Để Fintech Việt bớt phụ thuộc nguồn vốn ngoại

Lưu Minh Sang, Trường Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TP. HCM - 23/08/2024 09:00 (GMT+7)

(VNF) - Những năm qua, các quỹ đầu tư mạo hiểm nội địa đã tham gia khá tích cực vào hoạt động cấp vốn cho các công ty fintech. Tuy vậy, vai trò dẫn dắt hiện vẫn thuộc về các quỹ đầu tư nước ngoài.

Do đó, phát huy vai trò của các quỹ đầu tư mạo hiểm nội địa có ý nghĩa quan trọng đối với quá trình phát triển của hệ sinh thái khởi nghiệp tại Việt Nam nói chung và đối với công nghệ tài chính nói riêng.

Thị trường fintech Việt Nam: Dư địa lớn

Việt Nam được xem là điểm sáng trên bản đồ ngành công nghệ tài chính (fintech) của khu vực Đông Nam Á khi liên tục duy trì mức tăng trưởng cao kể từ năm 2018 đến nay. Theo Statistic, ngành fintech của Việt Nam đang phát triển nhanh chóng, số lượng công ty mới tăng hơn 180% trong giai đoạn 2018-2022. Tính đến cuối năm 2022, có khoảng 263 công ty Fintech đang hoạt động. Tốc độ tăng trưởng số lượng người dùng fintech cũng đạt cấp số nhân, từ 27 triệu người dùng vào năm 2017 tăng lên 69 triệu người dùng năm 2022.

Mặc dù vậy, quy mô của thị trường fintech Việt Nam vẫn còn khá khiêm tốn và có khoảng cách khá xa với một số nước dẫn đầu khu vực như Singapore, Indonesia. Xét về cơ cấu ngành, Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn đầu của làn sóng tăng trưởng. Có đến 1/3 số công ty fintech hoạt động trong lĩnh vực thanh toán và phần lớn số vốn đầu tư cũng tập trung tài trợ cho các công ty này. Trong khi đó, tại Indonesia hay Singapore, phân khúc thị trường của các sản phẩm, dịch vụ tài chính khác (ngoài dịch vụ thanh toán) đã bắt đầu phát triển mạnh tạo nên một hệ sinh thái fintech đa dạng và cân đối hơn.

Dư địa phát triển của thị trường fintech tại Việt Nam là rất lớn và đây cũng là cơ hội cho các mô hình kinh doanh đổi mới sáng tạo và các công ty startup. Tuy nhiên, các công ty startup trong lĩnh vực fintech vẫn gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn đầu tư. Trong bối cảnh đó, vốn đầu tư mạo hiểm (venture capital) thông qua các quỹ đầu tư mạo hiểm (QĐTMH) là một trong những giải pháp hiệu quả để giúp các startup vượt qua giai đoạn khó khăn ban đầu và tiến tới những bước phát triển đột phá và bền vững. Các QĐTMH không chỉ cung cấp nguồn vốn mà còn mang lại kiến thức, kinh nghiệm và một hệ sinh thái cần thiết để các startup phát triển và mở rộng quy mô.

Theo đó, thị trường đầu tư mạo hiểm vào các lĩnh vực công nghệ và đổi mới sáng tạo tại Việt Nam ghi nhận những bước tăng trưởng đáng kể và vẫn là một trong những quốc gia có giữ được mức hấp dẫn đối với các nhà đầu tư trong lẫn ngoài nước. Theo Báo cáo đổi mới sáng tạo và đầu tư công nghệ Việt Nam 2024 do Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (NIC) và Do Ventures công bố, tính đến cuối năm 2023, Việt Nam vẫn tiếp tục giữ vịtríthứ3khuvựcĐôngNamÁvềgiátrịđầutư và số lượng thương vụ đầu tư công nghệ.

