể tự hào về công việc cung cấp năng lượng cho đất nước chúng ta trong hơn 140 năm. Chúng ta nợ các thế hệ một món nợ biết ơn với tư cách là một quốc gia”.

“Thời đại của than đá có thể sắp kết thúc, nhưng kỷ nguyên mới với nhiều việc làm năng lượng tốt cho đất nước chúng ta mới chỉ bắt đầu”, vị quan chức Anh nhấn mạnh thêm.

Nhà máy điện chạy bằng than đầu tiên trên thế giới là nhà máy điện Holborn Viaduct, được xây dựng vào năm 1882 tại London bởi nhà phát minh Thomas Edison - mang lại ánh sáng cho các đường phố của thủ đô nước Anh.

Từ thời điểm đó cho đến nửa đầu thế kỷ XX, than đá cung cấp hầu hết điện năng cho Vương quốc Anh, cung cấp điện cho các hộ gia đình và doanh nghiệp.

Trong năm 1990, than đá cung cấp khoảng 80% điện năng của Anh. Đến năm 2012, con số này đã giảm xuống còn 39% và đến năm 2023 chỉ còn 1%, theo số liệu từ National Grid. Hơn một nửa lượng điện của Anh hiện nay đến từ các nguồn tái tạo như năng lượng gió và mặt trời, và phần còn lại đến từ khí đốt tự nhiên và năng lượng hạt nhân.

“Mười năm trước, than là nguồn năng lượng chính của đất nước, tạo ra 1/3 lượng điện của chúng tôi. Vì vậy, để đạt được cột mốc này chỉ sau một thập kỷ, với sự thay thế than bằng các nguồn carbon sạch và thấp, là một thành tựu đáng kinh ngạc”, ông Dhara Vyas, Phó giám đốc điều hành của cơ quan thương mại Energy UK, cho biết.

Sự phát triển của năng lượng tái tạo

Năm 2008, Vương quốc Anh đã thiết lập các mục tiêu ràng buộc về khí hậu đầu tiên và vào năm 2015, Bộ trưởng Năng lượng và Biến đổi khí hậu lúc bấy giờ là bà Amber Rudd đã tuyên bố với thế giới rằng Vương quốc Anh sẽ chấm dứt việc sử dụng năng lượng than trong thập kỷ tới.

Ông Dave Jones - Giám đốc Chương trình Hiểu biết Toàn cầu tại Ember - một nhóm nghiên cứu năng lượng độc lập, cho biết điều này thực sự giúp "khởi động" mục tiêu chấm dứt sử dụng than bằng cách đưa ra hướng đi rõ ràng cho ngành công nghiệp.

Nhưng theo ông Deben, điều này cũng cho thấy khả năng lãnh đạo và đặt ra chuẩn mực để các quốc gia khác noi theo.

"Tôi nghĩ điều đó tạo nên sự khác biệt lớn, vì bạn cần có người chỉ vào và nói rằng: Đó, họ đã làm được rồi. Tại sao chúng ta không thể làm được?", ông nói.

Năm 2010, năng lượng tái tạo chỉ tạo ra 7% điện năng của Vương quốc Anh. Đến nửa đầu năm 2024, con số này đã tăng lên hơn 50%, ghi nhận một kỷ lục mới.

Sự phát triển nhanh chóng của năng lượng xanh có nghĩa là than thậm chí có thể được tắt hoàn toàn trong thời gian ngắn, với những ngày không sử dụng than đầu tiên vào năm 2017.

Sự phát triển của năng lượng tái tạo đã thành công đến mức ngày mục tiêu chấm dứt điện than đã được đưa lên sớm hơn một năm và vào ngày 30/6, Ratcliffe-on-Soar đã chính thức đóng cửa. Công ty này đã hoạt động từ năm 1967.

Mặc dù than là nguồn năng lượng gây ô nhiễm rất lớn nhưng lợi ích của nó là luôn có sẵn, không giống như gió và mặt trời bị hạn chế bởi điều kiện thời tiết.

Bà Kayte O'Neill, giám đốc điều hành tại Energy System Operator - cơ quan giám sát hệ thống điện của Vương quốc Anh, cho biết: "Cần phải có rất nhiều cải tiến để giúp chúng tôi đảm bảo tính ổn định của lưới điện. Giữ cho đèn luôn sáng một cách an toàn".

Một công nghệ quan trọng mang lại sự ổn định mà bà Kayte O'Neill nhắc đến chính là công nghệ pin.

Tiến sĩ Sylwia Walus, giám đốc chương trình nghiên cứu tại Viện Faraday, cho biết đã có những tiến bộ đáng kể trong khoa học về pin.

Theo bà Walus, luôn có chỗ cho công nghệ mới, nhưng hiện nay trọng tâm thực sự là làm sao để công nghệ đó bền vững hơn và rẻ hơn trong sản xuất.

Bà giải thích rằng để đạt được điều này, Vương quốc Anh cần phải độc lập hơn với Trung Quốc trong việc sản xuất pin của riêng mình và đưa lao động lành nghề vào phục vụ mục đích này.