Bill Gates rót hơn 400 triệu USD vào start-up sắp xếp lại gen của sinh vật

Hoàng Lan - 23/05/2018 14:01 (GMT+7)

(VNF) - Tỷ phú Bill Gates vừa rót 429 triệu USD vào công ty Ginkgo Bioworks, thông qua công ty quản lý tài sản của mình là Cascade Investment.

VNF

Tỷ phú Bill Gates, người sáng lập Microsoft là một trong những nhà đầu tư mạo hiểm tại Ginkgo Bioworks.

Ginkgo Bioworks là một start-up trong lĩnh vực sinh học tổng hợp, liên quan đến việc cấu hình lại bộ gen của một sinh vật để làm cho nó hoạt động theo cách hoàn toàn mới.

Gingko Bioworks ra đời năm 2014 bởi một nhóm các nhà khoa học MIT. Bốn năm sau, Gingko đã huy động được 429 triệu USD từ Cascade Investment, công ty quản lý tài sản của Bill Gates và được định giá 1 tỷ USD.

Trong vài năm qua, Ginkgo đã phát triển một quy trình tự động để kết hợp các bộ phận di truyền và trở thành công ty thiết kế DNA được in lớn nhất trên thế giới. 

Bước đột phá đó đã định vị start-up Ginkgo như một doanh nghiệp có thể thay đổi bộ mặt của một loạt các ngành công nghiệp.

Ginkgo Bioworks hiện là công ty in DNA lớn nhất thế giới

Tháng 10 năm 2017, Ginkgo đã có khoản hợp tác 100 triệu USD với công ty chăm sóc sức khỏe và nông nghiệp toàn cầu Bayer để chế tạo các vi khuẩn có khả năng sản xuất phân bón cho cây trồng như ngô, lúa mì và gạo.

Jason Kelly, giám đốc điều hành Gingko cho biết: “Chúng tôi đang thực sự xây dựng nền tảng cho phép bạn thiết kế các sinh vật. Về cơ bản, sinh học tổng hợp liên quan đến việc cấu hình lại bộ gen của một sinh vật để làm cho nó hoạt động theo cách hoàn toàn mới".

Kelly so sánh việc cấu hình lại bộ gen với lập trình máy tính, chỉ với các trình tự di truyền. "Hãy suy nghĩ về DNA như mã máy tính, và sau đó tưởng tượng bạn có thể thiết kế chuỗi DNA trên máy tính, in ra các chuỗi đó và chèn chúng vào các vi sinh vật như men và vi khuẩn để chúng tạo ra các sản phẩm như dầu thơm cho nước hoa hoặc chất tạo ngọt cho đồ uống", Jason Kelly nói.

"Chúng tôi đang học cách viết lại đoạn mã của cuộc sống", Frances Arnold, giáo sư hóa học, kỹ thuật sinh học và hóa sinh tại Viện Công nghệ California cho biết.

Giáo sư Frances Arnold nói thêm: "Chúng tôi đang nhìn thấy một động thái hướng tới việc tạo ra những thứ mà hóa học không thể tạo ra hoặc không thể tạo ra hiệu quả nhưng sinh học thì có thể".

Tháng 12 năm ngoái, Ginkgo đã mở không gian phòng thí nghiệm thứ ba có tên Bioworks3.

Start-up này cũng vừa đóng một vòng tài trợ 275 triệu USD, số tiền sẽ được đầu tư để xây dựng phòng thí nghiệm thứ tư được khai trương vào cuối năm nay.

Tại phòng thí nghiệm của Ginkgo, công việc khó khăn của sinh học tổng hợp được thực hiện thông qua phần mềm máy tính và được điều hành bởi người máy.

Trước mắt, Gingko nhắm vào thị trường phân bón toàn cầu có quy mô hàng trăm tỷ USD. Phân bón nhân tạo đang được sử dụng phổ biến trên khắp Hoa Kỳ. Phân bón này được sản xuất bằng cách hút khí Nitơ trong khí quyển mà thực vật không thể sử dụng vào các nhà máy hóa học, sau đó chuyển đổi khí thành một dạng thực vật rắn có thể sử dụng. Tuy nhiên, các sản phẩm phân đạm từ các nhà máy hóa chất lại nổi tiếng với việc thải ra hàng tấn carbon vào khí quyển.

