(VNF) - Đường sắt Nhật Bản hình thành trước Việt Nam 13 năm nhưng đến nay họ đã có hệ thống tàu điện ngầm hiện đại bậc nhất thế giới. Người Nhật có quyền tự hào khi là quốc gia đầu tiên xây dựng tàu điện ngầm tại Châu Á và cũng là nước đang tài trợ Việt Nam xây dựng tuyến đường sắt đô thị (ĐSĐT) đầu tiên ở Tp. Hồ Chí Minh (tuyến Bến Thành - Suối Tiên).
Khách du lịch trầm trồ tán thưởng về hệ thống tàu điện ngầm tại Tokyo
Chính phủ "ưu tiên" đường sắt
Theo thống kê, nước Nhật hiện có hơn 8.500 nhà ga đường sắt. Đáng chú ý, trong danh sách 50 nhà ga đông đúc nhất thế giới có tới 44 ga tại Nhật Bản.
Nói vậy để thấy, đây là đất nước có hệ thống đường sắt cực kỳ phát triển, từ đoạn đường tàu nối đến các khu trong sân bay, bến cảng, đến các tuyến đường sắt răng cưa/cáp kéo lên các khu du lịch trên núi cao… bằng vô vàn các thể loại đường sắt như: đường monorail, đường metro, đường sắt ngoại ô vận chuyển khách…
Vậy làm sao người Nhật lại chú trọng phát triển đường sắt, hệ thống Metro, trong khi ai cũng biết địa chất nước Nhật thiếu ổn định, nếu xây dựng các tuyến metro ngầm là cực kỳ khó khăn, tốn kém?
Trao đổi với VietnamFinance, ông Nguyễn Đức Huy, Ban Quản lý Đường sắt đô thị (ĐSĐT) TP.HCM cho biết: Thiên Hoàng Minh Trị là một người đặc biệt quan tâm phát triển đến hệ thống đường sắt và ông yêu cầu đó là mục tiêu hàng đầu (khi hệ thống đường bộ, hàng không tại Nhật còn chưa phát triển).
Ví dụ như tuyến đường sắt đầu tiên của Nhật Bản, dài 28,9 km (đường đơn) từ Tokyo đến thành phố cảng Yokohama bắt đầu khởi công từ tháng 4/1870 nhưng chỉ 2 năm sau (tháng 10/1872), Thiên Hoàng Minh Trị đã kịp dự lễ khánh thành tuyến Tokyo - Yokohama.
Một minh chứng khác cũng cho thấy, người Nhật xuất phát điểm về xây dựng đường sắt sau nhiều quốc gia châu Âu, nhưng hiện nay họ lại là một trong những “cường quốc” hàng đầu về đường sắt cao tốc.
Ví dụ như tuyến đường sắt cao tốc cho phép chạy 300km/giờ mang tên Shinkansen nối Tokyo - Osaka dài 515 km chỉ hoàn thành trong vòng bốn năm (1959-1964).
Nên nhớ, trước đó 15 năm, Đại đế quốc Nhật Bản vừa bại trận trong cuộc Chiến tranh thế giới thứ II, nên đất nước còn nghèo nàn, tuy nhiên, họ lại là nước đầu tiên xây dựng đường sắt cao tốc với sự ưu tiên hàng đầu từ Chính phủ.
Ở nhà ga trung tâm Tokyo hiện có một tấm biển đá phiến trình bày song ngữ Nhật - Anh khẳng định một cách đầy tự hào “New Tokaido Line - Product of the wisdom and effort of the Japanese people” (Tuyến đường sắt mới Tokaido - Sản phẩm của trí tuệ và quyết tâm của nhân dân Nhật Bản”).
Nhân đây cũng có một chút so sánh “ngậm ngùi” Nước Nhật bắt đầu có tuyến đường sắt sau Anh Quốc - “cái nôi” của ngành xe lửa 47 năm (1825 -> 1872), còn nước ta cũng có tuyến tàu hỏa đầu tiên chỉ 13 năm sau Nhật Bản (1872 ->1885), nhưng rồi hành trình lịch sử của mỗi dân tộc đã đẩy “số phận” của đường sắt mỗi nơi “lệch pha” quá xa nhau.