Trong giai đoạn từ 2013 đến 2023, số tiền đầu tư cho fintech chiếm tỷ trọng cao nhất so với các lĩnh vực đổi mới sáng tạo khác, tập trung chủ yếu vào lĩnh vực thanh toán và dịch vụ tài chính với số vốn đầu tư lần lượt là 1,043 tỷ USD và 459 triệu USD. Trong đó, dịch vụ thanh toán là lĩnh vực nhận được nhiều vốn đầu tư nhất trong nhiều năm và trong năm 2022, nhóm dịch vụ tài chính trở thành lĩnh vực thu hút nguồn vốn đầu tư cao nhất với đa dạng các lĩnh vực như phân tích dữ liệu & chấm điểm tín dụng, quản lý tài sản & thị trường vốn, cho vay tiêu dùng, ngân hàng như một dịch vụ (BaaS)...

Sự nổi lên của quỹ nội địa giữa “mùa đông gọi vốn”

Giai đoạn từ năm 2022 đến nay được xem là “mùa đông gọi vốn” của giới khởi nghiệp toàn cầu khi quy mô các QĐTMH liên tục suy giảm kéo theo dòng vốn này cũng trở nên thận trọng và kén chọn hơn. Điều này thể hiện thông qua sự mức giảm đáng kể đến 65% tổng số giá trị đầu tư vào nửa cuối năm 2022 và 35% vào năm 2023. Trong bối cảnh đó, theo Báo cáo đổi mới sáng tạo và đầu tư công nghệ Việt Nam 2023 và 2024, vốn đầu tư mạo hiểm vào Việt Nam cũng suy giảm 56% vào năm 2022 so với năm 2021. Năm 2023, vốn đầu tư mạo hiểm tại Việt Nam đạt 529 triệu USD, ghi nhận mức giảm 17% so với năm 2022. Tuy vậy, đi vào chi tiết bối cảnh thị trường tại Việt Nam thì vẫn thấy nhiều điểm sáng nếu so sánh với xu hướng suy giảm của toàn cầu.

Đầu tiên, mức độ suy giảm giá trị đầu tư cũng như số thương vụ tại Việt Nam vẫn thấp hơn nhiều so với mức suy giảm toàn cầu và bắt đầu xuất hiện dấu hiệu phục hồi vào cuối năm 2023. Đặc biệt, số lượng các thương vụ giai đoạn đầu với giá trị từ 0,5 triệu USD đến 3 triệu USD có mức suy giảm ít nhất cho thấy sự lạc quan của các nhà đầu tư mạo hiểm đối với các công ty khởi nghiệp ngay cả trong bối cảnh thế giới nhiều biến độn.

Đáng chú ý hơn là sự nổi lên của các QĐTMH nội địa. Đây là các QĐTMH có thị trường đầu tư chính tại Việt Nam, các quyết định đầu tư được thực hiện bởi hội đồng đầu tư ở Việt Nam, có đội ngũ hoạt động chính tại Việt Nam. Trong nhiều năm liền, thị trường đầu tư mạo hiểm tại Việt Nam chủ yếu là sân chơi của các QĐTMH ngoại với sự đóng góp tích cực của các quỹ đến từ Singapore, Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ,..

Tuy nhiên, vào năm 2022, giữa “mùa đông gọi vốn”, các QĐTMH Việt Nam đã trở thành nhóm nhà đầu tư tích cực nhất, đóng góp 41% số thương vụ và 45% giá trị tổng số tiền đầu tư với giá trị kỷ lục là 287 triệu USD.

Nhiều trở ngại cản bước phát triển của quỹ nội

Sự tham gia và phát triển của các QĐTMH nội địa có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ cho hệ sinh thái khởi nghiệp nói chung và hệ sinh thái công nghệ tài chính nói riêng, đặc biệt là trong giai đoạn đầu đầy thử thách của các startup với hàng loạt những rào cản về tiếp cận nguồn vốn. Nhắc đến đầu tư mạo hiểm, không chỉ gói gọn trong phạm vi tài chính mà còn những khía cạnh quan trọng không kém, đó là sự đồng hành và các nguồn lực phi tài chính làm trợ lực cho các startup. Nếu các quỹ ngoại có lợi thế về tiềm lực tài chính và trình độ công nghệ hay kinh nghiệm tiếp cận thị trường đa quốc gia thì các quỹ nội địa lại có những lợi thế rất riêng biệt.

