Lối thoát nào cho bài toán vốn hạ tầng?

Hoàng Lan - 07/02/2019 11:39 (GMT+7)

(VNF) - Không phải ngẫu nhiên mà “Thu hút và quản trị vốn cho phát triển hạ tầng” ở Việt Nam trở thành chủ đề chính, gần như chiếm trọn chương trình nghị sự kéo dài 2 ngày của Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2019. “Hạ tầng” vẫn là từ khoá quan trọng trong năm 2019 và giai đoạn tiếp theo, khi Việt Nam tăng tốc trong cuộc đua về năng lực cạnh tranh quốc gia.

VNF
Theo các chuyên gia tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2019, ước tính trong 20 năm tới, mỗi năm Việt Nam cần thu hút từ 15-20 tỷ USD vốn đầu tư tư nhân vào phát triển kết cấu hạ tầng

“Phát triển nhanh và bền vững là chủ trương xuyên suốt của đảng và nhà nước Việt Nam. Để đạt được mục tiêu đó, chúng tôi xác định 3 đột phá trong chiến lược phát triển: thể chế, hạ tầng và nguồn nhân lực”, ông Nguyễn Văn Bình – Uỷ viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Kinh tế Trung ương nói tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2019.

Cũng tại diễn đàn này, Giám đốc quốc gia Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam, ông Ousmane Dione đã nhấn mạnh tầm quan trọng của cơ sở hạ tầng nếu Việt Nam muốn nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia so với các nước trong khu vực.

Cụ thể, ông Ousmane Dione khuyến nghị Việt Nam: “Huy động tài chính và khả năng cung cấp dịch vụ của khu vực tư nhân trong phát triển hạ tầng, đặc biệt là ngành điện bền vững và kết nối giao thông giữa những thành phố cạnh tranh và đáng sống”.

“Cơ sở hạ tầng của ta đã được cải thiện nhưng còn phải làm nhiều. Chi phí logistic ở Việt Nam quá lớn như hiện nay thì sao thu hút được nhà đầu tư?”, Trưởng ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Văn Bình thẳng thắn.

Trong khi đó, để nâng cao năng lực cạnh tranh thì ngoài hạ tầng giao thông còn cần đến hạ tầng năng lượng mà điện là chủ đạo và hạ tầng viễn thông.

Theo các chuyên gia tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2019, ước tính trong 20 năm tới, mỗi năm Việt Nam cần thu hút từ 15-20 tỷ USD vốn đầu tư tư nhân vào phát triển kết cấu hạ tầng.

Ngân sách không còn sức "gồng gánh" hạ tầng

Theo ông Vũ Đại Thắng, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư thì thu hút nguồn lực xã hội cho phát triển kết cấu hạ tầng là rất cần thiết trong bối cảnh dư địa tài khoá hạn hẹp.

"Quy mô nền kinh tế của Việt Nam còn nhỏ, đang trong giai đoạn tích luỹ nên tập trung cho đầu tư hạ tầng sẽ gây ảnh hưởng đến kinh tế vĩ mô, sự phát triển chung của toàn nền kinh tế. Đặc biệt, đầu tư lớn cho kết cấu hạ tầng đã gây áp lực cho ngân sách, dẫn đến trần nợ công cao", ông Thắng nói.

"Ngoài ra, đến thời điểm này, Việt Nam khó có khả năng tiếp cận các nguồn vốn vay ODA giá rẻ do đã trở thành nước có thu nhập trung bình. Đây cũng là một áp lực lớn đối với Việt Nam khi phát triển cơ sở hạ tầng", ông Vũ Đại Thắng phân tích thêm. 

Như vậy, Việt Nam cần thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác công – tư (PPP) để nhà nước chuyển một phần vai trò gánh vác các chi phí đầu tư cơ sở hạ tầng sang khu vực tư nhân.

Các chuyên gia tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2019 đánh giá PPP là giải pháp hữu hiệu để thu hút nguồn vốn tư nhân, nguồn tài chính quốc tế lấp đầy khoảng trống vốn đầu tư cho cơ sở hạ tầng.

Theo các chuyên gia, những lợi thế có được từ thúc đẩy PPP không chỉ đơn thuần đáp ứng nhu cầu nguồn tài chính bổ sung, mà còn là giải pháp thị trường cho bài toán quy hoạch - đầu tư - xây dựng - quản trị để phát triển cơ sở hạ tầng ở Việt Nam theo hướng hiện đại.

Tuy nhiên, các chuyên gia của Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2019 cũng cảnh báo PPP rất phức tạp, không chỉ ở Việt Nam, mà ở bất kỳ nơi nào trên thế giới.

