Các nhà đầu tư mạo hiểm khuyến cáo các công ty khởi nghiệp rằng nên hoãn kế hoạch IPO tại Mỹ cho đến khi lãi suất ổn định, sau màn ra mắt nhạt nhoà của Arm và Instacart, làm tiêu tan hy vọng về làn sóng niêm yết công ty công nghệ mới.
Công ty giao hàng tạp hoá trực tuyến Instacart vừa có đợt IPO vào ngày 19/9, được coi là mẫu hình cho các công ty công nghệ khác đang có kế hoạch IPO, đã kết thúc tháng 9 với mức giá 30 USD/cổ phiếu. Arm, nhà thiết kế chip được SoftBank hậu thuẫn, đã lên vùng 51 USD/cổ phiếu trong 2 tuần sau IPO. Công ty phần mềm tự động hoá tiếp thị Klaviyo cũng ghi nhận thành tích khá tốt khi giá cổ phiếu tăng 15% so với giá IPO.
Cả 3 doanh nghiệp này đều có khởi đầu tươi sáng trên thị trường đại chúng nhưng ngày 20/9 đã bị Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) “dội gáo nước lạnh” với tuyên bố sẽ tiếp tục tăng lãi suất một lần nữa trong năm nay; sang năm 2024, số lần cắt giảm lãi suất sẽ ít hơn dự kiến.
Điều kiện giao dịch nhiều bất ổn trong suốt tháng 9 đã khiến các nhà đầu tư ở Thung lũng Silicon thất vọng, sau khi từng hy vọng đợt niêm yết trong tháng này sẽ mở ra cơ hội cho hàng chục công ty công nghệ khác lên sàn. Hồi năm 2021, nhiều công ty khởi nghiệp đã trì hoãn kế hoạch IPO sau khi thị trường trở nên tồi tệ.
Mike Volpi, đối tác quản lý của công ty đầu tư mạo hiểm Index Ventures, cho biết: “Các công ty trong danh mục đầu tư được chúng tôi khuyến cáo: Trừ khi thực sự cần, nếu không thì hãy hoãn IPO lại. Những tuần qua, thị trường rất khó khăn". "Trừ khi thực sự cần niêm yết, nếu không tôi sẽ đợi đến nửa cuối năm sau", vị quản lý này nói thêm.
Jason Greenberg, đồng giám đốc công nghệ, viễn thông và truyền thông toàn cầu tại ngân hàng đầu tư Jefferies, cho biết: “Việc niêm yết công khai vẫn còn nhiều rủi ro, vì thế, các công ty khởi nghiệp tiếp tục IPO sẽ là những trường hợp bị buộc phải IPO bởi các mục tiêu đặc biệt, thay vì mục tiêu truyền thống như huy động vốn hay tạo thanh khoản”.
Công ty dữ liệu thị trường PitchBook ước tính rằng có gần 80 ứng viên IPO trong năm qua – giai đoạn mà thị trường đại chúng diễn biến tồi tệ đối với các công ty khởi nghiệp công nghệ.
Paul Kwan, giám đốc điều hành công ty liên doanh General Catalyst và là cựu giám đốc ngân hàng công nghệ của Morgan Stanley, cho biết: “Mọi người đều cho rằng IPO đã đi đến hồi kết. 3 doanh nghiệp công nghệ niêm yết trong tháng 9 không tạo ra bước ngoặt lớn”.
Việc tăng lãi suất gây thiệt hại cho các doanh nghiệp khởi nghiệp vốn không có lãi và được định giá bằng phương pháp chiết khấu dòng tiền trong tương lai. Kwan cho biết, từ nay cho đến khi lãi suất ổn định, khó có khả năng các hoạt động IPO xuất hiện trở lại. Ông kỳ vọng các hoạt động M&A giữa các doanh nghiệp tư nhân sẽ diễn ra trong 6 tháng tới.
Greenberg cảnh báo một số công ty có thể buộc phải niêm yết sớm hơn vì họ cần vốn mới để tồn tại hoặc phát triển, hoặc trả các hoá đơn thuế liên quan đến quyền sở hữu cổ phiếu của nhân viên, và đây “không phải là câu chuyện IPO hay”.
Trong những năm gần đây, nhiều công ty tư nhân ở Thung lũng Silicon, bao gồm Instacart, Klaviyo và "gã khổng lồ" thanh toán Stripe, đã phát hành cổ phiếu cho nhân viên, nhờ đó nhân viên có thể kiểm tiền từ việc bán lại cho công ty hoặc bán ra thị trường khi cổ phiếu được niêm yết.
Vào tháng 3/2023, Stripe đã huy động được hơn 6,5 tỷ USD trong đợt chào bán cổ phiếu tư nhân, một phần để trang trải các khoản nợ thuế liên quan đến chương trình phát hành cổ phiếu cho nhân viên. Trong khi đó, Instacart tuyên bố sẽ sử dụng một cách có hiệu quả toàn bộ số tiền 600 triệu USD thu được từ đợt IPO để giải quyết các chi phí liên quan đến chương trình dành cho nhân viên này. Klaviyo thì sử dụng gần 60 triệu USD thu được từ đợt IPO để giải quyết các khoản chi phí tương tự.
Theo Don Butler, giám đốc điều hành quỹ đầu tư mạo hiểm Thomvest, một trong những yếu tố thúc đẩy các công ty khởi nghiệp niêm yết là tạo thanh khoản cho các nhà đầu tư.
Các công ty đầu tư mạo hiểm với tầm nhìn dài hạn, với các quỹ thường hoạt động với vòng đời 10 năm. Lợi tức đầu tư của các quỹ sẽ là bằng chứng để công ty tiếp tục huy động vốn. Các công ty đầu tư mạo hiểm cần các công ty khởi nghiệp IPO hoặc tìm cách thu hồi vốn khác, chẳng hạn như bán khoản đầu tư để phân phối lợi nhuận cho các nhà đầu tư của họ. “Một số nhà đầu tư chấp nhận rằng công ty không có giá trị như những gì họ từng nghĩ, miễn là đạt được một thoả thuận”, Butler nói.
Peter Hébert, đồng sáng lập công ty liên doanh Lux Capital, cho biết: “Trong khi các nhà đầu tư đại chúng sáng suốt hơn nhiều trong những năm gần đây, các công ty trưởng thành với tăng trưởng hấp dẫn có thể huy động vốn đại chúng nếu họ mong muốn”, Hébert nói.
Klaviyo mang đến một tín hiệu đầy hy vọng cho các ứng viên IPO tiềm năng khác phục vụ khách hàng doanh nghiệp thay vì người tiêu dùng. Các doanh nghiệp được gọi là “phần mềm dưới dạng dịch vụ” như Klaviyo có xu hướng mang lại cho các nhà đầu tư đại chúng khả năng dự báo doanh thu dễ dàng hơn khi khách hàng trả tiền đăng ký hàng tháng, so với các công ty hướng tới người tiêu dùng như Instacart.
Tuy nhiên, theo Greenberg, triển vọng đối với ngay cả những ứng viên IPO mạnh nhất cũng khó mà rõ ràng cho đến khi lãi suất và triển vọng kinh tế ổn định hơn. Vị này cho rằng hoạt động IPO và niêm yết khó có thể thành công trong 6 tháng tới.