Tuyến đường sắt đầu tiên Sài Gòn - Mỹ Tho của Việt Nam hiện bị xóa bỏ hơn nửa thế kỷ rồi, còn những nghiên cứu đề xuất khôi phục tuyến không biết đến bao giờ mới trở thành hiện thực hay vẫn mãi chỉ để hoài niệm.
Ginza - tuyến Metro ngầm đầu tiên của Châu Á
Một dự án metro khác đánh dấu sự nỗ lực vượt bậc của người Nhật là tuyến Metro Ginza. Đây là tuyến metro đầu tiên được hình thành trong bối cảnh khá kỳ lạ. Bởi trước đó, ngày 1/9/1923, cơn đại địa chấn Kanto đã hủy hoại nặng nề Tokyo, làm chết hơn 105 ngàn người… khiến mọi kế hoạch đầu tư bị hoãn lại, trong đó có tuyến metro này.
Nhưng chỉ 2 năm sau, trong một kế hoạch tái thiết Tokyo dự án đã được khởi động lại. Đến ngày 27/9/1925 mũi khoan tuyến metro ngầm đầu tiên của Châu Á chính thức được xây dựng. Dù chỉ dài 2,2 km từ Ueno đến Asakusa nhưng đây thực sự là dấu mốc quan trọng của ngành đường sắt Nhật Bản.
Đơn vị thi công là Công ty Okura Doboku (mà ngày nay là Tập đoàn Taisei - một trong những tập đoàn xây dựng lớn của Nhật Bản từng xây dựng nhiều công trình quan trọng ở Việt Nam như cầu Cần Thơ, các cảng hàng không quốc tế Nội Bài, Tân Sơn Nhất…).
Chỉ sau hai năm (đến tháng 12/1927), tuyến metro ngầm đầu tiên của châu Á đã được khánh thành với đoàn tàu màu vàng cam đặc trưng vẫn giữ đến ngày nay, do nhà máy đóng tàu nội địa Nippon Sharyo sản xuất, nhưng phải sử dụng động cơ điện nhập từ Mỹ và áp dụng phương thức cấp điện sức kéo lấy từ ray thứ ba theo công nghệ Đức (như ở tuyến metro Bến Thành - Tham Lương TP.HCM sắp tới).
Đoàn tàu đạt đến vận tốc 74 km/h với tần xuất khởi hành 3 phút ở mỗi ga để vận chuyển 53.000 lượt khách/ngày, nhưng vẫn không tránh được cảnh xếp hàng kéo dài tại các nhà ga chỉ để chờ một chuyến tàu có hơn 5 phút.
Chưa dừng lại ở đó, đến các năm 1930, 1931, 1934 dù trong cơn đại khủng hoảng kinh tế thế giới (1929-1939), Nhật Bản vẫn tiếp tục xây dựng nối dài tuyến metro trên đến ga Shimbashi. Hiện tuyến Ginza dài 14,3 km chủ yếu đi ngầm, trong đó chỉ có khoảng 300m cuối tuyến về ga Shibuya đi trên mặt đất.
Tên Ginza được xuất hiện vào năm 1954 khi Tokyo xây dựng tuyến metro thứ 2 là tuyến Marunouchi, nên cần có tên riêng cho từng tuyến để phân biệt.
Đường sắt tại Tokyo phát triển thần tốc thế nào?
Theo ông Nguyễn Đức Huy, vùng thủ đô Tokyo hiện là vùng đô thị đông đúc nhất thế giới, với khoảng trên 38 triệu người trên tổng diện tích khoảng 14.000 km2. Trong vùng, ngoài thành phố Tokyo còn có các thành phố lớn khác như Yokohama, Chiba… Tỉnh Tokyo cũng là tỉnh tập trung đông dân nhất nước Nhật với gần 19 triệu người trên diện tích khoảng 2.200 km2.
Hệ thống metro của Tokyo hiện gồm 13 tuyến với tổng chiều dài 304,1 km, phục vụ thông qua 278 nhà ga để chuyên chở trung bình khoảng 8,7 triệu lượt khách/ngày.