Mike Miille, Giám đốc điều hành Joyn Bio, liên doanh giữa Bayer và Ginkgo cho biết: “Chúng tôi có thể cung cấp phân bón nitơ tổng hợp theo một cách tiếp cận lâu dài và bền vững hơn”.

Các loại cây trồng như đậu tương và đậu phộng có vi khuẩn trong rễ của chúng thực hiện cùng một phản ứng mà các nhà máy hóa chất làm. Nói cách khác, các loại cây trồng tự sản xuất phân bón của mình.

Joyn Bio đang có kế hoạch sử dụng chuyên môn kỹ thuật di truyền mà Ginkgo đã phát triển để sửa đổi các vi khuẩn của các loại cây này giúp chúng cũng có thể hút khí nitơ từ không khí và biến nó thành phân bón.

Hàng trăm triệu tấn phân bón chảy vào thị trường nông nghiệp toàn cầu mỗi năm, tạo ra doanh thu phân bón nitơ trị giá hàng tỷ USD cho các công ty lớn nhất, như Nutrien và CF Industries.

Thị trường phân bón toàn cầu dự kiến sẽ đạt tới 250 tỷ USD trong những năm tới, mặc dù phân bón dựa trên kali cũng là một thành phần quan trọng của nguồn cung cấp ngoài các chất dinh dưỡng đất dựa trên Nitơ.

Tuy nhiên, các công ty phân bón toàn cầu đang hành động như thể sự thống trị của họ sẽ tiếp tục. Nhà phân tích Mark Connelly của Stephens cho biết các công ty phân bón lớn tiếp tục tập trung chi hàng tỷ USD vào việc xây dựng các nhà máy phân bón truyền thống, một dấu hiệu cho thấy họ không nhận ra sự cần thiết trong việc đầu tư mạnh vào các công nghệ đột phá tiềm năng.

"Nhìn chung, các ứng dụng nông nghiệp dường như là nơi thử nghiệm cho nhiều công ty kỹ thuật di truyền mà thị trường con người mất nhiều năm", John Prendergass, phó giám đốc của các đối tác công nghệ Ben Franklin tại Philadelphia cho biết.

Sinh học tổng hợp cũng đang được mở rộng cho hàng tiêu dùng, như thực phẩm, nước hoa và quần áo. Kết quả là, các công ty như Ginkgo đang ngày càng trở nên hấp dẫn với các nhà đầu tư.

Từ năm 2012 đến năm 2016, đầu tư vào lĩnh vực sinh học tổng hợp đã tăng từ 374 triệu USD lên 1,2 tỷ USD, theo số liệu từ CB Insights.

"Các nhà đầu tư thích nền tảng, và DNA là nền tảng tối thượng", Prendergass nói.

Điều vẫn còn thách thức là tạo ra lợi nhuận. Ginkgo Bioworks đang giải quyết thách thức này vào năm 2018.

Ngoài số vốn khởi nghiệp được tăng lên hồi năm ngoái, Ginkgo vừa mua lại Gen9, một công ty Boston in DNA. "Việc mua công ty cho phép Ginkgo bắt đầu in chuỗi DNA rất rẻ", Kelly nói.

Ginkgo có thể bắt đầu in chuỗi DNA với giá rẻ

Ginkgo đã xây dựng cái mà Kelly gọi là "thư viện mã của mã di truyền có thể sử dụng được".

Một lần nữa, hãy nghĩ về sinh học tổng hợp như phần mềm: Khi một lập trình viên bắt đầu viết một ứng dụng cho iPhone, họ không làm dự án đó từ đầu. Các ngôn ngữ lập trình đã có sẵn. Điều này cũng đúng cho sinh học tổng hợp chuyên nghiệp.

Cùng chuyên mục
Chọn mua iPhone phù hợp dịp cuối năm: Flagship đỉnh cao hay giá rẻ?

Chọn mua iPhone phù hợp dịp cuối năm: Flagship đỉnh cao hay giá rẻ?

27/11/25 11:30 (GMT+7)

(VNF) - Không có chiếc iPhone hoàn hảo cho tất cả, mà chỉ có chiếc iPhone phù hợp nhất với bạn. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết để chọn mua iPhone năm 2025.

