Bỏ thuế khoán: Chọn hộ kinh doanh hay doanh nghiệp?
(VNF) - Chuyên gia Nguyễn Hồ Ngọc đánh giá khi chính thức xoá bỏ thuế khoán, việc lựa chọn hộ kinh doanh hay mô hình doanh nghiệp sẽ quyết định thực thể đó đứng ở đâu trong hệ sinh thái pháp lý – tài chính – thị trường
Từ ngày 1/1/2026, theo Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị, hình thức thuế khoán sẽ chính thức bị xoá bỏ. Thay đổi này đang khiến nhiều cá nhân và hộ kinh doanh hiện hữu băn khoăn khi lựa chọn mô hình đăng ký và phương thức đóng thuế phù hợp trong thời gian tới.
Trên các diễn đàn, nhiều ý kiến cho rằng tuỳ vào mức doanh thu, số lượng lao động, khả năng lấy hoá đơn đầu vào và mong muốn về thủ tục kê khai thuế – kế toán đơn giản, ít rủi ro pháp lý, các cá nhân có thể cân nhắc đăng ký theo hình thức hộ kinh doanh.
Ngược lại, với những ai có định hướng mở rộng quy mô, phát triển lâu dài, thuận tiện trong việc kiểm soát hoá đơn đầu vào – đầu ra, huy động vốn từ nhiều nguồn hoặc tiếp cận tín dụng dễ hơn thì việc thành lập doanh nghiệp sẽ là lựa chọn hợp lý và bền vững.
Chia sẻ với Tạp chí Đầu tư Tài chính về sự khác biệt giữa mô hình hộ kinh doanh và mô hình doanh nghiệp (công ty TNHH một thành viên), ông Nguyễn Hồ Ngọc, Giám đốc đào tạo - Công ty TNHH Đào tạo và Tư vấn Á Châu, cho rằng đây sẽ là một lựa chọn bước ngoặt, định hướng sự phát triển của hoạt động kinh doanh trong tương lai.
Ông Ngọc cũng nhấn mạnh việc đăng ký theo mô hình hộ kinh doanh hay doanh nghiệp không đơn giản nằm ở vấn đề khấu trừ, kê khai và nộp thuế như mọi người vẫn hay nghĩ.

Thứ nhất, ông Ngọc đánh giá ở góc độ tư cách pháp lý, khác biệt giữa 2 mô hình nằm ở năng lực chịu trách nhiệm và khả năng mở rộng. Hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân, do đó mọi rủi ro pháp lý và tài chính phát sinh từ hoạt động kinh doanh sẽ do chủ hộ chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản cá nhân.
Trong khi đó, công ty TNHH một thành viên là một pháp nhân độc lập. Chủ sở hữu công ty chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi phần vốn đã góp. Đây là lớp “vỏ pháp lý” giúp tách bạch tài sản cá nhân và tài sản doanh nghiệp, từ đó kiểm soát rủi ro hiệu quả hơn và tạo điều kiện thuận lợi cho việc mở rộng quy mô.
Thứ hai, phân tích ở góc độ chế độ kế toán và nghĩa vụ báo cáo, vị chuyên gia này cho rằng sự khác biệt nằm ở tính bắt buộc và mức độ chuyên nghiệp. Công ty TNHH một thành viên bắt buộc phải tổ chức kế toán và lựa chọn áp dụng một trong hai chế độ kế toán theo Thông tư 133 năm 2016 (dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa) hoặc Thông tư 200 năm 2014 (dành cho doanh nghiệp lớn) bao gồm: báo cáo tài chính năm, tờ khai và quyết toán thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), thuế thu nhập cá nhân (TNCN).
Cùng với đó là quyết toán thuế hàng năm và có thể phải kiểm toán nếu đây là doanh nghiệp đại chúng. Đối với hộ kinh doanh, hiện nay đã có hướng dẫn chế độ kế toán tại Thông tư 88 năm 2021.
