‘Nếu Nga bàn giao đảo tranh chấp cho Nhật, sẽ không có chỗ cho căn cứ Mỹ’

Tờ Asahi Shimbun ngày 16/11 dẫn một số nguồn tin từ Văn phòng Thủ tướng Nhật Bản cho biết, trong cuộc gặp song phương ngày 14/11 giữa Thủ tướng Nhật Shinzo Abe và Tổng thống Nga Vladimir Putin, ông Abe đã khẳng định rằng nếu hai đảo tranh chấp Habomai và Shikotan được chuyển cho Nhật Bản theo Tuyên bố chung Liên Xô-Nhật Bản 1956 thì sẽ không có căn cứ nào của Mỹ được thiết lập tại đây.

Theo Asahi Shimbun, Điều 5 của thỏa thuận an ninh Nhật - Mỹ cho phép binh sĩ Mỹ đồn trú ở những vùng lãnh thổ do Nhật Bản quản lý. Tuy nhiên một số quan chức cấp cao từ Bộ Ngoại giao Nhật Bản cho biết các căn cứ của Mỹ không thể được thành lập trên những đảo này nếu không có sự cho phép của Tokyo.

Nga đã nhiều lần khẳng định với Nhật Bản rằng họ tôn trọng Tuyên bố chung Liên Xô-Nhật Bản 1956, trong đó nêu rõ Moscow sẽ trao trả đảo Shikotan và đảo Habomai thuộc Quần đảo Nam Kuril sau khi ký kết hiệp ước hòa bình với Tokyo. Tuy nhiên, Nga cũng bày tỏ quan ngại rằng quân đội Mỹ có thể đóng trên những đảo này sau khi được trao trả.

Đối với Nga, Quần đảo Kuril có ý nghĩa chiến lược trong việc đảm bảo sự kiểm soát của Nga với vùng biển Okhotsk và cho hoạt động của Hải quân Nga. Rút quân khỏi Nam Kuril sẽ gây phức tạp cho vị thế chiến lược của Nga.

Trong quá khứ, tranh chấp Quần đảo Nam Kuril tưởng như đã được tháo gỡ khi trong các cuộc đàm phán hòa bình năm 1956 giữa Nhật Bản và Liên Xô, phía Liên Xô đề nghị giải quyết mâu thuẫn bằng cách trả lại Shikotan và Habomai cho Nhật Bản. Tuy nhiên, đề nghị trên sau đó đã bị “đóng băng” bởi những vướng mắc của thời “Chiến tranh Lạnh”. Tình trạng giữa hai bên đã không thay đổi kể từ đó, và một hiệp ước hòa bình giữa Nhật Bản và Nga vẫn chưa được ký kết.

Xem thêm >> Mỹ giảm quân tại châu Phi, dồn lực đối phó Nga-Trung Quốc