Nhà đầu tư chưa "mặn mà" với PPP

Mặc dù có nhiều ưu thế nhưng trong hơn 20 năm qua, chưa có nhiều dự án PPP được triển khai. Theo Báo cáo tổng kết công tác PPP của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đến hết năm 2018, đã có 289 dự án PPP với tổng số vốn tương đương 54 tỷ USD, trong đó có 207 dự án về giao thông, 18 dự án năng lượng và nhiều dự án trong lĩnh vực văn hóa, giải trí khác.

Trong đó, có 141 dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT), 140 dự án hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT); 5 dự án theo hợp đồng xây dựng - sở hữu - kinh doanh (BOO).

Nhà đầu tư, mà đặc biệt là nhà đầu tư nước ngoài chưa mặn mà với PPP. Họ cho rằng mình đang “nắm đằng lưỡi”, quyền lợi chưa tương xứng với rủi ro, đặc biệt là còn tồn tại nhiều “nút thắt” trong huy động vốn cũng như chưa có cơ chế để nhà nước cung cấp các hỗ trợ bù đắp thiếu hụt về tài chính cho các dự án PPP trong những lĩnh vực rủi ro cao.

Các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng thường rất tốn kém. Hầu như nhà đầu tư không thể thực hiện dự án nếu chỉ sử dụng nguồn lực tài chính tự có của mình. Cho nên họ cần phải vay.

“Các quy định nghiêm ngặt mà không còn phù hợp đã trở thành trở ngại cho việc đầu tư. Đơn cử, trong đầu tư PPP, các nhà đầu tư cần được cho phép có nhiều lựa chọn khác nhau để huy động vốn. Nhưng quy định hiện nay quá nghiêm ngặt và thiếu cơ sở pháp lý để công nhận các phương thức huy động vốn khác nhau của nhà đầu tư tư nhân”, ông Ryu Hang Ha, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam (Kocham), nói.

Một trong những trong những khó khăn lớn nhất mà các dự án PPP gặp phải là việc xác định nguồn vốn hỗ trợ bù đắp thiếu hụt tài chính cho các dự án. Quá trình chuẩn bị đề xuất dự án đòi hỏi nhiều chi phí và nguồn lực. Tuy nhiên, hiện chưa có các quy định rõ ràng về các nguồn vốn bù đắp thiếu hụt tài chính cho các dự án PPP.

Phía nhà đầu tư kỳ vọng, trong thời gian tới, chính phủ sẽ xem xét các dự án PPP từ góc nhìn thị trường và thương mại, thay vì góc nhìn của đầu tư công hoặc đầu tư tư nhân truyền thống. Theo đó, cơ quan nhà nước có thẩm quyền đưa ra các tiêu chí mong muốn đối với dự án PPP và cam kết sự hỗ trợ từ nhà nước. Nhà đầu tư tham gia đấu thầu được tự do cơ cấu dự án theo cách thức tốt nhất để đạt hiệu quả mong muốn và tuân thủ pháp luật hiện hành.

Hiện, Bộ Kế hoạch và đầu tư được chính phủ giao làm đầu mối xây dựng dự án Luật PPP mới. Nếu được Quốc hội thông qua chương trình xây dựng Luật, dự kiến Luật PPP mới có thể được báo cáo Quốc hội cho ý kiến lần đầu vào năm 2020 hoặc năm 2021.

Theo Bộ Kế hoạch và đầu tư, nhiều chính sách mới sẽ được đưa vào luật này nhằm thay đổi hẳn tư duy, cách thức làm dự án PPP như hiện nay.

Ý kiến (0)
Cùng chuyên mục
SJC xin từ bỏ vị thế độc quyền, ngân hàng trông chờ 'đũa thần' TT02

SJC xin từ bỏ vị thế độc quyền, ngân hàng trông chờ 'đũa thần' TT02

(VNF) - NHNN quyết định thanh tra kinh doanh vàng. Tổng giám đốc SJC muốn bỏ độc quyền vàng miếng vì 'không được hưởng lợi gì'. NHNN đề xuất gia hạn Thông tư 02 thêm 6 tháng nữa. Đó là những thông tin ngân hàng đáng chú ý tuần qua.

'Một tiền đề và ba điều kiện' để huy động 170 tỷ USD trái phiếu DN

'Một tiền đề và ba điều kiện' để huy động 170 tỷ USD trái phiếu DN

(VNF) - Sau những lùm xùm vừa qua, thị trường TPDN vẫn đang đi ngang. Để thị trường thực sự phát triển theo đúng tiềm năng, ông Trần Lê Minh, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Xếp hạng tín nhiệm đầu tư Việt Nam VIS Rating cho rằng cần phải thực hiện được "một tiền đề và ba điều kiện".