Bắt tay Elon Musk và Jensen Huang, Saudi Arabia muốn thành trung tâm AI hàng đầu thế giới

Bắt tay Elon Musk và Jensen Huang, Saudi Arabia muốn thành trung tâm AI hàng đầu thế giới

27/11/25 08:45 (GMT+7)

(VNF) - Cuộc tái định hình quan hệ với Mỹ cho thấy tham vọng của Saudi Arabia: đưa vương quốc trở thành trung tâm AI hàng đầu thế giới.

Kinh tế số Việt Nam có thể đạt 39 tỷ USD trong năm nay

Kinh tế số Việt Nam có thể đạt 39 tỷ USD trong năm nay

26/11/25 16:43 (GMT+7)

(VNF) - Nền kinh tế số Việt Nam được dự báo đạt 39 tỷ USD tổng giá trị hàng hóa vào cuối năm 2025, tăng trưởng 17% so với cùng kỳ năm trước.

Chuyển đổi hạ tầng chứng thực điện tử quốc gia

Chuyển đổi hạ tầng chứng thực điện tử quốc gia

25/11/25 21:15 (GMT+7)

(VNF) - Việc chuyển đổi hạ tầng dịch vụ chứng thực điện tử quốc gia (Root CA) giúp chuẩn hóa và nâng tầm dịch vụ tin cậy về chữ ký số.

OpenAI sắp ra mắt sản phẩm đe dọa iPhone của Apple

OpenAI sắp ra mắt sản phẩm đe dọa iPhone của Apple

25/11/25 13:45 (GMT+7)

(VNF) - OpenAI có thể đang chuẩn bị cho các sản phẩm phần cứng quy mô lớn, mang đến “trải nghiệm bình yên” - hoàn toàn đối lập với smartphone.

Bitcoin tiếp tục ‘chảy máu’, quỹ đầu tư lớn nhất thế giới rơi vào cảnh tồi tệ

Bitcoin tiếp tục ‘chảy máu’, quỹ đầu tư lớn nhất thế giới rơi vào cảnh tồi tệ

25/11/25 11:00 (GMT+7)

(VNF) - Quỹ ETF Bitcoin của BlackRock đang trải qua tháng tồi tệ nhất kể từ khi ra mắt, trong bối cảnh giá Bitcoin ghi nhận mức giảm mạnh nhất trong hơn ba năm.

FPT đầu tư khu công nghệ số tập trung Tuần Châu 138 tỷ tại Quảng Ninh

FPT đầu tư khu công nghệ số tập trung Tuần Châu 138 tỷ tại Quảng Ninh

24/11/25 15:38 (GMT+7)

(VNF) - Dự án Khu công nghệ số tập trung Tuần Châu do Tập đoàn FPT làm nhà đầu tư có tổng vốn hơn 138 tỷ đồng, với quy mô diện tích khoảng 8,94ha.

Samsung muốn mở rộng sản xuất tại Việt Nam

Samsung muốn mở rộng sản xuất tại Việt Nam

24/11/25 15:01 (GMT+7)

(VNF) - Lãnh đạo Samsung cho biết đang xây dựng chiến lược mở rộng sản xuất tại Việt Nam, trong đó có tỉnh Bắc Ninh, nhất là phát triển các dự án sản xuất màn hình OLED.

Meta của Mark Zuckerberg che giấu việc Facebook gây hại cho người dùng?

Meta của Mark Zuckerberg che giấu việc Facebook gây hại cho người dùng?

24/11/25 10:15 (GMT+7)

(VNF) - Meta được cho là đã dừng một nghiên cứu nội bộ cho thấy người dùng ngừng sử dụng Facebook có xu hướng giảm lo âu và trầm cảm.

Nhà máy 5M vắng bóng người: Robot tự chủ từ lập kế hoạch đến sản xuất

Nhà máy 5M vắng bóng người: Robot tự chủ từ lập kế hoạch đến sản xuất

24/11/25 09:30 (GMT+7)

(VNF) - Cuộc cách mạng công nghiệp đang chuyển sang giai đoạn mới: không chỉ là robot và tự động hóa, mà đã trở thành nhà máy tự chủ (Autonomous Factory) – nơi các dây chuyền sản xuất có thể tự giám sát, tự tối ưu và phản ứng linh hoạt theo biến động thị trường. Trên bình diện toàn cầu, nhiều công ty lớn đã bắt tay xây dựng tầm nhìn này, mở ra kỷ nguyên mới cho sản xuất thông minh.