Tuy nhiên, việc áp dụng chế độ này tồn tại ở hộ kê khai, hộ kinh doanh không phải lập báo cáo tài chính như doanh nghiệp pháp nhân. Hầu hết hiện nay, hộ kinh doanh đang áp dụng phương pháp thuế khoán, kê khai đơn giản, không cần lập sổ sách chi tiết nếu không tự nguyện thực hiện, không phải quyết toán thuế hàng năm nếu không có rủi ro.
Tựu trung, mô hình doanh nghiệp có hệ thống số liệu rõ ràng, minh bạch và kiểm soát được toàn bộ hoạt động tài chính, trong khi hộ kinh doanh thường thiếu cơ sở dữ liệu kế toán để phân tích hiệu quả kinh doanh hoặc gọi vốn.
Thứ ba, về chính sách thuế, ông Nguyễn Hồ Ngọc nhấn mạnh sự khác biệt không chỉ nằm ở thuế suất mà ở bản chất điều hành. Cụ thể, công ty TNHH một thành viên thường phải chịu nhiều sắc thuế hơn như thuế GTGT được kê khai định kỳ, được khấu trừ và hoàn thuế nếu đủ điều kiện. Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) áp dụng thuế suất phổ thông là 20%, được trừ chi phí hợp lý, hợp lệ để xác định lợi nhuận chịu thuế. Còn thuế thu nhập cá nhân (TNCN) thì khấu trừ và nộp cho toàn bộ người lao động có thu nhập chịu thuế.
Lưu ý, thu nhập của chủ công ty TNHH một thành viên không được tính vào chi phí được trừ khi xác định thuế TNDN, vì chủ sở hữu không có quan hệ lao động với công ty mình.
Trong khi đó, hộ kinh doanh cá thể chỉ chịu hai loại thuế là thuế GTGT (tính trực tiếp trên doanh thu) và thuế TNCN (cũng tính theo tỷ lệ doanh thu) đồng thời không phải kê khai chi phí, không xác định lãi – lỗ, nên dù kinh doanh thua lỗ vẫn phải nộp thuế như thường.
“Hộ kinh doanh ít sắc thuế hơn, nhưng thiếu công cụ tối ưu thuế và thiếu cơ sở để lập kế hoạch tài chính rõ ràng”, ông Ngọc nói thêm.

Thứ tư, ông Ngọc cho rằng pháp nhân là “chìa khóa” để đi xa hơn bởi thực thể này có khả năng mở rộng mối quan hệ đối tác và năng lực kinh doanh. Đây là điểm mấu chốt mà nhiều người bỏ qua.
Ông Ngọc ví dụ, nhiều đối tác lớn, ngân hàng, công ty nước ngoài hoặc đơn vị nhà nước không ký hợp đồng với hộ kinh doanh. Họ yêu cầu bên hợp tác phải là pháp nhân có tư cách pháp lý, mã số thuế, báo cáo tài chính, hóa đơn điện tử.
“Một hộ kinh doanh có thể làm tốt, làm giỏi nhưng vì thiếu tư cách pháp nhân, họ bị loại khỏi cuộc chơi lớn, không phải vì năng lực yếu, mà vì đứng sai vị trí pháp lý. Thành lập doanh nghiệp không chỉ để ‘hợp pháp hóa’ kinh doanh mà còn để mở cánh cửa cho những cơ hội chưa đến”, ông Ngọc đưa lời khuyên.
Cuối cùng, vị giám đốc đào tạo cho rằng, muốn xây nhà cao phải có móng sâu. Nếu chỉ buôn bán nhỏ, kinh doanh tự phát, không tuyển dụng, không mở rộng thì hộ kinh doanh là lựa chọn tiết kiệm. Nhưng ngược lại, nếu xác định làm ăn lâu dài, bài bản, minh bạch, mở rộng, hoặc hướng tới xây dựng thương hiệu chuỗi, đối tác, thậm chí vốn hóa thì thành lập công ty TNHH một thành viên ngay từ đầu sẽ tiết kiệm rất nhiều chi phí “chuyển đổi hệ thống” về sau.
Càng về sau, chi phí pháp lý để chuyển từ hộ lên công ty TNHH một thành viên, từ thủ công sang bài bản sẽ càng lớn.