Thủ tướng yêu cầu hoàn thành thanh tra thị trường vàng ngay trong tháng 5

Thủ tướng yêu cầu hoàn thành thanh tra thị trường vàng ngay trong tháng 5

(VNF) - Thủ tướng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước (NHNN) thực hiện ngay công tác thanh tra, kiểm tra thị trường vàng và hoàn thành trong tháng 5/2024.

Thu nhập 1,2 tỷ đồng/năm, vẫn băn khoăn hỏi cách 'tiêu' tiền

Thu nhập 1,2 tỷ đồng/năm, vẫn băn khoăn hỏi cách 'tiêu' tiền

(VNF) - Ngoài những trường hợp thu nhập thấp đăng đàn trên các nhóm về tài chính nhờ chỉ bảo cách chi tiêu và tiết kiệm. Bất ngờ, có không ít những dòng trạng thái thu nhập cả tỷ đồng/năm, nhưng không biết chi tiêu sao cho hợp lý. Có người sẵn sàng đưa lời khuyên, ngược lại không ít thông tin cho rằng “khoe mẽ”.

Cùng Đạt Phương trúng dự án 470 tỷ, 'soi' lịch sử thắng thầu của Đầu tư xây dựng Minh Tuấn

Cùng Đạt Phương trúng dự án 470 tỷ, 'soi' lịch sử thắng thầu của Đầu tư xây dựng Minh Tuấn

(VNF) - Công ty cổ Tập đoàn Đạt Phương (Hà Nội) và Tổng công ty cổ phần Đầu tư xây dựng Minh Tuấn (Thanh Hoá) là Liên danh nhà thầu duy nhất tham dự thầu gói thầu 16 thuộc Dự án Cầu vượt đường sắt Bắc - Nam và đường hai đầu cầu thuộc tuyến Đại lộ Đông Tây, TP. Thanh Hóa và trúng thầu với giá 470,148 tỷ đồng.

Trông chờ một tuần chứng khoán vượt đỉnh

Trông chờ một tuần chứng khoán vượt đỉnh

(VNF) - Còn nhiều dư địa để dòng tiền tiếp tục đẩy vào thị trường chứng khoán, đưa chỉ số VN-Index dễ dàng vượt đỉnh hơn, hay nói theo cách ví von, tàu càng nhẹ thì càng dễ vượt sóng.

TT Putin tới Trung Quốc, Triều Tiên lại phóng tên lửa

TT Putin tới Trung Quốc, Triều Tiên lại phóng tên lửa

(VNF) - Trong tuần vừa qua, vụ việc Thủ tướng Slovakia bị ám sát đã thu hút sự chú ý từ khắp nơi trên thế giới. Bên cạnh đó, chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng thống Nga Vladimir Putin tới Trung Quốc hay việc Triều Tiên phóng tên lửa cũng là những sự kiện nổi bật.

Cho vay trực tuyến: Đợi một hành lang pháp lý để bùng nổ

Cho vay trực tuyến: Đợi một hành lang pháp lý để bùng nổ

(VNF) - Cùng với xu hướng chuyển đổi số trong ngành ngân hàng, hoạt động cho vay qua nền tảng trực tuyến đang phát triển mạnh mẽ tại nhiều ngân hàng. Tuy vậy, theo ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội ngân hàng, hoạt động cho vay trực tuyến vẫn đang đợi một hành lang pháp lý đầy đủ hơn để có thể bùng nổ trong thời gian tới.

Quốc hội họp bầu Chủ tịch nước, chưa miễn nhiệm chức danh Bộ trưởng Công an

Quốc hội họp bầu Chủ tịch nước, chưa miễn nhiệm chức danh Bộ trưởng Công an

Sáng 19/5, Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường chủ trì họp báo về dự kiến chương trình Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV.

Lộ diện đại gia đứng sau hệ thống Quán nhậu Tự Do

Lộ diện đại gia đứng sau hệ thống Quán nhậu Tự Do

(VNF) - Mọc lên tại những vị trí đắc địa, quán nhậu Tự Do đang dần trở thành một trong những hệ thống quán nhậu lớn hàng đầu tại Hà Nội với hàng chục sơ sở lớn nhỏ.

Cảnh sắc Mã Pí Lèng

Cảnh sắc Mã Pí Lèng

(VNF) - Mã Pì Lèng là cung đường đèo hiểm trở dài khoảng 20 km đi qua 3 xã thuộc huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang. Từ lâu, nơi đây được coi là đệ nhất danh đèo của Việt Nam, là một trong "tứ đại đỉnh đèo" bên cạnh đèo Ô Quy Hồ, Khau Phạ và Pha Đin. Cùng ngắm vẻ đẹp hùng vĩ của tuyến đường đèo này qua ống kính của nhiếp ảnh gia Thanh Hải.