Các quỹ nội địa với nguồn lực tại chỗ có thể hỗ trợ hiệu quả cho các startup không chỉ về tài chính mà còn bao gồm sự am hiểu về thị trường nội địa, một hệ sinh thái kiến thức, kinh nghiệm thị trường, tệp khách hàng, sự am hiểu về môi trường pháp lý cũng như các mối quan hệ, mạng lưới đối tác. Các quỹ nội địa cũng có thể trở thành chủ thể dẫn dắt, tạo xung lực để kết nối startup với các nguồn vốn ngoại. Vì vậy, mạng lưới các QĐTMH nội địa quy mô lớn và xứng tầm là một mắt xích quan trọng trong hệ sinh thái khởi nghiệp của quốc gia, trong đó có fintech.

Mặc dù bản thân nội tại các QĐTMH nội địa cũng cố gắng chuyển mình để phù hợp với sự thay đổi của thị trường và nền kinh tế nhưng bối cảnh chính sách, khung pháp lý và thị trường hiện nay vẫn còn tồn tại nhiều trở lực và thiếu những trợ lực cần thiết cho sự phát triển của thị trường đầu tư mạo hiểm nói chung cũng như sự vươn lên dẫn dắt của các QĐTMH nội địa nói riêng.

Quá trình vận động của chính sách và khung pháp lý để phục vụ cho các lĩnh vực đổi mới sáng tạo và hoạt động đầu tư cho công nghệ vẫn còn khá chậm, chưa đáp ứng được với nhu cầu thực tế của thị trường. Hàng loạt các vấn đề liên quan đến đầu tư mạo hiểm, QĐTMH vẫn còn chưa được quy định hoặc bất cập như những hạn chế trong quy định về huy động vốn, những rắc rối trong hoạt động hạch toán kế toán và khai báo thuế, thiếu chính sách hỗ trợ tài chính hay ưu đãi thuế phù hợp với tính đặc thù của loại hình đầu tư này.

Vừa qua, Luật Thủ đô (sửa đổi) đã được thông qua, trong đó có quy định: Hà Nội được thí điểm thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm sử dụng ngân sách nhà nước để đầu tư vốn vào doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp khoa học và công nghệ, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo trong các lĩnh vực quan trọng về khoa học, công nghệ.

Đây là một tín hiệu tích cực trong quá trình vận động của chính sách. Tuy nhiên, nếu chỉ dừng lại như một cơ chế thí điểm tại đạo luật dành riêng cho một địa phương thì chiếc áo pháp lý này khá chật so với nhu cầu thực tế của thị trường. Thay vào đó, các cơ quan hữu quan cần sớm bắt tay vào nghiên cứu, xây dựng và ban hành khung chính sách tổng thể về phát triển các hoạt động đầu tư mạo hiểm tại Việt Nam và ban hành đạo luật điều chỉnh riêng cho hoạt động này

Bị ‘coi thường’ trong quá khứ, Fintech vụt lớn thành đối thủ của ngân hàng

Công nghệ

(VNF) - Trong quá khứ, Fintech từng bị coi thường khi chỉ là những công ty khởi nghiệp nhỏ bé, với mô hình kinh doanh không khác gì một "hiện tượng nhất thời". Tuy nhiên, những bước tiến mạnh mẽ của Fintech đã thay đổi hoàn toàn cục diện ngành tài chính. Giờ đây, thi trường đã nhìn nhận Fintech như một đối thủ cạnh tranh đáng gờm của các ngân hàng truyền thống.

