Nga chật vật ghìm sóng lạm phát nhưng bất thành

"Lạm phát của Nga tăng lên 9,5% vào tháng 12 so với cùng kỳ năm ngoái và có khả năng sẽ tiếp nối bằng mức tăng lên hơn 10% vào đầu năm nay", ông Liam Peach, chuyên gia kinh tế cấp cao về thị trường mới nổi tại Capital Economics, cho biết trong một lưu ý.

Lạm phát tại Nga bắt đầu tăng vào quý II/2023 khiến Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nga Elvia Nabiullina đã đảo ngược chính sách nới lỏng trước đó và đã liên tục tăn lãi suất nhằm ngăn chặn giá cả tăng.

Ông Vladimir Chernov, nhà phân tích tại công ty môi giới Freedom Finance Global, cho biết đồng rúp giảm hơn 10% do lệnh trừng phạt mới của Mỹ và nhu cầu tiêu dùng tăng vọt khiến ngay cả chi phí vay cao cũng không thể ngăn chặn lạm phát tăng tốc vào cuối năm ngoái.

Nền kinh tế Nga đang hoạt động hết công suất để đáp ứng nhu cầu của bộ máy quân sự Điện Kremlin và nhu cầu tiêu dùng bùng nổ do chi tiêu lớn của chính phủ và tăng lương trong bối cảnh cạnh tranh về nguồn lao động khan hiếm.

Các hạn chế đối với hàng nhập khẩu từ lệnh trừng phạt áp dụng sau khi Nga đưa quân tới Ukraine vào đầu năm 2022 đã đẩy giá hàng hóa tăng cao, từ thực phẩm và nhiên liệu đến các gói kỳ nghỉ và ô tô.

Lạm phát tăng từ 8,9% so với cùng kỳ năm ngoái vào tháng 11 lên 9,5% vào tháng trước nhưng vẫn thấp hơn một chút so với mức dự kiến ​​(là 9,7%) nhưng giá cả đã tăng mạnh 1,3% theo tháng, theo Capital Economics.

Năm 2024 là năm thứ 5 liên tiếp Ngân hàng Trung ương Nga không đạt được mục tiêu hạ lạm phát xuống 4%.

Theo số liệu tính đến ngày 23/12/2024, kể từ đầu năm, giá khoai tây đã tăng gần gấp đôi, giá hành tây tăng gấp rưỡi và giá bơ tăng gần 40%. Giá xăng tăng 20% ​​tại các trạm xăng.

Thống đốc Elvira Nabiullina đã so sánh lạm phát trong nền kinh tế với một người bệnh đang sốt cao và cảnh báo rằng mức tăng trưởng quá nóng như vậy là không bền vững.

Ngân hàng trung ương đã tăng lãi suất chủ chốt vào năm 2024 với tổng cộng 500 điểm cơ bản, đạt mức cao kỷ lục 21%, khi họ cố gắng hạn chế tăng trưởng cho vay và làm nguội nhu cầu.

Chính sách thắt chặt này đã gây ra làn sóng chỉ trích từ cộng đồng doanh nghiệp vì lo ngại rằng chi phí vay đang bắt đầu buộc các công ty phải thu hẹp sản xuất và kế hoạch đầu tư trong khi làm tăng nguy cơ một số lĩnh vực có thể phải đối mặt với làn sóng phá sản.

Trong một quyết định bất ngờ vào tháng 12, Ngân hàng Trung ương Nga đã giữ nguyên lãi suất ở mức 21%.

Theo các chuyên gia, vấn đề là các công cụ chính sách tiền tệ truyền thống để hạ thấp lạm phát không hiệu quả vì nguyên nhân gây ra lạm phát không phải là vấn đề về cung tiền, mà là thực tế là Điện Kremlin đã bơm khoảng 10 nghìn tỷ rúp (100 tỷ USD) vào chi tiêu quân sự vào năm 2024, một nguồn tiền mà Ngân hàng Trung ương không có quyền hạn để hạn chế. Kết quả là nền kinh tế Nga, vốn tăng trưởng ước tính 4% vào năm ngoái, đang quá nóng và chạy vượt xa mức tăng trưởng tiềm năng khoảng 1,5%.

Theo ước tính của bne IntelliNews, với tốc độ tăng trưởng của Nga vào năm 2024 và mục tiêu lạm phát 4% của Ngân hàng Trung ương, lãi suất của Nga nên được cắt giảm 450 điểm cơ bản xuống còn 16,5%, theo quy tắc Taylor, một công cụ kinh tế để ước tính mức lãi suất cơ bản phù hợp.

Mùa thu năm ngoái, Ngân hàng Trung ương Nga đã hợp tác với Bộ Tài chính để sử dụng các phương pháp chính sách phi tiền tệ nhằm giảm vay nợ của doanh nghiệp và hạ thấp lạm phát theo cách đó.

Và như bne IntelliNews đã đưa tin, hoạt động cho vay của doanh nghiệp đã bắt đầu chậm lại trong 2 tháng cuối năm 2024, mặc dù tốc độ vẫn quá chậm để tác động đến lạm phát cho đến nay, theo kết quả mới nhất.

“Quyết định bất ngờ của Ngân hàng Trung ương Nga về việc giữ nguyên lãi suất chính sách ở mức 21% vào tháng 12, thay vì tăng như hầu hết mọi người mong đợi, cho thấy có một rào cản cao đối với việc thắt chặt hơn nữa”, ông Peach nhận định.

“Ngân hàng Trung ương Nga đã đề cập tới sự suy yếu gần đây trong tăng trưởng tín dụng là một lý do khiến họ tạm dừng. Hiện tại, chúng tôi không mong đợi một đợt tăng lãi suất nào nữa. Nhưng lạm phát đang ngoài tầm kiểm soát và chúng tôi cho rằng xu hướng sẽ vẫn là thắt chặt tiền tệ hơn nữa trong những tháng tới khi lạm phát tiếp tục tăng và kỳ vọng lạm phát vẫn ở mức cao”, vị chuyên gia nhấn mạnh thêm.