'Kỷ nguyên của kỹ sư IT thuần túy sắp kết thúc'

Thông tin này được ông Nguyễn Huy Dũng, Ủy viên chuyên trách Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số cho biết tại tại sự kiện Rikkei Global Summit 2025 diễn ra vào ngày 10/10.

Cơn bão cạnh tranh mới đang hình thành

Theo ông Nguyễn Huy Dũng, ngành gia công phần mềm toàn cầu dự kiến đạt quy mô hơn 1.100 tỷ USD vào năm 2025, cho thấy đây vẫn là một lĩnh vực quan trọng của kinh tế số. Tuy nhiên, "trật tự cũ" của ngành đang lung lay khi Trung Quốc không còn là "công xưởng giá rẻ" của thế giới, Nhật Bản - cường quốc phần cứng đang chật vật vì đã bỏ lỡ cuộc cách mạng phần mềm, còn Ấn Độ ngày nay đã khác xa chính họ 10 hay 20 năm trước.

"Trong bối cảnh đó, ngành gia công phần mềm truyền thống của chúng ta đang đứng trước một ngã rẽ lịch sử và đang đối mặt với một khoảnh khắc mang tính tồn vong", ông Dũng nói.

Theo Dũng, chúng ta đang bước vào "nửa sau" của kỷ nguyên AI. Nếu như nửa đầu là cuộc đua phát triển AI để chinh phục những bài toán ngày càng phức tạp, thì nửa sau chuyển trọng tâm sang việc chọn đúng bài toán để giải quyết và đo lường giá trị thực sự mà AI mang lại. Đây là một thay đổi nền tảng đòi hỏi tư duy mới, tư duy của người kiến tạo giá trị, của nhà làm sản phẩm, thay vì chỉ thuần túy của người kỹ sư làm thuê.

Sự trỗi dậy của AI buộc các kỹ sư phải thoát khỏi vùng an toàn "viết code thuê" để trở thành những người đồng sáng tạo sản phẩm cùng khách hàng.

Một câu chuyện được ông Huy Dũng nêu ra tại hội nghị khiến nhiều người phải suy ngẫm: CEO của một tập đoàn Fortune 500 đã hỏi đối tác gia công của mình: "Nếu các agent AI có thể tự động làm công việc này, vậy tại sao chúng tôi cần đến các bạn?"

Đây không còn là giả thuyết, mà đã trở thành câu hỏi hiện hữu đối với ngành dịch vụ gia công. Thực tế, thế hệ các Agent AI mới đang phá vỡ ba quy luật từng được xem là bất biến của ngành: Sự khan hiếm nhân tài; Lợi thế chi phí địa lý và quy luật về sự không thể thay thế của trí tuệ con người.

Những quy luật này bị lật đổ đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp gia công phần mềm phải tái định vị giá trị của mình trong chuỗi cung ứng dịch vụ.

Để hình dung rõ hơn thách thức, ông Dũng phân tích cấu trúc một dự án phần mềm gồm ba tầng: tầng Khái niệm (hiểu nghiệp vụ và bài toán kinh doanh), tầng Logic (thiết kế hệ thống) và tầng Vật lý (viết mã code thực thi).

Lâu nay, các kỹ sư công nghệ thông tin của Việt Nam chủ yếu chơi ở tầng thấp nhất là tầng vật lý, nơi họ viết code theo thiết kế có sẵn. Thế nhưng, với sự trỗi dậy của AI và các nền tảng no-code/low-code, tầng Vật lý đang được tự động hóa với tốc độ chóng mặt. Công việc viết code thuần túy vốn là "cần câu cơm" của hàng vạn lập trình viên dần bị máy móc san sẻ.

Giá trị đóng góp vì thế dịch chuyển mạnh lên các tầng phía trên, nơi đòi hỏi vai trò của chuyên gia Hệ thống Thông tin (IS) những người hiểu bài toán kinh doanh và thiết kế giải pháp tổng thể.

Cùng lúc, một "cơn bão" cạnh tranh mới đang hình thành trên thị trường nhân lực số. Ông Dũng dẫn chứng thỏa thuận hợp tác chiến lược gần đây giữa Nhật Bản và Ấn Độ như một lời cảnh tỉnh: Nhân lực công nghệ cao của Ấn Độ hiện sẵn sàng chấp nhận mức lương thấp hơn 20–30% so với kỹ sư Việt Nam, và họ cũng đang được đánh giá cao hơn về chuyên môn AI.

