Những sự cố hàng không do lỗi thiết kế máy bay trong lịch sử
Phương Vũ -
14/03/2019 07:04 (GMT+7)
Máy bay 787 Dreamliner của Boeing từng bị ngừng bay trong ba tháng sau một loạt sự cố hỏa hoạn liên quan đến pin.
Máy bay Comet tại sân bay ở London năm 1959. Ảnh: WIA
Máy bay Boeing 737 Max 8 đang trở thành tâm điểm chú ý khi hai thảm họa hàng không liên tiếp xảy ra trong vài tháng ở Indonesia và Ethiopia. Một loạt nước châu Âu và châu Á đã ra lệnh ngừng bay, nhiều người đặt câu hỏi về tính an toàn của dòng này.
Trong lịch sử hàng không từng có một số trường hợp tương tự, liên quan đến máy bay chở khách Mỹ và Anh.
Câu chuyện về máy bay Comet của nhà sản xuất Anh De Havilland là một trong những ví dụ được nhớ đến nhiều nhất về lỗi thiết kế và bi kịch tái diễn. Máy bay 4 động cơ này bắt đầu bay thương mại vào năm 1952.
Comet được coi là máy bay mang tính đột phá thời kỳ đó, khi có thể bay ở độ cao 7.600 m với tốc độ tối đa 720 km/h. Nhưng chính những tính năng này lại mang lại rắc rối, bởi thân vỏ của Comet phải chịu áp lực chưa từng thấy đối với máy bay chở khách vào thời điểm đó.
Năm 1953, một chiếc Comet của hãng hàng không Anh British Overseas Airways Corporation vỡ trên không trung ở Ấn Độ, khiến 43 người thiệt mạng. Năm 1954, một chiếc Comet khác của BOAC vỡ tan trên đường từ Rome đến London, tất cả 35 người trên phi cơ thiệt mạng.
Comet bị ngừng bay để kiểm tra nhưng được hoạt động trở lại vài tháng sau đó. Tháng 4/1954, thân máy bay lại gặp sự cố khiến 21 người trên chuyến bay của hãng South African Airways thiệt mạng khi trên đường từ Rome đến Cairo.
Các nhà điều tra sau đó ra kết luận máy bay đã nổ tung trên không như một quả bom do thân máy bay liên tục chịu áp lực lớn. Comet sau đó trải qua ba lần thiết kế lại thân vỏ nhưng không thể khôi phục niềm tin của công chúng. Dòng máy bay này bị ngừng sản xuất vào năm 1997. Tạp chí Smithsonian cho biết chưa đến 70 chiếc Comet được chế tạo.
Các nhà điều tra tại hiện trường tai nạn máy bay DC-10 năm 1989. Ảnh: Zuma Press.
Cục Quản lý Hàng không Liên bang Mỹ từng ra lệnh ngừng bay toàn bộ phi đội DC-10 của nhà sản xuất Mỹ McDonnell Douglas vào năm 1979, sau khi một chiếc của hãng hàng không American Airlines bị rơi động cơ khi cất cánh, làm mất hệ thống thuỷ lực để nâng cánh máy bay. Tai nạn cướp đi sinh mạng của 271 người.
Dòng DC-10 sau đó được phép hoạt động trở lại nhưng năm 1989, một chiếc phi cơ loại này của United Airlines lại gặp vấn đề trong hệ thống thủy lực sau khi động cơ phía sau hỏng.
Dennis Fitch, giáo viên dạy bay DC-10, đã giúp các phi công bằng cách điều chỉnh độ hoạt động khác biệt giữa các động cơ. Các phi công được ca ngợi là người hùng vì đưa được máy bay tiếp đất có kiểm soát, giảm thiểu số người thiệt mạng trong tai nạn. 175 người trong số 285 hành khách và 10 trong 11 phi hành đoàn sống sót.
DC-10 thực hiện chuyến bay chở khách cuối cùng vào năm 2017.
Máy bay 787 Dreamliner của hãng All Nippon Airways hạ cánh khẩn cấp xuống sân bay Takamatsu tháng 1/2013. Ảnh: Reuters.
Năm 2013, một loạt sự cố đã xảy ra liên quan đến pin lithium-ion của máy bay Boeing 787 Dreamliner.