Xiaomi vượt Apple: Cuộc đổi ngôi bất ngờ trên thị trường smartphone Việt Nam

Xiaomi vượt Apple: Cuộc đổi ngôi bất ngờ trên thị trường smartphone Việt Nam

22/11/25 10:30 (GMT+7)

(VNF) - Với 19% thị phần, Xiaomi đã vượt Apple để vươn lên vị trí thứ hai tại thị trường smartphone Việt Nam, phản ánh sức bật mạnh mẽ của phân khúc giá rẻ và tầm trung.

eBay: ‘Cựu binh’ thương mại điện tử tái sinh nhờ 'mỏ vàng' tích lũy suốt 30 năm

eBay: ‘Cựu binh’ thương mại điện tử tái sinh nhờ 'mỏ vàng' tích lũy suốt 30 năm

20/11/25 16:00 (GMT+7)

(VNF) - Trong bối cảnh các đối thủ thương mại điện tử chạy đua công cụ AI để hút khách, eBay tin rằng chính “tuổi đời” lâu năm lại trở thành lợi thế của họ.

Nvidia cảnh báo 'sốc' OpenAI về gói đầu tư 100 tỷ USD

Nvidia cảnh báo 'sốc' OpenAI về gói đầu tư 100 tỷ USD

20/11/25 11:30 (GMT+7)

(VNF) - Với sự cạnh tranh ngày càng mạnh từ AMD cùng sức ép vốn khổng lồ, tương lai của mối quan hệ Nvidia – OpenAI sẽ còn nhiều biến động.

Cloudflare: ‘Người gác cửa’ Internet và ác mộng sập mạng toàn cầu

Cloudflare: ‘Người gác cửa’ Internet và ác mộng sập mạng toàn cầu

20/11/25 09:00 (GMT+7)

(VNF) - Sự cố Cloudflare không phải cá biệt mà là hồi chuông cảnh tỉnh về sự thống trị của vài nhà cung cấp lớn. Khi một "người khổng lồ" hắt hơi, cả thế giới cảm cúm.

‘Ông trùm’ công nghệ đào tạo trợ lý AI chuyên đi chợ online hộ bạn

‘Ông trùm’ công nghệ đào tạo trợ lý AI chuyên đi chợ online hộ bạn

19/11/25 10:45 (GMT+7)

(VNF) - Khi AI bắt đầu thay đổi cách con người mua sắm trực tuyến, một cuộc chiến của các “ông trùm” đang nhen nhóm cho tương lai của hoạt động này.

Tỷ phú Warren Buffett đặt cược vào Google, cổ phiếu Alphabet tăng vọt

Tỷ phú Warren Buffett đặt cược vào Google, cổ phiếu Alphabet tăng vọt

19/11/25 07:45 (GMT+7)

(VNF) - Từ lời tri ân trong bản cáo bạch IPO đến mối duyên đầu tư muộn, Warren Buffett giờ đây trở thành nhà đầu tư lớn của Alphabet ở giai đoạn cuối sự nghiệp.

Biến động lớn: Apple xé lẻ dòng iPhone, đồng loạt ra mắt các mẫu giá rẻ

Biến động lớn: Apple xé lẻ dòng iPhone, đồng loạt ra mắt các mẫu giá rẻ

17/11/25 14:30 (GMT+7)

(VNF) - Apple được cho là sẽ điều chỉnh mạnh mẽ lịch ra mắt iPhone trong năm tới, iPhone 18, iPhone 18e và iPhone Air 2 trình làng muộn.

Túi vải đựng iPhone giá 6 triệu đồng, đắt khó tin nhưng luôn cháy hàng

Túi vải đựng iPhone giá 6 triệu đồng, đắt khó tin nhưng luôn cháy hàng

17/11/25 14:00 (GMT+7)

(VNF) - Chiếc túi đựng iPhone có giá lên đến 230 USD (khoảng 6 triệu đồng), lấy cảm hứng từ concept một mảnh vải, bất ngờ cháy hàng.

Ứng dụng AI: Trụ cột phát triển bền vững đô thị Việt Nam

Ứng dụng AI: Trụ cột phát triển bền vững đô thị Việt Nam

16/11/25 08:00 (GMT+7)

(VNF) - Việt Nam đang đứng trước một ngã rẽ quan trọng với cuộc tái cấu trúc quy mô lớn hệ thống hành chính địa giới, mở ra một không gian phát triển đô thị - nông thôn hoàn toàn mới. Trong bối cảnh đó, việc ứng dụng Trí tuệ Nhân tạo (AI) được xem là yếu tố then chốt để xây dựng các đô thị thông minh và bền vững.