Ông Ngọc cũng nhấn mạnh rằng việc lựa chọn giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp không còn là câu chuyện “thủ tục” hay “tiền thuế”. Đó là việc xác định mình muốn đứng ở đâu trong hệ sinh thái pháp lý – tài chính – thị trường, muốn chơi nhỏ hay chơi lớn, muốn tiện lúc này hay bền lâu về sau. Và đó là một lựa chọn – một định vị pháp lý cho cả một hành trình.
Tối ưu chi phí là điều quan trọng nhất. Nhưng đôi khi, nếu lựa chọn đúng mô hình ngay từ đầu, đúng pháp lý, đúng vị thế, đúng lộ trình phát triển thì doanh thu của doanh nghiệp đã vượt qua cái “ngưỡng tối ưu chi phí” từ lâu.
“Doanh thu lớn có thể gánh được những phát sinh chi phí. Nhưng ngược lại, một mô hình hạn chế pháp lý thì sẽ kìm hãm doanh thu và sự tăng trưởng. Vậy nên, nhà kinh doanh hãy suy nghĩ thật kỹ lưỡng và lựa chọn đúng đắn cho mô hình kinh doanh của chính mình”, ông Nguyễn Hồ Ngọc kết luận.
Ông Mai Sơn, Phó cục trưởng Cục Thuế, Bộ Tài chính, đánh giá việc xóa bỏ hình thức thuế khoán là một bước ngoặt mang tính cách mạng trong quản lý thuế đối với hộ kinh doanh.
Việc chuyển đổi từ hình thức khoán sang kê khai không chỉ là sự thay đổi về phương thức tính thuế, mà là sự chuyển đổi căn bản về tư duy quản lý, về cách thức cơ quan thuế đồng hành với người nộp thuế, đồng thời giúp hộ kinh doanh giảm chi phí tuân thủ và thời gian cho công tác thuế.
Tăng giá bán để bù thuế: Hộ kinh doanh hiểu sai, làm hại chính mình
Nhiều người nổi tiếng bán hàng online bị bắt vì trốn thuế, cả loạt KOL nộp thêm 40 tỷ
(VNF) - Nhiều cá nhân, hộ kinh doanh là các KOL, KOC đã chủ động kê khai, khắc phục nộp thuế vào ngân sách nhà nước hơn 40 tỷ đồng, theo Thuế Hà Nội
Tiền vào cuồn cuộn, VN-Index vượt cản 1.430 điểm
(VNF) - Trong hơn 40.000 tỷ đồng đổ vào thị trường chứng khoán, cổ phiếu tài chính đã hút tới 18.390 tỷ đồng, trở thành lực đẩy chính giúp VN-Index vượt cản.
Bị nghi ngờ trốn thuế, cơ quan thuế vào kiểm tra các tài khoản ngân hàng
(VNF) - Chuyên gia cho biết, cơ quan thuế có đủ công cụ để nhận diện người nộp thuế có rủi ro cao về pháp luật thuế và kiểm tra các tài khoản ngân hàng liên quan nếu có nghi ngờ hành vi trốn thuế
VN-Index tiếp tục vượt đỉnh, bộ đôi TPB - ORS bất ngờ tăng trần
(VNF) - Dòng tiền tiếp tục đổ mạnh vào nhóm cổ phiếu tài chính, qua đó giúp thị trường chứng khoán nối dài đà tăng.
Cổ phiếu thưởng chưa bán, không thể coi là có thu nhập và phải nộp thuế
(VNF) - VAFI cho rằng, đề xuất cá nhân nhận cổ phiếu trả bằng cổ tức ngay lập tức phải nộp thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và công ty kê khai, nộp thuế hay cho cổ đông là chưa phù hợp
VNECO: Liên tục trượt thầu, bị xử phạt vì báo ‘lãi ảo’
(VNF) - Tổng Công ty cổ phần Xây dựng điện Việt Nam (VNECO) hiện đang ghi nhận nợ phải trả ở mức 2.443,5 tỷ đồng, cao gấp 3,45 lần vốn chủ sở hữu. Ngoài ra, doanh nghiệp còn bị UBCKNN xử phạt do sai phạm trong lĩnh vực chứng khoán và liên tục trượt thầu.