Ngày 7/1/2013, ngọn lửa bùng lên trên chiếc 787 Dreamliner của Japan Airlines đang đỗ tại Boston vì pin quá nóng. Ngày 9/1/2013, hãng United Airlines cho biết một chiếc 787 Dreamliner của họ gặp lỗi trong hệ thống điện.
Ngày 16/1/2013, chiếc 787 Dreamliner của hãng All Nippon Airways hạ cánh khẩn cấp xuống sân bay Takamatsu trên đảo Shikoku sau khi phi hành đoàn nhận được cảnh báo về khói trong một khoang điện do sự cố pin. Hành khách và phi hành đoàn được sơ tán bằng cầu trượt khẩn cấp.
Các sự cố không gây thương vong nhưng khiến công chúng hoang mang. Cục Quản lý Hàng không Liên bang Mỹ ngày 16/1/2013 ra lệnh ngừng bay loại này. Ba tháng sau, 787 Dreamliner được phép hoạt động sau khi Boeing thiết kế lại các bộ phận pin.
Mảnh vỡ máy bay Ethiopian Airlines gần Bishoftu ngày 11/3. Ảnh: AFP.
Vụ tai nạn máy bay ở Ethiopia hôm 10/3 đang được điều tra, nhưng nhiều người đang chú ý đến một hệ thống điều khiển tự động chống thất tốc (MCAS), từng được cho là thủ phạm gây ra vụ rơi máy bay Boeing 737 Max 8 của hãng hàng không Lion Air năm ngoái.
Trong vụ máy bay hãng Lion Air rơi tháng 10/2018, các điều tra viên Indonesia cho rằng cảm biến góc tấn (cung cấp dữ liệu về góc mà gió lưu thông qua cánh máy bay và cho các phi công biết máy bay có lực nâng như thế nào) đã nhận được dữ liệu sai và tính năng tự động chúc mũi của máy bay đã khiến phi công không thể nâng độ cao máy bay.
Một tháng sau vụ tai nạn, Boeing công bố một báo cáo, tiết lộ rằng chương trình MCAS trên máy bay Max 8 có thể vô hiệu hóa chức năng phi công vốn dùng để kiểm soát máy bay. Chương trình phần mềm này được Boeing cập nhật vào hệ thống điều khiển bay để giải quyết vấn đề máy bay Max 8 có xu hướng ngóc đầu lên trong hành trình.
Thảm kịch thứ hai xảy ra ở Ethiopia với diễn biến giống những gì xảy ra với máy bay Lion Air: phi cơ cũng tăng giảm độ cao liên tục trước khi rơi. Hệ thống MCAS và cảm biến góc tấn một lần nữa bị các chuyên gia hàng không "điểm mặt chỉ tên".
Tuy nhiên, cuộc điều tra vụ rơi máy bay Ethiopia vẫn đang diễn ra và giới chức chưa kết luận rằng có sự liên quan giữa hai tai nạn. "Nhiều người chú ý đến nét tương đồng giữa hai sự cố", nhà phân tích John Strickland từ công ty tư vấn JLS Consulting nói. "Tuy nhiên, cần phải mất nhiều thời gian xem xét để đưa ra được kết luận về nguyên nhân".
(VNF) - Trong suốt 2 thập kỷ, Đức và Trung Quốc từng được xem là một “cặp đôi kinh tế hoàn hảo”, cùng hưởng lợi lớn từ làn sóng toàn cầu hóa thương mại. Đức cung cấp máy móc, thiết bị công nghiệp mà Trung Quốc cần để sản xuất hàng tiêu dùng cho phần còn lại của thế giới. Nhưng trật tự đó đang đảo chiều. Trung Quốc ngày nay dường như không còn cần Đức như trước, trong khi Berlin lại muốn chấm dứt mối quan hệ phụ thuộc này.
(VNF) - Đằng sau danh xưng cổ phiếu có hiệu suất tốt nhất thế giới là một bài học đắt giá cho những nhà đầu tư chạy theo lợi nhuận “nóng” từ làn sóng AI.
