Kinh tế Việt Nam trong năm 2020 bị tác động mạnh mẽ bởi bối cảnh rất không thuận lợi: (i) Đại dịch COVID-19 nổ ra khiến cho hơn 90 triệu ca nhiễm COVID-19 và gần 2 triệu ca tử vong trên toàn cầu (số liệu đến cuối tháng 12/2020) và làm cho các chuỗi cung ứng toàn cầu đứt gãy, kinh tế toàn cầu suy thoái trầm trọng. Theo đánh giá của Tổ chức Quỹ Tiền tệ quốc tế IMF tăng trưởng kinh tế toàn cầu dự kiến suy giảm khoảng 4,4% trong năm 2020, trong đó GDP của Mỹ và EU sẽ giảm lần lượt 4,3% và 8,3%.
(ii) Chủ nghĩa dân tộc nổi lên làm cho nhiều quốc gia chú trọng hơn đến thị trường trong nước, kết hợp với tình trạng gia tăng căng thẳng của thương chiến Mỹ - Trung làm phương hại đến thương mại và đầu tư toàn cầu. Thương mại hàng hóa toàn cầu có thể giảm khoảng -9,2% trong năm 2020 (Theo tính toán của WTO) và là mức giảm lớn nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008-2009. Bên cạnh đó, nợ toàn cầu đã tăng lên mức kỷ lục, trên 272 nghìn tỷ USD, tương đương 365% GDP toàn cầu). Mỹ dán nhãn Việt Nam thao túng tiền tệ làm phương hại đến thương mại hai chiều của hai nước.
(iii) Việt Nam bị ảnh hưởng nặng nề do hiện tượng thiên tai và thời tiết cực đoan gây ra, làm cho nền kinh tế thiệt hại lớn về người và tài sản (379 người chết và mất tích; gần 600,9 nghìn ngôi nhà bị sập đổ, hư hỏng; gần hơn 400 nghìn ha lúa và hoa màu bị hư hỏng, ước tính vào khoảng 1,3 tỷ USD, chiếm 0,5% GDP).
Tuy vậy, tình hình kinh tế - xã hội Việt Nam năm 2020 tiếp tục được duy trì ổn định và đạt được những kết quả tích cực trên một số lĩnh vực. Nổi bật nhất là đã đạt mục tiêu kép: kiểm soát bệnh dịch tốt và duy trì mức tăng trưởng dương. Thêm vào đó, kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, môi trường kinh doanh và đầu tư tiếp tục được cải thiện và được cộng đồng quốc tế đánh giá tích cực, là một trong những điểm sáng của thế giới.
Nền kinh tế vẫn đảm bảo ổn định vĩ mô, môi trường đầu tư kinh doanh được cải thiện: Lạm phát cơ bản bình quân năm 2020 tăng 2,31% so với bình quân năm 2019 và đạt mục tiêu đề ra là dưới 4%. Mặc dù phải chi tiêu nhiều hơn để đối phó với bệnh dịch, thâm hụt ngân sách vẫn có thể đạt mức dưới 5% GDP. Cán cân thương mại dương với mức xuất siêu kỷ lục là 19,1 tỷ USD là cơ sở tốt cho đảm bảo cán cân vãng lai ở mức thặng dư. Dự trữ ngoại hối đạt trên 90 tỷ USD, là mức cao nhất từ trước tới nay cho thấy tiềm lực tăng lên của nền kinh tế và khả năng chống chịu cú sốc bên ngoài đã được cải thiện tốt hơn.
Kinh tế thế giới và kinh tế Việt Nam trong năm 2021 vẫn là nhiều rủi ro, khó đoán định. Triển vọng kinh tế phụ thuộc rất nhiều vào việc kiểm soát dịch cũng như năng lực phục hồi của nền kinh tế. IMF trong báo cáo tháng 10/2020 dự báo nền kinh tế thế giới sẽ phục hồi ở mức khá, tăng trưởng toàn cầu đạt ở mức 5,2% năm 2021 và 3,5% năm 2022. Các nền kinh tế phát triển và các nền kinh tế mới nổi tăng trưởng lần lượt là 3,9% và 8,0 trong năm 2021 và 1,7% và và 5,9% trong năm 2022.