Tags:

Fintech Việt

vốn ngoại

quỹ đầu tư mạo hiểm

thị trường Fintech

Ngày 19/12, Hà Tĩnh khởi công 6 dự án với tổng vốn đầu tư 128.000 tỷ đồng

(VNF) - Trước thềm Đại hội XIV của Đảng, Hà Tĩnh chuẩn bị “bấm nút” 6 siêu dự án với tổng vốn hơn 128.000 tỷ đồng, tập trung vào công nghiệp, năng lượng và đô thị.

Giáo dục nghề nghiệp: 'Đòn bẩy mềm' nâng bước thoát nghèo bền vững

'Kinh tế tuần hoàn mở đường cho tăng trưởng hai con số'

Có nghề để không tái nghèo: Mở lối thoát cho đồng bào miền núi Quảng Ngãi

TP.HCM lập Khu thương mại tự do Cái Mép Hạ quy mô gần 3.800ha

'Việt Nam cần 670 – 700 tỷ USD cho tăng trưởng xanh đến 2050'

EVN rót gần 42.000 tỷ đồng xây Nhiệt điện LNG Quảng Trạch III

15/12/25 07:45 (GMT+7)

(VNF) - Dự án Nhà máy Nhiệt điện LNG Quảng Trạch III có công suất 1.500 MW, tổng mức đầu tư gần 42.000 tỷ đồng, do Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) làm chủ đầu tư. Công trình nằm trong Trung tâm Điện lực Quảng Trạch, thuộc Quy hoạch Điện VIII, được kỳ vọng bổ sung nguồn điện nền quan trọng cho hệ thống điện quốc gia và tạo dư địa tăng trưởng mới cho tỉnh Quảng Trị.

Trục đại lộ cảnh quan sông Hồng: Bước ngoặt lịch sử đưa Hà Nội 'quay mặt ra sông'

14/12/25 19:53 (GMT+7)

(VNF) - Việc Hà Nội thông qua chủ trương đầu tư Trục đại lộ cảnh quan sông Hồng đánh dấu bước tiến quan trọng trong chiến lược tái cấu trúc không gian đô thị, từng bước đưa Thủ đô "quay mặt ra sông". Dự án được kỳ vọng sẽ mở ra trục phát triển mới về giao thông, cảnh quan và sinh thái, tạo nền tảng cho tăng trưởng bền vững trong giai đoạn tới.

'Nghiên cứu lập Quỹ khẩn cấp quốc gia để ứng phó với các rủi ro'

14/12/25 15:30 (GMT+7)

(VNF) -TS Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng Việt Nam khẳng định. trong bối cảnh nhu cầu vốn cho chuyển đổi xanh, đổi mới công nghệ ngày càng lớn, Việt Nam cần duy trì tốc độ tăng vốn đầu tư khoảng 10% mỗi năm, đồng thời nghiên cứu thành lập Quỹ khẩn cấp quốc gia để ứng phó với các rủi ro.

Thanh tra chỉ rõ nguyên nhân Thủy điện Sông Lô 5 bị chậm tiến độ

13/12/25 08:45 (GMT+7)

(VNF) - Thanh tra Chính phủ vừa công bố kết luận thanh tra đối với hai dự án có khó khăn, vướng mắc tại tỉnh Tuyên Quang. Một trong số đó là dự án thủy điện Sông Lô 5.

Huế sắp có thêm khu công nghiệp 3.000 tỷ đồng

12/12/25 15:44 (GMT+7)

(VNF) - TP. Huế vừa chấp thuận chủ trương dự án hạ tầng KCN La Sơn trị giá hơn 3.075 tỷ đồng, ngay sau khi VSIP đề xuất nghiên cứu đầu tư khu công nghiệp tại địa bàn.

Hàng chục nhà đầu tư quốc tế 'nhòm ngó' khu thương mại tự do Đà Nẵng

12/12/25 15:40 (GMT+7)

(VNF) - Hàng loạt tập đoàn lớn đến từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Hoa Kỳ… đã khảo sát, tìm hiểu cơ hội đầu tư tại Khu thương mại tự do Đà Nẵng.