(VNF) - Mỹ tiếp tục phê duyệt gói bán vũ khí kỷ lục cho Đài Loan trị giá 11,1 tỷ USD, bao gồm nhiều khí tài tấn công chủ lực. Động thái được xem là thách thức trực diện “lằn ranh đỏ” của Trung Quốc và có nguy cơ thổi bùng căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump tự hào tuyên bố khoản đầu tư kỷ lục 18 nghìn tỷ USD đang đổ vào nước Mỹ. “Chỉ trong vài tháng, nền kinh tế của chúng ta đã đi từ trạng thái tệ nhất lên tốt nhất”, ông Trump phát biểu.
(VNF) - Khi nhà phát triển bất động sản China Vanke bước vào cuộc họp mang tính sống còn với các chủ sở hữu trái phiếu vào ngày 18/12, giới đầu tư đang chuẩn bị tinh thần cho những biến động tiếp theo của lĩnh vực bất động sản Trung Quốc. Đáng chú ý, cho đến nay vẫn chưa có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy nhà nước sẽ can thiệp bằng các gói cứu trợ.
(VNF) - Một số lượng kỷ lục những người trẻ Trung Quốc có trình độ học vấn cao đang đổ xô vào các công việc nhà nước để tìm kiếm sự ổn định. Xu hướng này diễn ra trong bối cảnh nền kinh tế Trung Quốc đối mặt nhiều khó khăn, làm suy giảm triển vọng việc làm trong khu vực tư nhân.
(VNF) - Trong một thế giới nơi tốc độ ngày càng trở thành thước đo của tiến bộ, Trung Quốc đang nỗ lực phá vỡ những giới hạn của ngành giao thông vận tải với một phương tiện có thể khiến cả máy bay phản lực cũng không “đua” kịp. Đó là T-Flight – một loại tàu điện từ (maglev) được thiết kế để đạt tốc độ lên tới 965 km/h, bỏ xa tốc độ bay hành trình trung bình của nhiều máy bay thương mại đường dài.
(VNF) - Cách bờ biển đông dân cư của Trung Quốc hàng trăm dặm, tại một khúc quanh gấp khúc của con sông hẻo lánh thuộc dãy Himalaya, một dự án cơ sở hạ tầng được xem là tham vọng nhất của Bắc Kinh đang dần thành hình.
(VNF) - Phiên giao dịch ngày 16/12 ghi nhận đồng rial của Iran rơi xuống mức thấp kỷ lục hơn 1,3 triệu rial đổi 1 USD. Diễn biến này không chỉ phản ánh một cú sốc tỷ giá mang tính thời điểm, mà còn cho thấy những rạn nứt sâu sắc trong nền kinh tế Iran sau nhiều năm chịu trừng phạt kéo dài.
(VNF) - Liên minh châu Âu (EU) đang đối mặt hàng loạt rào cản pháp lý và bất đồng chính trị khi cân nhắc tịch thu khối tài sản Nga bị phong tỏa để hỗ trợ Ukraine.
(VNF) - Ngày càng nhiều tỷ phú Trung Quốc âm thầm có hàng chục đứa con sinh ra tại Mỹ thông qua mang thai hộ. Hiện tượng này làm lộ rõ những khoảng trống pháp lý, sự dịch chuyển dòng tiền xuyên biên giới cùng các thách thức ngày càng lớn đối với chính sách quốc tịch và cơ chế giám sát của Mỹ.
(VNF) - Sau nhiều năm bị xem như phiên bản ít nổi bật hơn của vàng, bạc có màn tái xuất mạnh mẽ trong năm2025. Sự kết hợp của nguồn cung toàn cầu thắt chặt, nhu cầu công nghiệp bùng nổ, cùng sự tham gia của giới đầu tư qua ETF đang khiến bạc trở thành một trong những mặt hàng có tính cấu trúc thú vị nhất trên thị trường thế giới.
(VNF) - Việc SpaceX chuẩn bị phát hành cổ phiếu ra công chúng (IPO) đang trở thành cú hích lớn nhất đối với khối tài sản của Elon Musk, đưa ông chính thức trở thành người đầu tiên trên thế giới chạm mốc 600 tỷ USD tài sản ròng. Đây được xem là thương vụ IPO tiềm năng lớn nhất lịch sử, và là canh bạc mang tính bước ngoặt của thị trường vốn toàn cầu vào tương lai hạ tầng không gian.