Đối với Việt Nam, Nghị quyết 01 của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2021 đặt mục tiêu tốc độ tăng GDP trong năm 2021 là khoảng 6,5%, cao hơn kế hoạch năm 2021 được Quốc hội giao là khoảng 6%. Các tổ chức quốc tế cũng có cái nhìn tích cực đối với triển vọng kinh tế của Việt Nam. WB dự báo tăng trưởng kinh tế của Việt Nam có thể đạt khoảng 6,8% trong năm 2021 và sẽ ổn định quanh mức 6,5% các năm tiếp theo.
Một dự báo của Viện Kinh tế Việt Nam cho thấy tốc độ tăng trưởng GDP của quốc gia có thể đạt trong khoảng 6-6,5% năm 2021. Ngành dịch vụ phục hồi mạnh mẽ nhờ du lịch từng bước được nới lỏng. Các ngành chế biến và chế tạo sẽ khởi sắc hơn nữa khi nền kinh tế Hoa Kỳ và EU khôi phục, trở thành động lực gia tăng nhu cầu với các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam. Đặc biệt là Việt Nam bắt đầu thực hiện các cam kết trong khuôn khổ của các FTA thế hệ mới như EVFTA và CPTPP thì dòng thương mại sẽ được khơi thông mạnh mẽ hơn. Quá trình hồi phục này còn được cộng hưởng bởi những nỗ lực thúc đẩy chuyển đổi số và phong trào khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo đang đi lên mạnh mẽ ở trong nước.
Việt Nam đang đứng trước bước ngoặt để bứt phá giai đoạn hậu Covid-19. Đây là cơ hội để đẩy mạnh tái cơ cấu kinh tế, đổi mới mạnh mẽ mô hình tăng trưởng, chọn con đường phát triển xanh hơn, thông minh hơn, bao trùm hơn, và nhờ đó trở nên vững vàng hơn, chống chịu tốt hơn trước những cú sốc trong tương lai do cả đại dịch và hay thảm họa đa thiên tai gây ra.
Cần xem xét một số giải pháp chủ yếu sau:
Tiếp tục tập trung tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, phục hồi kinh tế, cải cách và đơn giản hóa, thuận lợi hóa quy trình, thủ tục để doanh nghiệp tiếp cận các chính sách hỗ trợ đơn giản, thuận tiện, kịp thời. Giảm và miễn thuế, giảm phí vẫn là công cụ tốt để hỗ trợ doanh nghiệp.
Phối hợp tốt giữa chính sách tài khóa và các chính sách tiền tệ nhằm vừa kiểm soát lạm phát, ổn định vĩ mô, vừa hỗ trợ sản xuất kinh doanh và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tiếp tục giảm mặt bằng lãi suất và thuận lợi hóa việc tiếp cận tín dụng để đáp ứng yêu cầu phục hồi và phát triển sản xuất kinh doanh.
Thúc đẩy mạnh mẽ quá trình chuyển đổi số quốc gia. Quá trình này không chỉ dừng lại ở phát triển thương mại điện tử mà cần xác định mục tiêu ưu tiên hàng đầu là xây dựng các nền tảng công nghiệp số để cải thiện năng suất. Theo đó, (i) Tập trung xây dựng hạ tầng cho chuyển đổi số. (ii) Thúc đẩy dịch vụ trực tuyến, kết nối, tích hợp đồng bộ cổng dịch vụ công quốc gia với cổng dịch vụ công và hệ thống một cửa điện tử các Bộ, ngành, địa phương. (iii) Thúc đẩy, để có chính phủ số, doanh nghiệp số, xã hội số, công dân số. (iv) Đảm bảo nguồn nhân lực cho việc chuyển đổi số.