Có hai nhà điều hành subway (tàu điện ngầm) ở Tokyo là Tokyo Metro và Toei Subway hầu như tách biệt nhau hoàn toàn. Trong đó, Tokyo Metro hiện quản lý 9 tuyến Subway; Toei Subway hiện quản lý 4 tuyến metro.
Điểm đáng chú ý nhất đó là Ga Tokyo – được coi là biểu tượng của nước Nhật. Nơi đây có trung bình mỗi ngày hơn 500.000 hành khách và khoảng hơn 4.000 chuyến tàu xuất phát.
Từ sau khi mở tuyến đường sắt đầu tiên Tokyo - Yokohama năm 1872, Chính phủ Nhật đã nỗ lực phát triển mạng lưới từ Tokyo tỏa đi khắp nơi. Đến năm 1885, các nhà hoạch định chính sách bắt đầu thảo luận về một nhà ga đầu mối trung tâm để kết nối các tuyến.
Tìm hiểu thêm về nhà ga Tokyo, ông Nguyễn Đức Huy cho biết, Franz Baltzer, một kỹ sư người Đức có kinh nghiệm trong xây dựng các tuyến trước đó ở Berlin, được giao lập bản thiết kế cho ga Tokyo. Tuy nhiên, người Nhật lại chọn theo thiết kế của ông Kingo Tatsuno (1854-1919) – người mà sau này đã được mệnh danh là “người cha của kiến trúc hiện đại Nhật Bản”.
Nhà ga Tokyo đã đứng vững qua cơn Đại địa chấn Kanto hủy hoại phần lớn Tokyo, nhưng lại bị hư hại nặng nề trong cuộc không kích của Không lực Hoa Kỳ ngày 25/5/1945, vào những ngày tháng cuối cùng của Chiến tranh thế giới thứ II.
Nay ga Tokyo không chỉ là một đầu mối giao thông mà còn là một địa điểm tham quan tích hợp các yếu tố lịch sử, văn hóa, du lịch... Khu vực quanh ga cũng được nâng cấp theo cho xứng tầm với một công trình văn hóa - lịch sử như vậy, như các khách sạn lân cận cũng tự hào quảng cáo là có “viu” ga Tokyo.
Từ năm 2003, Chính quyền đã xếp loại ga Tokyo là loại Tài sản văn hóa quan trọng quốc gia của nước Nhật. Nhà ga Tokyo cũng kết nghĩa với các ga đường sắt có tuổi đời trăm năm khác trên thế giới như ga trung tâm Amsterdam (Hà Lan), ga Frankfurt (Main) Hauptbahnhof (CHLB Đức), Grand Central (New York, Mỹ) và ga Hsinchu (Tân Trúc, Đài Loan Trung Quốc) cũng từng do một kiến trúc sư nổi tiếng khác của Nhật thiết kế.
Ở nước Việt Nam, ga Hà Nội (tên cũ ga Hàng Cỏ) được người Pháp xây dựng năm 1902 với kiến trúc ban đầu đặc trưng kiểu Pháp, nơi mà Tổng bí thư Lê Duẩn từng làm việc trước khi dấn thân trở thành một trong những nhà lãnh đạo kiệt xuất của cách mạng Việt Nam, có lẽ đủ tư cách sánh vai với các nhà ga trên, nhưng dáng vẻ huy hoàng thuở nào nay đã không còn nữa.
Một đề án xây dựng và tái thiết ga Hà Nội cũng được đề xuất nhưng đến nay vẫn “nằm trên giấy”.
Nhà ga phải là những trung tâm đô thị, thương mại
Theo khảo sát, hiện Nhật Bản có 63.000 khu không gian ngầm khác nhau, trong đó 40% là metro kết nối các lối đi bộ ngầm và trung tâm thương mại. Đặt biệt có 8 nhà ga đường sắt cũng là các khu thương mại ngầm lớn nhất Tokyo với tổng diện tích khoảng 214.000 m2. Mỗi nhà ga này có diện tích trung bình hoặc tương đương trung tâm thương mại ngầm Bến Thành (Tp. Hồ Chí Minh) mà chúng ta cũng đang kỳ vọng.