Tập đoàn tài chính JPMorgan Chase đang tiến sâu hơn vào lĩnh vực tài sản số với việc triển khai quỹ thị trường tiền tệ token hóa dựa trên công nghệ chuỗi khối (blockchain).
Sự bùng nổ của stablecoin đặt ra thách thức đối với hệ thống giám sát tài chính toàn cầu khi bị khai thác để rửa tiền và giúp dòng tiền né tránh kiểm soát.
(VNF) - Ngân hàng trung ương Nga cho biết họ đang yêu cầu Euroclear bồi thường 230 tỷ USD, đồng thời Điện Kremlin đưa ra lời cảnh báo cứng rắn về việc sử dụng tài sản bị đóng băng của Nga để hỗ trợ Ukraine.
(VNF) - Doanh số bán lẻ của Trung Quốc tăng trưởng với tốc độ yếu nhất kể từ đại dịch Covid-19, trong khi đầu tư tiếp tục suy giảm, cho thấy những rủi ro ngày càng lớn đối với nền kinh tế sau nhiều tháng trì trệ.
(VNF) - Ngày càng nhiều phụ nữ trẻ ở Trung Quốc sẵn sàng chi từ 20 đến 50 nhân dân tệ (tương đương 3–7 USD) để được những người đàn ông gọi là “man mums” ôm trong vòng 5 phút, giúp giải tỏa căng thẳng và cảm giác cô đơn.
(VNF) - Than đá là trụ cột bảo đảm tăng trưởng, việc làm và ổn định xã hội của Trung Quốc trong nhiều thập kỷ. Tuy nhiên, khi Bắc Kinh thúc đẩy chuyển đổi năng lượng và giảm phát thải, việc loại bỏ than đá trở thành một bài toán tài chính – ngân sách phức tạp, ảnh hưởng đến hàng triệu việc làm, tài sản công và sự ổn định của nhiều địa phương phụ thuộc vào than.
(VNF) - Làn sóng phá sản doanh nghiệp lan rộng trong năm 2025, từ các tập đoàn hàng chục tỷ USD tại Mỹ và châu Âu đến hàng trăm nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường ở các nền kinh tế mới nổi như Việt Nam. Điều đáng chú ý là không chỉ các doanh nghiệp nhỏ yếu, mà nhiều thương hiệu lâu đời, từng được xem là "quá lớn để sụp đổ", cũng không thoát khỏi vòng xoáy khủng hoảng.
(VNF) - CEO Nvidia Jensen Huang đã từng bước xoay chuyển lập trường của Nhà Trắng, mở đường cho việc xuất khẩu chip AI tiên tiến sang Trung Quốc. Động thái này phản ánh vai trò ngày càng lớn của Nvidia trong các tính toán chiến lược về công nghệ, thương mại và an ninh của Mỹ.
(VNF) - Sau khi Cục Dự trữ Liên bang (Fed) giảm lãi suất thêm 25 điểm vào tuần trước, sự chú ý của giới đầu tư và thị trường tài chính ngay lập tức chuyển sang việc lựa chọn Chủ tịch Fed tiếp theo. Báo cáo mới nhất từ Nhà Trắng cho thấy TT Trump đang cân nhắc hai ứng viên sáng giá là Kevin Hassett và Kevin Warsh.
(VNF) - Trong suốt 2 thập kỷ, Đức và Trung Quốc từng được xem là một “cặp đôi kinh tế hoàn hảo”, cùng hưởng lợi lớn từ làn sóng toàn cầu hóa thương mại. Đức cung cấp máy móc, thiết bị công nghiệp mà Trung Quốc cần để sản xuất hàng tiêu dùng cho phần còn lại của thế giới. Nhưng trật tự đó đang đảo chiều. Trung Quốc ngày nay dường như không còn cần Đức như trước, trong khi Berlin lại muốn chấm dứt mối quan hệ phụ thuộc này.
(VNF) - Sau 5 tháng tạm ngưng hoạt động để nâng cấp, sửa chữa, sân bay Vinh sẽ khai thác trở lại vào ngày 19/12 với diện mạo mới và "điểm nhấn" công nghệ hiện đại giúp hành khách có trải nghiệm tốt hơn.