Máy tính lượng tử: Bước ngoặt mới, định hình tương lai nhân loại

Máy tính lượng tử: Bước ngoặt mới, định hình tương lai nhân loại

15/11/25 08:30 (GMT+7)

(VNF) - Nếu AI là “bộ não” đang học cách suy nghĩ như con người, thì máy tính lượng tử sẽ là bộ não có thể suy nghĩ ở cấp độ của vũ trụ.

'Bầu trời dưới 1.000m sẽ là không gian tăng trưởng mới của Việt Nam'

'Bầu trời dưới 1.000m sẽ là không gian tăng trưởng mới của Việt Nam'

14/11/25 21:23 (GMT+7)

(VNF) - Với tiềm năng được đánh giá có thể đạt 10 tỷ USD, kinh tế tầm thấp được kỳ vọng sẽ là không gian tăng trưởng mới của Việt Nam.

Cuộc chiến ‘tỷ USD’ giữa iPhone 17 Pro Max và Galaxy S26 Ultra bắt đầu

Cuộc chiến ‘tỷ USD’ giữa iPhone 17 Pro Max và Galaxy S26 Ultra bắt đầu

14/11/25 08:00 (GMT+7)

(VNF) - iPhone 17 Pro Max vẫn là một chiếc smartphone đáng kinh ngạc, nhưng Samsung đang chuẩn bị cho một cuộc phản công toàn diện với Galaxy S26 Ultra.

Lừa đảo tài sản số: 'Rug pull' - rút vốn bất ngờ là chiêu thức phổ biến nhất

Lừa đảo tài sản số: 'Rug pull' - rút vốn bất ngờ là chiêu thức phổ biến nhất

13/11/25 15:13 (GMT+7)

(VNF) - Chuyên gia an ninh mạng cảnh báo, trên thị trường tài sản số tại Việt Nam, chiêu thức lừa đảo phổ biến nhất là “rug pull” – nhà phát hành tự tạo token, bơm giá, thu hút nhà đầu tư rồi bất ngờ rút vốn, khiến giá trị tài sản sụp đổ và nhà đầu tư mất trắng.

Doanh thu ngành game và ứng dụng Việt tăng 65%, dẫn đầu châu Á - Thái Bình Dương

Doanh thu ngành game và ứng dụng Việt tăng 65%, dẫn đầu châu Á - Thái Bình Dương

13/11/25 12:06 (GMT+7)

(VNF) - Theo dữ liệu từ AppMagic, Việt Nam đang dẫn đầu khu vực châu Á - Thái Bình Dương với mức tăng 65% doanh thu từ mảng game và ứng dụng, ghi nhận tốc độ tăng trưởng nhanh nhất khu vực.

Tin khác
Quyết tâm vào chuỗi bán dẫn toàn cầu: Mục tiêu và thách thức nhân lực của Việt Nam

Quyết tâm vào chuỗi bán dẫn toàn cầu: Mục tiêu và thách thức nhân lực của Việt Nam

(VNF) - Trong làn sóng dịch chuyển chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu, các quốc gia không chỉ cạnh tranh bằng ưu đãi đầu tư mà bằng chính năng lực vận hành công nghệ, trong đó nhân lực là yếu tố quyết định.

Chọn mua iPhone phù hợp dịp cuối năm: Flagship đỉnh cao hay giá rẻ?

Chọn mua iPhone phù hợp dịp cuối năm: Flagship đỉnh cao hay giá rẻ?