Đối với các biện pháp ứng phó với việc Mỹ dán nhãn Việt Nam thao túng tiền tệ, lãnh đạo hai nước cần tiếp tục tăng cường đối thoại để nâng cao quan hệ kinh tế, thương mại, đầu tư, góp phần làm cho cán cân thương mại song phương giữa hai nước trở nên cân bằng hơn. Tăng cường nhập khẩu, chuyển giao và ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến của Hoa Kỳ vừa làm cán cân thương mại cân bằng hơn, vừa đảm bảo mục tiêu lấy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là trụ cột quan trọng trong giai đoạn tới.
Cần chọn lộ trình phục hồi xanh để tăng năng lực chống chịu đối với tác động của các cú sốc bên ngoài và đảm bảo bền vững về môi trường. Khôi phục theo hướng tăng trưởng xanh hay khôi phục xanh nên là ưu tiên hàng đầu của Việt Nam. Việt Nam có thể trở thành quốc gia trong nhóm tiên phong trong khu vực về phục hồi xanh và tăng trưởng xanh. Đây là hướng đi đúng đắn để thực hiện phát triển bền vững và thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình.
Tags:
(VNF) - Luật sư Nguyễn Thanh Hà - Chủ tịch Công ty Luật SBLAW khẳng định việc phát hiện 600 loại sữa bột giả trị giá 500 tỷ đã cho thấy những lỗ hổng nghiệm trong trọng thực thi pháp luật về hàng hoá. Cùng với đó, vụ việc này cũng cho thấy tình trạng chồng chéo trong trách nhiệm giữa các cơ quan quản lý nhà nước là một vấn đề tồn tại nhiều năm.
(VNF) - Mức thuế đối ứng 46% của Mỹ nếu thực thi sẽ sẽ ảnh hưởng đến xuất khẩu và mục tiêu tăng trưởng GDP hàng hoá Việt Nam. Tuy nhiên, đây cũng là thời điểm "vàng" mở ra cơ hội để tái cấu trúc xuất khẩu theo hướng bền vững, nâng cao giá trị và làm chủ chuỗi cung ứng.
(VNF) - TS. Phan Phương Nam cho rằng Việt Nam không nên quá phụ thuộc vào thị trường Mỹ mà cần tập trung khai thác các thị trường tiềm năng khác.
(VNF) - Chuyên gia kinh tế Trần Đình Thiên cho rằng, việc phát triển kinh tế tư nhân không thể là bài toán tách rời từng nhóm chủ thể, mà phải là chiến lược toàn diện dựa trên cấu trúc hệ sinh thái liên kết đa tầng. Để kiến tạo một hệ sinh thái như vậy, điều kiện tiên quyết là phải dỡ bỏ “trần thể chế” và thiết kế lại chính sách theo “số đo riêng” cho từng tầng doanh nghiệp, thay vì “may đồng phục” như hiện nay.
(VNF) - GS-TS. Vũ Minh Khương - Trường Chính sách công Lý Quang Diệu, Đại học Quốc gia Singapore nhấn mạnh, cần có tầm nhìn chiến lược dài hạn từ nay đến năm 2030 – 2045 nhằm tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển bền vững. Hiện nay, việc quản lý chủ yếu thiên về kiểm soát tuân thủ quy định, trong khi nhiều quy định này chưa thực sự tạo động lực cho tăng trưởng trong tương lai.
(VNF) - Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động, Việt Nam đang đặt ra mục tiêu đầy “tham vọng” là tăng trưởng GDP trên 8% trong năm 2025 và xa hơn là đạt mức tăng trưởng hai con số (10% trở lên) trong những năm tiếp theo. Để hiện thực hóa tham vọng này, theo các chuyên gia, cải cách mô hình quản lý kinh tế sẽ giúp bộ máy phát triển một cách trơn tru, có thể giúp cải thiện tăng trưởng GDP lên 1 - 2%, thêm cơ hội tăng trưởng 2 con số.