VinSpeed muốn động thổ đường sắt Bến Thành – Cần Giờ 4 tỷ USD ngay trong tuần sau

12/12/25 09:58 (GMT+7)

(VNF) - Để kỷ niệm ngày Toàn quốc kháng chiến và chào mừng Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV, VinSpeed đề xuất tổ chức lễ động thổ dự án đường sắt Bến Thành – Cần Giờ vào ngày 19/12/2025.

Đồng Nai: Khởi công, thông xe 7 công trình gần 26.000 tỷ đồng dịp 19/12

12/12/25 07:15 (GMT+7)

(VNF) - UBND tỉnh Đồng Nai vừa công bố danh sách 7 công trình, dự án sẽ khởi công, khởi động, thông xe kỹ thuật vào dịp 19/12.

TP.HCM chính thức được lập khu thương mại tự do

11/12/25 14:45 (GMT+7)

(VNF) - Quốc hội chốt lập khu thương mại tự do TP. HCM, thí điểm các chính sắc đặc thù, thu hút đầu tư, giúp thành phố thành trung tâm kinh tế khu vực.

Đà Nẵng: Tăng cơ hội việc làm qua đào tạo nghề gắn thị trường

11/12/25 11:40 (GMT+7)

(VNF) - Từ đào tạo nghề đến kết nối thị trường lao động, các địa phương miền núi của TP. Đà Nẵng đang đẩy mạnh hợp tác với cơ sở giáo dục nghề nghiệp và doanh nghiệp để tạo sinh kế ổn định cho người dân.

Trung Nam, VinEnergo muốn đầu tư chục nghìn tỷ làm điện gió ở Gia Lai

11/12/25 08:15 (GMT+7)

(VNF) - Liên danh Trung Nam, Tập đoàn PNE AG của Đức, VinEnergo… là những doanh nghiệp đã đăng ký thực hiện các dự án điện gió ở Gia Lai.

Sài Gòn – Bắc Giang tham vọng làm 2 dự án điện gió 14.600 tỷ ở Gia Lai

11/12/25 07:45 (GMT+7)

(VNF) - Công ty cổ phần Khu công nghiệp Sài Gòn – Bắc Giang có trụ sở đóng tại Khu công nghiệp Quang Châu, phường Nếnh, tỉnh Bắc Ninh là nhà đầu tư duy nhất nộp hồ sơ thực hiện Dự án Nhà máy Điện gió Vân Canh 1 và Nhà máy Điện gió Vân Canh 2, với tổng mức đầu tư lên tới hơn 14.600 tỷ đồng.

TP.HCM phát triển TOD dọc tuyến metro Bến Thành- Tham Lương

10/12/25 16:34 (GMT+7)

(VNF) - UBND TP. HCM đã ban hành Kế hoạch thực hiện các khu vực phát triển TOD dọc tuyến metro Bến Thành - Tham Lương.

Canada huy động 12,5 triệu USD vốn tư nhân đầu tư phát triển bền vững ở Việt Nam

10/12/25 11:30 (GMT+7)

(VNF) - Giới chuyên gia khẳng định, Việt Nam đang ở thời điểm then chốt để trở thành trung tâm đầu tư tác động của khu vực ASEAN, với 17,5 triệu đô la Canada (tương đương 12,5 triệu USD) vốn tư nhân đã được huy động thông qua Dự án Sẵn sàng cho Đầu tư Tác động tại Việt Nam (IIRV) do Quỹ Đầu tư Tác động (IIX) thực hiện.

TP.Huế chi 2.200 tỷ xây mới cầu Phú Lưu 60 năm tuổi nối qua Cồn Hến

10/12/25 10:15 (GMT+7)

(VNF) - TP.Huế chuẩn bị rót 2.200 tỷ đồng xây mới hai cầu Phú Lưu, thay thế cây cầu 60 năm tuổi đã xuống cấp nghiêm trọng tại Cồn Hến. Đại dự án hạ tầng không chỉ “giải cứu” tuyến giao thông độc đạo của hơn 5.000 cư dân, mà còn mở ra không gian đô thị – du lịch mới ven sông Hương trong giai đoạn 2026–2030.