Bắt tay Elon Musk và Jensen Huang, Saudi Arabia muốn thành trung tâm AI hàng đầu thế giới

Bắt tay Elon Musk và Jensen Huang, Saudi Arabia muốn thành trung tâm AI hàng đầu thế giới

Kinh tế số Việt Nam có thể đạt 39 tỷ USD trong năm nay

Kinh tế số Việt Nam có thể đạt 39 tỷ USD trong năm nay

Chuyển đổi hạ tầng chứng thực điện tử quốc gia

Chuyển đổi hạ tầng chứng thực điện tử quốc gia

OpenAI sắp ra mắt sản phẩm đe dọa iPhone của Apple

OpenAI sắp ra mắt sản phẩm đe dọa iPhone của Apple

Bitcoin tiếp tục ‘chảy máu’, quỹ đầu tư lớn nhất thế giới rơi vào cảnh tồi tệ

Bitcoin tiếp tục ‘chảy máu’, quỹ đầu tư lớn nhất thế giới rơi vào cảnh tồi tệ

FPT đầu tư khu công nghệ số tập trung Tuần Châu 138 tỷ tại Quảng Ninh

FPT đầu tư khu công nghệ số tập trung Tuần Châu 138 tỷ tại Quảng Ninh

Samsung muốn mở rộng sản xuất tại Việt Nam

Samsung muốn mở rộng sản xuất tại Việt Nam

Meta của Mark Zuckerberg che giấu việc Facebook gây hại cho người dùng?

Meta của Mark Zuckerberg che giấu việc Facebook gây hại cho người dùng?

Nhà máy 5M vắng bóng người: Robot tự chủ từ lập kế hoạch đến sản xuất

Nhà máy 5M vắng bóng người: Robot tự chủ từ lập kế hoạch đến sản xuất

Xiaomi vượt Apple: Cuộc đổi ngôi bất ngờ trên thị trường smartphone Việt Nam

Xiaomi vượt Apple: Cuộc đổi ngôi bất ngờ trên thị trường smartphone Việt Nam

eBay: ‘Cựu binh’ thương mại điện tử tái sinh nhờ 'mỏ vàng' tích lũy suốt 30 năm

eBay: ‘Cựu binh’ thương mại điện tử tái sinh nhờ 'mỏ vàng' tích lũy suốt 30 năm

Nvidia cảnh báo 'sốc' OpenAI về gói đầu tư 100 tỷ USD

Nvidia cảnh báo 'sốc' OpenAI về gói đầu tư 100 tỷ USD

Cloudflare: ‘Người gác cửa’ Internet và ác mộng sập mạng toàn cầu

Cloudflare: ‘Người gác cửa’ Internet và ác mộng sập mạng toàn cầu

‘Ông trùm’ công nghệ đào tạo trợ lý AI chuyên đi chợ online hộ bạn

‘Ông trùm’ công nghệ đào tạo trợ lý AI chuyên đi chợ online hộ bạn

Tỷ phú Warren Buffett đặt cược vào Google, cổ phiếu Alphabet tăng vọt

Tỷ phú Warren Buffett đặt cược vào Google, cổ phiếu Alphabet tăng vọt

Biến động lớn: Apple xé lẻ dòng iPhone, đồng loạt ra mắt các mẫu giá rẻ

Biến động lớn: Apple xé lẻ dòng iPhone, đồng loạt ra mắt các mẫu giá rẻ

Túi vải đựng iPhone giá 6 triệu đồng, đắt khó tin nhưng luôn cháy hàng

Túi vải đựng iPhone giá 6 triệu đồng, đắt khó tin nhưng luôn cháy hàng

Ứng dụng AI: Trụ cột phát triển bền vững đô thị Việt Nam

Ứng dụng AI: Trụ cột phát triển bền vững đô thị Việt Nam

Máy tính lượng tử: Bước ngoặt mới, định hình tương lai nhân loại

Máy tính lượng tử: Bước ngoặt mới, định hình tương lai nhân loại

'Bầu trời dưới 1.000m sẽ là không gian tăng trưởng mới của Việt Nam'

'Bầu trời dưới 1.000m sẽ là không gian tăng trưởng mới của Việt Nam'

Cuộc chiến ‘tỷ USD’ giữa iPhone 17 Pro Max và Galaxy S26 Ultra bắt đầu

Cuộc chiến ‘tỷ USD’ giữa iPhone 17 Pro Max và Galaxy S26 Ultra bắt đầu

Lừa đảo tài sản số: 'Rug pull' - rút vốn bất ngờ là chiêu thức phổ biến nhất

Lừa đảo tài sản số: 'Rug pull' - rút vốn bất ngờ là chiêu thức phổ biến nhất

Doanh thu ngành game và ứng dụng Việt tăng 65%, dẫn đầu châu Á - Thái Bình Dương

Doanh thu ngành game và ứng dụng Việt tăng 65%, dẫn đầu châu Á - Thái Bình Dương