(VNF) - Theo PGS. TS. Trần Đình Thiên, việc lấn biển phải đặt trong câu chuyện muốn phát triển thì phải đánh đổi. Định hướng lấn biển để có không gian phát triển phải nghĩ một cách tích cực, đừng để mất cơ hội của Đà Nẵng và cũng là cơ hội của đất nước.
(VNF) - Theo ông Võ Hoàng Hải - Phó Tổng Giám đốc Nam Á Bank, sự tăng trưởng trong GDP có lan tỏa được đến người dân không khi họ vẫn thắt chặt chi tiêu, tỷ lệ nợ đối với tiêu dùng cá nhân còn rất hạn chế?
(VNF) - PGS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng: Cộng đồng doanh nghiệp tiên phong cần có thêm nhiều ý kiến đóng góp phát triển doanh nghiệp dân tộc.Đã đến lúc khu vực doanh nghiệp tư nhân phải tạo ra áp lực thay đổi chính sách, chứ không chỉ dừng lại ở việc "xin – cho".
(VNF) - Bình luận về mục tiêu tăng trưởng 8% và hướng tới hai con số trong tương lai, TS Cấn Văn Lực, Chuyên gia tài chính ngân hàng, Kinh tế trưởng BIDV, khẳng định hiện nay Việt Nam đang có nhiều điều kiện thuận lợi để thực hiện.
(VNF) - Trao đổi với Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, TS. Lê Duy Bình, Giám đốc Economica Việt Nam, khẳng định mục tiêu tăng trưởng 8% và hướng tới hai con số là hoàn toàn khả thi nếu như có thể tháo gỡ được những điểm nghẽn đang kìm hãm sự phát triển của nền kinh tế.
(VNF) - Năm 2025, DN phải đối mặt với nhiều khó khăn cả trong và ngoài nước. Thị trường thế giới tiềm ẩn nhiều biến động khi cuộc chiến thuế quan này càng nóng lên, nhu cầu trong nước phục hồi chậm... Trong khi đó những điểm nghẽn về môi trường kinh doanh, thiếu vốn vẫn chưa được xử lý dứt điểm.
(VNF) - Theo đánh giá của các chuyên gia, để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP là 8%, thì tăng trưởng tín dụng 16% là hoàn toàn hợp lý. Tuy nhiên, mục tiêu này có đạt được hay không phải dựa trên khả năng hấp thụ vốn của thị trường.
(VNF) - Để đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% trở lên trong năm 2025, GS.TSKH Nguyễn Mại cho rằng cần phải lưu ý đến tình hình sản xuất, mở rộng, nâng cao năng lực của doanh nghiệp.
(VNF) - “Cuộc cách mạng” tinh gọn bộ máy được đánh giá sẽ tạo ra những thay đổi quan trọng trong cơ cấu thu – chi ngân sách, thúc đẩy sự chuyển động nhanh, mạnh, hiệu quả của bộ máy hành chính, mang lại lợi ích rất lớn cho nền kinh tế trong dài hạn.
(VNF) - Để tạo được đột phá trong cải cách thể chế, Luật sư Nguyễn Tiến Lập, trọng tài viên Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam, cho rằng phải từ bỏ được tư duy không quản được thì cấm.
(VNF) - Trong nền kinh tế có chế độ tỷ giá tương đối cố định như Việt Nam, chính sách tiền tệ sẽ ít hiệu quả hơn so với chính sách tài khóa, vì vậy trong ngắn hạn, đẩy mạnh giải ngân nguồn vốn đầu tư công hiệu quả sẽ mang lại tác động tích cực hơn.
(VNF) - PGS-TS Trần Đình Thiên - Nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, để đạt được mục tiêu tăng trưởng cao cần cách tiếp cận khác thường. Theo đó, để hiện thực hóa mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và thu nhập cao vào năm 2045, Việt Nam đặt mục tiêu và hướng đi trong năm 2025 là tập trung phát triển kinh tế số, công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI) và kinh tế xanh.