MBS: Dư nợ vay margin cao kỷ lục, lãi ròng quý II vẫn đi ngang
(VNF) - Lợi nhuận sau thuế quý II/2025 của MBS đạt 221 tỷ đồng giảm 18% so với quý I, phản ánh áp lực từ biến động thị trường.
Siết quản lý vốn ngoại trên thị trường chứng khoán
(VNF) - Văn bản hợp nhất số 08/VBHN-BTC, hướng dẫn nghĩa vụ của tổ chức và cá nhân trong hoạt động đầu tư nước ngoài trên thị trường chứng khoán Việt Nam, không chỉ giúp cộng đồng nhà đầu tư quốc tế dễ dàng tiếp cận và tuân thủ quy định pháp luật, mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho cơ quan quản lý trong công tác giám sát và triển khai chính sách.
'Chủ sạp tạp hóa 70 tuổi, chỉ mất vài giây để xuất hoá đơn điện tử'
(VNF) - Các nhà cung cấp giải pháp hoá đơn điện tử chia sẻ, dù có nhiều rào cản nhưng với sự phát triển của công nghệ, các chủ hộ kinh doanh thậm chí lớn tuổi có thể dễ dàng thực hiện quy định pháp luật thuế
Phá nhóm tống tiền 300 tỷ bằng ảnh nóng từ Campuchia về Việt Nam
(VNF) - Công an tỉnh Quảng Trị vừa thông tin chính thức về kết quả điều tra chuyên án CĐA1 – chuyên án đấu tranh với đường dây cưỡng đoạt tài sản có yếu tố nước ngoài, sử dụng hình ảnh nhạy cảm để đe dọa, ép buộc nạn nhân chuyển tiền qua tài khoản ngân hàng.
VN-Index lên đỉnh 4 năm, cổ phiếu VJC là tâm điểm
(VNF) - Chạm mức 1.415 điểm, VN-Index chính thức trở lại vùng đỉnh tháng 7/2021. Dòng tiền tiếp tục đổ mạnh vào nhóm cổ phiếu VN30, với tâm điểm là cổ phiếu VJC.
Chủ tịch Mirae Asset: 'TTCK là tấm gương phản chiếu sự chuyển mình của nền kinh tế'
(VNF) - Bà Nguyễn Hoàng Yến, Chủ tịch HĐQT Mirae Asset cho rằng trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, thị trường chứng khoán cần thể hiện được một tầm vóc mới: năng động, hội nhập và hiện đại hơn.
Vụ Tập đoàn Sơn Hải trượt thầu: Có thể huỷ để đấu thầu lại
(VNF) - Bộ Tài chính đề nghị tỉnh Đồng Nai (tỉnh Bình Phước cũ) kiểm tra, rà soát lại toàn bộ quy trình lựa chọn nhà thầu dự án đường cao tốc TP. HCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành.
Thuế Hà Nội khẳng định không truy thu của hộ kinh doanh
(VNF) - Đại diện Cục Thuế Hà nội cho biết, thuế chỉ điều chỉnh theo quy định chứ không thực hiện truy thu đối với hộ kinh doanh khoán
Cổ phiếu HPG 'bùng nổ' thanh khoản, VN-Index giữ nhịp giao dịch trên 1.400 điểm
(VNF) - Sau SHB, cổ phiếu HPG trở thành cái tên tiếp theo bùng nổ về thanh khoản. Chỉ trong phiên sáng, khối lượng giao dịch của mã này đã vượt 52 triệu đơn vị – mức cao nhất trong nhiều tháng gần đây.
VNECO 9: Vốn chủ sở hữu bốc hơi gần hết, giá cổ phiếu bằng cốc 'trà đá'
(VNF) - Sự rút lui của dàn lãnh đạo thượng tầng diễn ra trong bối cảnh VNECO 9 sa sút nghiêm trọng: kinh doanh thua lỗ kéo dài, vốn chủ sở hữu “bốc hơi” gần hết, còn cổ phiếu rơi về vùng “giá trà đá”.