Quảng Ninh tính xây cầu vượt biển dài 2km nối ra đảo Cô Tô

10/12/25 07:45 (GMT+7)

(VNF) - Quảng Ninh đang nghiên cứu Dự án đầu tư tuyến giao thông kết nối liên đảo tại Đặc khu Vân Đồn, nhằm tạo đột phá thu hút đầu tư và hoàn thiện hạ tầng kinh tế xã hội giai đoạn 2026 - 2030.

TP.HCM kết nối 3 tuyến metro đến sân bay Long Thành

09/12/25 18:14 (GMT+7)

(VNF) - TP. HCM dự kiến đến năm 2030 sẽ hoàn thành 3 tuyến metro kết nối sân bay Tân Sơn Nhất, trung tâm TP. HCM với sân bay Long Thành.

Đồng Nai đầu tư 60.000 tỷ kéo dài metro Bến Thành - Suối Tiên đến Sân bay Long Thành

09/12/25 17:43 (GMT+7)

(VNF) - Đồng Nai dự kiến kéo dài tuyến metro Bến Thành- Suối Tiên đến Trung tâm hành chính tỉnh và Cảng hàng không quốc tế Long Thành với kinh phí hơn 60.000 tỷ đồng.

HITC công bố hợp tác chiến lược đa lĩnh vực với Warburg Pincus

09/12/25 16:03 (GMT+7)

(VNF) - Công ty Cổ phần HTC Viễn thông Quốc tế (HITC) chính thức công bố thiết lập quan hệ hợp tác chiến lược đa lĩnh vực với Warburg Pincus – một trong những quỹ đầu tư hàng đầu thế giới với hơn 50 năm kinh nghiệm và hiện diện tại hơn 40 quốc gia.

Vingroup rót 3 tỷ USD mở rộng 'bản đồ' hệ sinh thái tại Ấn Độ

09/12/25 15:32 (GMT+7)

(VNF) - Vingroup tiếp tục mở rộng dấu ấn toàn cầu khi đề xuất rót khoảng 3 tỷ USD vào bang Telangana (Ấn Độ), hướng tới xây dựng hệ sinh thái đa ngành quy mô lớn trải rộng từ đô thị thông minh, giao thông xanh đến năng lượng tái tạo, qua đó khẳng định tham vọng vươn tầm quốc tế của doanh nghiệp Việt.

Hùng Nhơn - De Heus muốn biến Gia Lai thành trung tâm nông nghiệp lớn nhất Tây Nguyên

08/12/25 18:18 (GMT+7)

(VNF) - Tại buổi làm việc với UBND tỉnh Gia Lai, lãnh đạo Tập đoàn Hùng Nhơn và Tập đoàn De Heus (Hà Lan) đã đề xuất sẽ mở rộng quy mô dự án nông nghiệp công nghệ cao lên 2.800 tỷ đồng

ROX iPark: Lựa chọn chiến lược cho mọi doanh nghiệp muốn mở rộng sang Việt Nam

08/12/25 18:00 (GMT+7)

(VNF) - Giữa làn sóng dịch chuyển mạnh mẽ của doanh nghiệp Trung Quốc sang Đông Nam Á, ROX iPark khẳng định vị thế là điểm đến đầu tư sẵn sàng nhất tại Việt Nam với mô hình phát triển khu công nghiệp thông minh, bền vững.

Chính phủ đề xuất loạt cơ chế đặc thù 'hút' tư nhân làm đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam

08/12/25 17:27 (GMT+7)

(VNF) - Để huy động được nhà đầu tư tư nhân tham gia dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, Chính phủ cho rằng cần một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt liên quan đến hỗ trợ tài chính, tín dụng, miễn thuế...