(VNF) - Với quỹ đất gần 100.000 m², hơn 1.200 căn nhà và dân số tương lai hơn 3.400 người, dự án được xem như “đòn bẩy” đô thị khổng lồ, hứa hẹn làm thay đổi hoàn toàn diện mạo khu vực này.
(VNF) - Việc cho phép thu hồi đất khi 75% hộ dân đồng ý được kỳ vọng giúp đẩy nhanh tiến độ dự án. Song, theo luật sư Nguyễn Văn Đỉnh, sự khác biệt về loại đất, giá thỏa thuận, thời điểm giao dịch và khả năng nhà đầu tư “tự tạo” mặt bằng đồng thuận có thể khiến quy định trở thành điểm nóng tranh chấp nếu áp dụng vội vàng.
(VNF) - Trước kiến nghị bổ sung đối tượng mua nhà ở xã hội là người có đất ở, đất sản xuất hoặc nhà ở bị thu hồi khi triển khai dự án nhà ở xã hội, Phó Thủ tướng Chính phủ cho rằng đây là nội dung vượt luật, do đó phải báo cáo cấp thẩm quyền trước khi trình Chính phủ xem xét, quyết định.
(VNF) - Delta Group tiếp tục khẳng định năng lực tại các dự án nhà ở xã hội, công trình dân dụng và hạ tầng trọng điểm trên cả nước với gói thầu thi công thuộc dự án khu nhà ở xã hội tại Đa giác 3, khu đô thị dịch vụ Hùng Thắng, phường Bãi Cháy, tỉnh Quảng Ninh.
(VNF) - Thanh tra Chứng khoán Nhà nước ban hành các quyết định về việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán đối với Công ty cổ phần Phát triển Đất Việt; Công ty cổ phần Đầu tư và phát triển bất động sản Thuận Phát và Công ty TNHH Đầu tư bất động sản Unity.
(VNF) - VinSpeed sắp khởi công Metro Bến Thành - Cần Giờ; Hà Nội dừng tiếp nhận trực tiếp hồ sơ mua nhà, 100% thực hiện online; Vĩnh Long điều chỉnh mục tiêu nhà ở xã hội; Chính phủ tháo gỡ hơn 1.700 dự án, nhà đất tồn đọng... là những tin tức nổi bật về thị trường bất động sản ngày 9/12.
(VNF) - Niềm vui vỡ òa với cư dân I-Home khi sổ hồng được trao tay ngay trước thềm năm mới 2026, mang đến một cái Tết trọn vẹn hơn bao giờ hết. Và đồng thời cũng mở ra cho TP.HCM 1 mô hình Nhà nước hợp tác Doanh nghiệp giải quyết nhu cầu an sinh cho người dân.
(VNF) - Tại lễ ký kết hợp tác phân phối diễn ra ngày 7/12 tại Hà Nội, nhiều đại lý bất động sản nhận định “Thành phố Ánh sáng” Eurowindow Light City đang sở hữu loạt lợi thế cạnh tranh hiếm có trên thị trường Thanh Hóa, dự án được đánh giá hội tụ đầy đủ yếu tố để “thắng lớn” trong giai đoạn sắp tới.
(VNF) - Nhiều người lao động tự do, người lao động thu nhập thấp ở đô thị không có hợp đồng lao động phản ánh việc không xin được xác nhận thu nhập tại công an xã để làm hồ sơ mua nhà ở xã hội.
(VNF) - Bộ Tài chính kiến nghị giảm mức nộp khi chuyển đất nông nghiệp sang đất ở, theo đó người dân chỉ phải nộp 30% phần chênh lệch thay vì toàn bộ 100% như hiện nay.
(VNF) - Mức giá bán cho khu nhà ở xã hội CT1 và CT2 phường Hiến Nam, tỉnh Hưng Yên có giá bán 20,9 triệu đồng/m2. Giá bán này thậm chí còn cao hơn giá bán nhà ở xã hội CT3 Kim Chung, Đông Anh, Hà Nội.
(VNF) - Bất thường dự án hàng trăm căn biệt thự không được cấp sổ đỏ ở Bắc Ninh, khởi động dự án nhà ở cho lực lượng Công an, Coteccons tham gia thi công sân bay Gia Bình... là những tin tức đáng chú ý về bất động sản 8/12.
