Mỹ đổ 3,5 tỷ USD chế tiêm kích F-47 chạy đua thống trị bầu trời với Nga

Bộ Quốc phòng Mỹ đã phân bổ 3,5 tỷ USD trong ngân sách tài khóa 2026 để thúc đẩy phát triển máy bay chiến đấu tàng hình thế hệ thứ sáu F-47, nhằm duy trì ưu thế trên không của Mỹ trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng khốc liệt.

Tiêm kích F-47 – bước nhảy vọt về công nghệ quân sự

Được công bố là nền tảng cốt lõi trong chương trình Thống trị Không quân Thế hệ Mới (Next Generation Air Dominance - NGAD), F-47 do Boeing phát triển được kỳ vọng sẽ định nghĩa lại chiến tranh trên không bằng công nghệ tiên tiến và năng lực chưa từng có. Khoản đầu tư lớn này là bước đi mang tính chiến lược nhằm đối phó với các mối đe dọa ngày càng tăng từ Trung Quốc và Nga, khẳng định cam kết mạnh mẽ của Mỹ trong việc duy trì vị thế thống trị trên bầu trời.

Quyết định này được các quan chức quốc phòng mô tả là một trong nhiều bước cần thiết để đảm bảo ưu thế trên không, phản ánh tầm quan trọng của việc hiện đại hóa phi đội chiến đấu đã cũ của Mỹ, nhất là trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng.

Khác với những mẫu máy bay chiến đấu trước đó như F-22 Raptor và F-35 Lightning II – vốn được xem là tiêu chuẩn của thế hệ chiến đấu cơ thứ năm, F-47 được thiết kế để hoạt động hiệu quả trong các môi trường có hệ thống phòng không tinh vi và máy bay hiện đại của đối phương.

Boeing đã vượt qua Lockheed Martin trong cuộc cạnh tranh sát sao để giành quyền phát triển và sản xuất mẫu máy bay tối tân này, với mục tiêu đưa F-47 vào biên chế trước năm 2030.

Khoản 3,5 tỷ USD trong năm 2026 là một phần của chương trình trị giá hàng chục tỷ USD nhằm phát triển các hệ thống cốt lõi của F-47, bao gồm: động cơ, công nghệ tàng hình, và khả năng tích hợp với các máy bay không người lái chiến đấu hợp tác (Collaborative Combat Aircraft – CCA). Những máy bay không người lái này sẽ bay song hành cùng F-47, đóng vai trò nhân tố nhân rộng sức mạnh trong việc xuyên phá hệ thống phòng thủ và tấn công chính xác.

Quyết định tiến tới F-47 đến trong bối cảnh Không quân Mỹ chịu áp lực phải thay thế phi đội F-22 đã có từ năm 2005. Hiện chỉ còn khoảng 180 chiếc F-22 trong biên chế, trong khi các đối thủ như Trung Quốc đã đưa vào hoạt động tiêm kích J-20 thế hệ thứ năm và đang thử nghiệm nguyên mẫu thế hệ sáu (tạm gọi là J-36). Nga cũng đang nâng cấp Su-57 và phát triển MiG-41 thế hệ mới.

Những diễn biến này càng khiến Mỹ lo ngại về khả năng duy trì ưu thế công nghệ, đặc biệt ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương, nơi nguy cơ xung đột với Trung Quốc có thể buộc Mỹ phải triển khai lực lượng từ các căn cứ xa như Guam.

F-47 kế thừa truyền thống ưu thế không quân Mỹ từ F-15, F-117, F-22 đến F-35. Bài học từ những chương trình trước đã giúp Không quân giữ quyền kiểm soát kiến trúc hệ thống – điều từng gây tranh cãi ở F-35 – để đảm bảo khả năng nâng cấp nhanh chóng và ứng phó kịp thời với mối đe dọa mới.

Trong khi Trung Quốc và Nga đang gấp rút phát triển J-36 và MiG-41, Mỹ cần F-47 để duy trì lợi thế tàng hình, tầm xa và chiến tranh mạng lưới hóa. Khả năng phối hợp với máy bay không người lái được kỳ vọng sẽ tạo ưu thế mang tính quyết định trên chiến trường tương lai.

Vượt qua thách thức ngân sách và chính trị

Năm ngoái, chính quyền Biden từng tạm dừng chương trình NGAD để đánh giá chi phí và tính cần thiết. Giá thành mỗi chiếc F-47 có thể lên tới 300 triệu USD. Tuy nhiên, một cuộc đánh giá nội bộ đã khẳng định không có lựa chọn nào khả thi hơn NGAD để giành ưu thế trên không.

Tướng Joseph Kunkel nói: “Chúng tôi đã thử mọi phương án thay thế, và không có phương án nào hiệu quả bằng NGAD.”

Tuy nhiên, vẫn còn lo ngại về chi phí, đặc biệt trong bối cảnh chương trình F-35 dự kiến ngốn 1,7 ngàn tỷ USD. Một số nhà phân tích đặt câu hỏi liệu máy bay có người lái có còn phù hợp trong kỷ nguyên máy bay không người lái (UAV) và chiến tranh điện tử.

Cựu Tổng thống Donald Trump – người công bố chiến thắng hợp đồng của Boeing – gợi ý rằng một phiên bản “giảm tính năng 10%” của F-47 có thể được xuất khẩu cho đồng minh như Nhật Bản, vốn đang chật vật với chương trình GCAP cùng Anh và Ý.

Tuy nhiên, xuất khẩu cũng đặt ra câu hỏi về bảo mật công nghệ. Ông Trump nhấn mạnh phiên bản xuất khẩu sẽ được giới hạn để bảo vệ lợi ích của Mỹ.

Chiến thắng hợp đồng F-47 là cú hích lớn cho Boeing, vốn gặp nhiều khó khăn trong cả mảng quốc phòng lẫn hàng không dân dụng. Hợp đồng phát triển kỹ thuật và sản xuất ban đầu trị giá khoảng 20 tỷ USD sẽ giúp vực dậy cơ sở sản xuất tại St. Louis, nơi dự kiến lắp ráp phần lớn F-47.

Điều này cũng đánh dấu bước lùi của Lockheed Martin – đơn vị từng độc quyền sản xuất các chiến đấu cơ tàng hình như F-22 và F-35.

Tướng David Allvin, Tham mưu trưởng Không quân, tuyên bố: “F-47 sẽ là máy bay tiên tiến, mạnh mẽ và sát thương nhất từng được chế tạo”, đồng thời nhấn mạnh vai trò trọng yếu của nó trong chiến tranh hiện đại.

Chương trình F-47 sẽ tạo hàng ngàn việc làm trên toàn chuỗi cung ứng quốc phòng Mỹ. Nhà máy 100.000 m² mới tại St. Louis đang được xây dựng, dự kiến hoàn thành vào năm 2030.

Tuy vậy, các chuyên gia cảnh báo nguy cơ đội chi phí nếu không có giám sát chặt chẽ từ Quốc hội Mỹ – những bài học xương máu từ F-35 vẫn còn nguyên giá trị.

Với chuyến bay đầu tiên dự kiến diễn ra trước năm 2029, Không quân Mỹ đang đặt cược vào tiêm kích F-47 như biểu tượng cho kỷ nguyên chiến tranh trên không mới. Thành công hay thất bại của dự án sẽ phụ thuộc vào việc vượt qua rào cản kỹ thuật, ngân sách và chính trị – nhưng hiện tại, khoản đầu tư 3,5 tỷ USD là minh chứng rõ ràng cho quyết tâm giữ vững ưu thế không quân của Mỹ trong tương lai.