VN-Index vượt 1.400 điểm: ‘Cú sập’ 2018 và 2022 có lặp lại?
(VNF) - Theo chuyên gia, xác suất để VN-Index rơi vào nhịp điều chỉnh sâu, kéo dài như các giai đoạn trước là không cao, bởi thị trường hiện tại đang giao dịch ở vùng định giá hợp lý.
SDI: Thua lỗ kỷ lục, khối nợ khổng lồ và phải lập dự phòng 17.200 tỷ
(VNF) - Với thực tế bức tranh tài chính "đỏ lửa", các cổ đông của Công ty Đầu tư và Phát triển Sài Gòn (SDI) đã phải rót 13.000 tỷ để duy trì khả năng hoạt động của DN
Hà Nội áp hoá đơn điện tử, doanh thu tính thuế hộ kinh doanh tăng 42%
(VNF) - Cục Thuế Hà Nội cho biết, việc áp dụng hoá đơn điện tử đã thực hiện từ 2023 và trong năm 2024 mức doanh thu kê khai ghi nhận tăng 42% so với thuế khoán
Chốt ngưỡng thanh toán không dùng tiền mặt: Ngăn trốn thuế, chặn buôn hóa đơn
(VNF) - Chuyên gia nhận định, quy định mới này khá bao trùm, giúp cho việc đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt và ngăn chặn gian lận thuế, mua bán hoá đơn
Công an Hà Nội: Chỉ nhận tiền mặt là phạm luật, nặng nhất xử lý hình sự
(VNF) - Theo Công an TP. Hà Nội, hộ kinh doanh cần hiểu đúng về nghĩa vụ thuế để không “vô tình” vi phạm, tránh rủi ro tiềm tàng như truy thu thuế, nặng hơn là xử lý hình sự.
Hội thảo ‘Nâng cao nhận thức nhà đầu tư hướng tới nâng hạng thị trường chứng khoán’
(VNF) - Hướng tới mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán, triển khai hiệu quả Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam đến năm 2030, ngày 17/7 tới đây, Tạp chí Nhà đầu tư sẽ tổ chức Hội thảo chuyên đề "Nâng cao nhận thức nhà đầu tư hướng tới nâng hạng thị trường chứng khoán".
Khối ngoại tranh mua, cổ phiếu SHB tăng kịch trần
(VNF) - Khớp lệnh gần 250 triệu đơn vị, tương đương giá trị giao dịch hơn 3.377 tỷ đồng, cổ phiếu SHB ghi nhận mức thanh khoản cao nhất trong nhiều năm trở lại đây
Hơn 1 tỷ USD chảy vào thị trường, VN-Index vượt mốc 1.400
(VNF) - Kết thúc phiên giao dịch 7/7, VN-Index đóng cửa ở mức 1.402,06 điểm. Vượt cản tâm lý, thị trường chứng khoán chính thức tái lập đỉnh cũ.
Luật hoá tài sản mã hoá: 'Mở ra thị trường khổng lồ trong nước'
(VNF) - TS Jeff Nijsse đánh giá việc luật hoá tài sản mã hoá, cung cấp khuôn khổ rõ ràng để xây dựng và vận hành các doanh nghiệp tài sản mã hóa tại Việt Nam, đang mở ra một thị trường khổng lồ trong nước vốn chưa tồn tại chính thức trước đây.
Nhiều người nổi tiếng bán hàng online bị bắt vì trốn thuế, cả loạt KOL nộp thêm 40 tỷ
(VNF) - Nhiều cá nhân, hộ kinh doanh là các KOL, KOC đã chủ động kê khai, khắc phục nộp thuế vào ngân sách nhà nước hơn 40 tỷ đồng, theo Thuế Hà Nội
Những tuyến đường có giá đất đắt đỏ nhất Đà Nẵng
(VNF) - Từ ngày 7/7, Đà Nẵng áp dụng bảng giá đất mới với mức tăng mạnh tại nhiều tuyến đường, trong đó cao nhất thuộc về đường Bạch Đằng với hơn 340 triệu đồng/m2.