(VNF) - Sáng 7/12, nhiều khách du lịch đang lưu trú tại các biệt thự khu vực biển Chí Linh, phường Phước Thắng (TP. Vũng Tàu cũ), TP. HCM phản ảnh, nếu không có biện pháp ngăn chặn kịp thời thì hàng loạt căn biệt thự sẽ bị sóng biển cuốn trôi do xói lở ngày càng nghiêm trọng.
(VNF) - Bộ Xây dựng vừa có phản hồi trước kiến nghị của một giáo viên đã nghỉ hưu về việc không được tiếp nhận hồ sơ mua nhà ở xã hội tại tỉnh Đồng Tháp.
(VNF) - Gần đây, nhiều làng quê ở Ninh Bình bỗng sôi động khi các phiên đấu giá đất mới vẫn "nóng hơn chảo lửa" dù thực tế hàng loạt khu đất trúng đấu giá trước đó đang rơi vào cảnh bỏ hoang.
(VNF) - Trong kiến nghị gửi Bộ Xây dựng, cử tri TP.HCM bày tỏ quan ngại khoảng cách về giá nhà chung cư, nhà ở thương mại và giá nhà ở xã hội vẫn ở mức cao, mặc dù Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách phát triển nhà ở. Điều đó cho thấy chính sách và thực tế vẫn còn có độ vênh.
(VNF) - Nam Long mở bán Izumi Canaria; Ecopark ra mắt Central Island, Hải Phòng mở bán 519 căn nhà ở xã hội, giá gần 19,7 triệu đồng/m2; Thủ tướng yêu cầu lập Trung tâm giao dịch bất động sản do nhà nước quản lý; Gia Lai mời đầu tư loạt cụm công nghiệp quy mô gần 3.200 tỷ đồng... là những tin tức nổi bật về thị trường bất động sản ngày 7/12.
(VNF) - Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng khẩn trương trình thành lập 'Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất' do Nhà nước quản lý, hoàn thành trước 15/ 12.
(VNF) - Trong bối cảnh thị trường thiếu hụt nghiêm trọng nguồn cung căn hộ vừa túi tiền, Nam Long ADC – thành viên của Tập đoàn Nam Long – giới thiệu dòng sản phẩm EHome với mức giá chỉ từ 1,7 tỷ đồng tại Expo Nam Long Journey 2025.
(VNF) - Mức giá bán nhà ở xã hội Hòa Phú, phường Bình Dương tạm tính thấp nhất từ 16,5 triệu đồng/m2 với nhà ở xã hội liền kề và gần 26,4 triệu đồng/m2 với nhà ở xã hội chung cư.
(VNF) - UBND nhiều xã, phường trên địa bàn tỉnh Gia Lai đang đồng loạt phát đi thông báo mời gọi các nhà đầu tư quan tâm, đăng ký thực hiện các dự án cụm công nghiệp trên địa bàn, với tổng vốn đầu tư gần 3.200 tỷ đồng.
(VNF) - Chỉ 60 phút từ Hà Nội, Hồ Núi Cốc hiện ra như một tuyên ngôn thầm lặng, kiêu hãnh của Việt Nam: nơi thiên nhiên nguyên bản chưa từng bị sao chép cùng phương pháp tái tạo sức khoẻ đạt chuẩn thế giới.
(VNF) - Với quỹ đất gần 100.000 m², hơn 1.200 căn nhà và dân số tương lai hơn 3.400 người, dự án được xem như “đòn bẩy” đô thị khổng lồ, hứa hẹn làm thay đổi hoàn toàn diện mạo khu vực này.
(VNF) - Một vụ hỏa hoạn nghiêm trọng bùng phát tại tòa nhà văn phòng ở trung tâm Jakarta khiến ít nhất 22 người thiệt mạng, trong đó có một phụ nữ mang thai. Lực lượng chức năng Indonesia huy động hàng trăm nhân viên cùng gần 30 xe chữa cháy để dập lửa, song thiệt hại về người vẫn ở mức đặc biệt nghiêm trọng.