Kinh tế Việt Nam trong năm 2020 bị tác động mạnh mẽ bởi bối cảnh rất không thuận lợi: (i) Đại dịch COVID-19 nổ ra khiến cho hơn 90 triệu ca nhiễm COVID-19 và gần 2 triệu ca tử vong trên toàn cầu (số liệu đến cuối tháng 12/2020) và làm cho các chuỗi cung ứng toàn cầu đứt gãy, kinh tế toàn cầu suy thoái trầm trọng. Theo đánh giá của Tổ chức Quỹ Tiền tệ quốc tế IMF tăng trưởng kinh tế toàn cầu dự kiến suy giảm khoảng 4,4% trong năm 2020, trong đó GDP của Mỹ và EU sẽ giảm lần lượt 4,3% và 8,3%.
(ii) Chủ nghĩa dân tộc nổi lên làm cho nhiều quốc gia chú trọng hơn đến thị trường trong nước, kết hợp với tình trạng gia tăng căng thẳng của thương chiến Mỹ - Trung làm phương hại đến thương mại và đầu tư toàn cầu. Thương mại hàng hóa toàn cầu có thể giảm khoảng -9,2% trong năm 2020 (Theo tính toán của WTO) và là mức giảm lớn nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008-2009. Bên cạnh đó, nợ toàn cầu đã tăng lên mức kỷ lục, trên 272 nghìn tỷ USD, tương đương 365% GDP toàn cầu). Mỹ dán nhãn Việt Nam thao túng tiền tệ làm phương hại đến thương mại hai chiều của hai nước.
(iii) Việt Nam bị ảnh hưởng nặng nề do hiện tượng thiên tai và thời tiết cực đoan gây ra, làm cho nền kinh tế thiệt hại lớn về người và tài sản (379 người chết và mất tích; gần 600,9 nghìn ngôi nhà bị sập đổ, hư hỏng; gần hơn 400 nghìn ha lúa và hoa màu bị hư hỏng, ước tính vào khoảng 1,3 tỷ USD, chiếm 0,5% GDP).
Tuy vậy, tình hình kinh tế - xã hội Việt Nam năm 2020 tiếp tục được duy trì ổn định và đạt được những kết quả tích cực trên một số lĩnh vực. Nổi bật nhất là đã đạt mục tiêu kép: kiểm soát bệnh dịch tốt và duy trì mức tăng trưởng dương. Thêm vào đó, kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, môi trường kinh doanh và đầu tư tiếp tục được cải thiện và được cộng đồng quốc tế đánh giá tích cực, là một trong những điểm sáng của thế giới.
Nền kinh tế vẫn đảm bảo ổn định vĩ mô, môi trường đầu tư kinh doanh được cải thiện: Lạm phát cơ bản bình quân năm 2020 tăng 2,31% so với bình quân năm 2019 và đạt mục tiêu đề ra là dưới 4%. Mặc dù phải chi tiêu nhiều hơn để đối phó với bệnh dịch, thâm hụt ngân sách vẫn có thể đạt mức dưới 5% GDP. Cán cân thương mại dương với mức xuất siêu kỷ lục là 19,1 tỷ USD là cơ sở tốt cho đảm bảo cán cân vãng lai ở mức thặng dư. Dự trữ ngoại hối đạt trên 90 tỷ USD, là mức cao nhất từ trước tới nay cho thấy tiềm lực tăng lên của nền kinh tế và khả năng chống chịu cú sốc bên ngoài đã được cải thiện tốt hơn.
Kinh tế thế giới và kinh tế Việt Nam trong năm 2021 vẫn là nhiều rủi ro, khó đoán định. Triển vọng kinh tế phụ thuộc rất nhiều vào việc kiểm soát dịch cũng như năng lực phục hồi của nền kinh tế. IMF trong báo cáo tháng 10/2020 dự báo nền kinh tế thế giới sẽ phục hồi ở mức khá, tăng trưởng toàn cầu đạt ở mức 5,2% năm 2021 và 3,5% năm 2022. Các nền kinh tế phát triển và các nền kinh tế mới nổi tăng trưởng lần lượt là 3,9% và 8,0 trong năm 2021 và 1,7% và và 5,9% trong năm 2022.
Đối với Việt Nam, Nghị quyết 01 của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2021 đặt mục tiêu tốc độ tăng GDP trong năm 2021 là khoảng 6,5%, cao hơn kế hoạch năm 2021 được Quốc hội giao là khoảng 6%. Các tổ chức quốc tế cũng có cái nhìn tích cực đối với triển vọng kinh tế của Việt Nam. WB dự báo tăng trưởng kinh tế của Việt Nam có thể đạt khoảng 6,8% trong năm 2021 và sẽ ổn định quanh mức 6,5% các năm tiếp theo.