(VNF) - Ông Nguyễn Hoàng Linh, Giám đốc Nghiên cứu, Công ty Quản lý Quỹ VCBF cho biết: Trong cơ cấu vốn đầu tư toàn xã hội, thực tế đầu tư tư nhân mới chiếm tỷ trọng cao nhất. Trong những năm gần đây, đầu tư tư nhân tăng trưởng rất chậm, năm 2023 là gần 3% năm 2024 là khoảng 8 - 9%, thấp hơn mức tăng trưởng trung bình 15% của các năm trước dịch.
(VNF) - Về quyết định Mỹ áp thuế 25% với mặt hàng sắt thép của tất cả các nước, một số doanh nghiệp sắt thép khẳng định khi các doanh nghiệp ở các nước khác cũng chịu cùng chung mức thuế như Việt Nam khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Việt sẽ cao hơn.
(VNF) - Trong những năm qua, chúng ta thường tiếp cận với thông tin rằng tăng trưởng GDP của Việt Nam chủ yếu dựa vào khối doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), còn doanh nghiệp tư nhân trong nước chỉ đóng góp rất ít, thậm chí chỉ chiếm 10% GDP. Tuy nhiên, thông tin này không chính xác và đã trở nên lạc hậu, theo chia sẻ của doanh nhân Đỗ Cao Bảo, thành viên HĐQT tập đoàn FPT.
(VNF) - Ông Phan Đức Hiếu - Uỷ viên thường trực, Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội khẳng định, nếu chúng ta phát huy được năng lực của doanh nghiệp nội địa cũng như nguồn lực trong nước thì sự phát triển sẽ bền vững và lâu dài hơn.
(VNF) - Khi nhu cầu đầu tư và tích trữ vàng của người dân vẫn duy trì ở mức cao, thị trường vàng trở nên sôi động nhưng cũng tiềm ẩn nhiều biến động. Chính vì vậy, việc đưa ra các giải pháp quản lý hiệu quả không chỉ giúp ổn định thị trường mà còn góp phần đảm bảo sự minh bạch, hạn chế rủi ro và bảo vệ quyền lợi của người dân.
(VNF) - Để có được mức tăng trưởng 8% cho 2025 và hướng tới tăng trưởng hai con số, Luật sư Trương Thanh Đức - Giám đốc Công ty Luật ANVI khẳng định: Thể chế là yếu tố mang tính quyết định việc chúng ta tiến hay lùi và vươn mình đến đâu.
(VNF) - Để nền kinh tế có thể đảm bảo tốc độ tăng trưởng trong 2025 và hướng tới tăng trưởng hai con số nếu có điều kiện thuận lợi, PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân, Đại học Kinh tế TP. HCM cho rằng, chúng ta cần thực thi chính sách tiền tệ linh hoạt và theo diễn biến của thị trường, kèm theo đó là cần có những công cụ dự báo tốt, việc điều hành chính sách mang tính kịp thời hơn, tránh trường hợp sự việc đã xảy ra chúng ta mới tìm cách ứng phó thì sẽ không kịp bởi chính sách tiền tệ thường có độ trễ.
(VNF) - Luật sư Nguyễn Thanh Hà - Chủ tịch Công ty Luật SBLAW khẳng định việc phát hiện 600 loại sữa bột giả trị giá 500 tỷ đã cho thấy những lỗ hổng nghiệm trong trọng thực thi pháp luật về hàng hoá. Cùng với đó, vụ việc này cũng cho thấy tình trạng chồng chéo trong trách nhiệm giữa các cơ quan quản lý nhà nước là một vấn đề tồn tại nhiều năm.
(VNF) - Dự án biệt thự nghỉ dưỡng Casa Del Rio Hòa Bình (Khu đô thị mới Trung Minh A) đang bước vào giai đoạn thi công, phần lớn hạ tầng của dự án đang trong quá trình xây dựng và hoàn thiện.