Điều này báo hiệu thập kỷ tới sẽ không còn là cuộc đua về chi phí rẻ, mà chuyển thành cuộc cạnh tranh khốc liệt về giá trị. Việt Nam không còn con đường nào khác ngoài đi lên trong chuỗi giá trị: từ người gia công tầng vật lý trở thành người đồng sáng tạo ở tầng khái niệm.

Theo ông Dũng, thế giới đang cần “bản cập nhật”, nơi ba quy luật cũ của ngành gia công đã bị phá vỡ và cuộc cạnh tranh về giá trị đang trở nên khốc liệt hơn bao giờ hết. Chúng ta đã nói về “nửa sau” của kỷ nguyên AI, nơi câu hỏi không còn là “làm thế nào”, mà là “làm cái gì và để tạo ra giá trị gì”.

Trong bối cảnh đó, con đường phía trước đòi hỏi một sự thay đổi triệt để trong tư duy. Cụ thể, về “Đổi mới”, đó là hành trình đi từ giao dịch sang chuyển đổi, từ sân chơi của kỹ năng IT thuần túy sang sân chơi của kỹ năng IS; về “hiệu quả”, đó là sức mạnh của những đội ngũ nhỏ gọn, tinh nhuệ và một chiến lược nhân tài bền vững, đặt con người vào vị trí trung tâm.

Về vai trò của những kỹ sư, ông Dũng cho rằng nhiệm vụ của họ là trở thành những chuyên gia hệ thống thông tin (IS) xuất sắc.

"Kỷ nguyên của kỹ sư IT thuần túy sắp kết thúc và kỷ nguyên của chuyên gia IS, người làm chủ bài toán kinh doanh, đang bắt đầu. Mục tiêu của các bạn không chỉ là hoàn thành các chỉ số kỹ thuật, mà là tạo ra những tác động kinh doanh mà chính khách hàng cũng phải ngạc nhiên", ông Dũng nói và cho rằng đây không phải là một viễn cảnh xa vời khi thế giới đang nhìn về Việt Nam như một điểm sáng của sự đổi mới, với sự đầu tư của những gã khổng lồ công nghệ như NVIDIA hay Google.

Doanh nghiệp công nghệ Việt đặt mục tiêu tăng trưởng 50%/năm

Tại hội nghị, ông Tạ Sơn Tùng, Chủ tịch HĐQT Rikkeisoft cho biết doanh nghiệp này được thành lập năm 2012, công ty hiện là một trong những đơn vị cung cấp dịch vụ công nghệ số lớn tại Việt Nam với hơn 2.200 nhân sự, hoạt động tại 5 thị trường, nổi bật với dịch vụ phần mềm outsourcing và Nhật Bản là thị trường lớn nhất.

Trong chặng đường mới, công ty tập trung vào bốn định hướng chiến lược: Đầu tư mạnh vào AI như động lực tăng trưởng cốt lõi;Phát triển nhân lực thông qua hợp tác với các đại học và mô hình 'ba nhà' (Nhà nước-nhà trường- doanh nghiệp); Mở rộng thị trường toàn cầu, chuyển đổi từ gia công sang cung cấp giải pháp tư vấn, công nghệ toàn diện và cuối cùng là chuẩn bị cho cột mốc IPO, với khát vọng trở thành kỳ lân công nghệ tiếp theo của Việt Nam.

"Chúng tôi đặt mục tiêu tăng trưởng 50% mỗi năm, với khát vọng đưa trí tuệ Việt Nam vươn tầm thế giới", ông Tùng nhấn mạnh.

Trong giai đoạn tiếp theo, Rikkeisoft tập trung thực hiện chiến lược Go Global, mở rộng mạng lưới chi nhánh tại các thị trường trọng điểm, song song với việc phát triển hệ sinh thái Consulting – Product – Comprehensive Technology Solutions (Tư vấn – Sản phẩm – Giải pháp công nghệ toàn diện).

"Đây là bước chuẩn bị quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu IPO, đồng thời tạo dựng giá trị bền vững và góp phần khẳng định vị thế của doanh nghiệp công nghệ Việt trên trường quốc tế", ông Sơn nói.

Ngay trong khuôn khổ sự kiện, Rikkeisoft đã ký kết biên bản ghi nhớ (MOU) với loạt đối tác chiến lược. Các thỏa thuận này là nền tảng để Rikkeisoft mở rộng thị trường, phát triển nguồn nhân lực công nghệ và tăng cường hợp tác quốc tế, góp phần đưa công nghệ Việt Nam đến gần hơn với thế giới.