Một dự báo của Viện Kinh tế Việt Nam cho thấy tốc độ tăng trưởng GDP của quốc gia có thể đạt trong khoảng 6-6,5% năm 2021. Ngành dịch vụ phục hồi mạnh mẽ nhờ du lịch từng bước được nới lỏng. Các ngành chế biến và chế tạo sẽ khởi sắc hơn nữa khi nền kinh tế Hoa Kỳ và EU khôi phục, trở thành động lực gia tăng nhu cầu với các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam. Đặc biệt là Việt Nam bắt đầu thực hiện các cam kết trong khuôn khổ của các FTA thế hệ mới như EVFTA và CPTPP thì dòng thương mại sẽ được khơi thông mạnh mẽ hơn. Quá trình hồi phục này còn được cộng hưởng bởi những nỗ lực thúc đẩy chuyển đổi số và phong trào khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo đang đi lên mạnh mẽ ở trong nước.
Việt Nam đang đứng trước bước ngoặt để bứt phá giai đoạn hậu Covid-19. Đây là cơ hội để đẩy mạnh tái cơ cấu kinh tế, đổi mới mạnh mẽ mô hình tăng trưởng, chọn con đường phát triển xanh hơn, thông minh hơn, bao trùm hơn, và nhờ đó trở nên vững vàng hơn, chống chịu tốt hơn trước những cú sốc trong tương lai do cả đại dịch và hay thảm họa đa thiên tai gây ra.
Cần xem xét một số giải pháp chủ yếu sau:
Tiếp tục tập trung tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, phục hồi kinh tế, cải cách và đơn giản hóa, thuận lợi hóa quy trình, thủ tục để doanh nghiệp tiếp cận các chính sách hỗ trợ đơn giản, thuận tiện, kịp thời. Giảm và miễn thuế, giảm phí vẫn là công cụ tốt để hỗ trợ doanh nghiệp.
Phối hợp tốt giữa chính sách tài khóa và các chính sách tiền tệ nhằm vừa kiểm soát lạm phát, ổn định vĩ mô, vừa hỗ trợ sản xuất kinh doanh và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tiếp tục giảm mặt bằng lãi suất và thuận lợi hóa việc tiếp cận tín dụng để đáp ứng yêu cầu phục hồi và phát triển sản xuất kinh doanh.
Thúc đẩy mạnh mẽ quá trình chuyển đổi số quốc gia. Quá trình này không chỉ dừng lại ở phát triển thương mại điện tử mà cần xác định mục tiêu ưu tiên hàng đầu là xây dựng các nền tảng công nghiệp số để cải thiện năng suất. Theo đó, (i) Tập trung xây dựng hạ tầng cho chuyển đổi số. (ii) Thúc đẩy dịch vụ trực tuyến, kết nối, tích hợp đồng bộ cổng dịch vụ công quốc gia với cổng dịch vụ công và hệ thống một cửa điện tử các Bộ, ngành, địa phương. (iii) Thúc đẩy, để có chính phủ số, doanh nghiệp số, xã hội số, công dân số. (iv) Đảm bảo nguồn nhân lực cho việc chuyển đổi số.
Đối với các biện pháp ứng phó với việc Mỹ dán nhãn Việt Nam thao túng tiền tệ, lãnh đạo hai nước cần tiếp tục tăng cường đối thoại để nâng cao quan hệ kinh tế, thương mại, đầu tư, góp phần làm cho cán cân thương mại song phương giữa hai nước trở nên cân bằng hơn. Tăng cường nhập khẩu, chuyển giao và ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến của Hoa Kỳ vừa làm cán cân thương mại cân bằng hơn, vừa đảm bảo mục tiêu lấy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là trụ cột quan trọng trong giai đoạn tới.
Cần chọn lộ trình phục hồi xanh để tăng năng lực chống chịu đối với tác động của các cú sốc bên ngoài và đảm bảo bền vững về môi trường. Khôi phục theo hướng tăng trưởng xanh hay khôi phục xanh nên là ưu tiên hàng đầu của Việt Nam. Việt Nam có thể trở thành quốc gia trong nhóm tiên phong trong khu vực về phục hồi xanh và tăng trưởng xanh. Đây là hướng đi đúng đắn để thực hiện phát triển bền vững và thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình.
Tags:
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - Hàng loạt dự án nhà ở xã hội tại Đà Nẵng như An Trung 2, Đại Địa Bảo, Ecohome Hòa Hiệp… đang được đẩy nhanh tiến độ, cung cấp hàng nghìn căn hộ cho thị trường, đáp ứng nhu cầu an cư của người thu nhập thấp.
