Sự nghiệp của ông Lê Hải Trà, cựu Tổng giám đốc HoSE vừa bị đề nghị truy tố

Ông Lê Hải Trà sinh năm 1974, nắm giữ “profile khủng” với bằng Thạc sỹ Quản lý công (MPA) chuyên ngành kép Lãnh đạo và Phân tích thị trường tài chính từ Trường Harvard Kennedy, nhận học bổng Hubert H. Humphrey danh tiếng của Bộ Ngoại giao Mỹ cho chương trình tu nghiệp về Quản trị Chiến lược và Tài chính tại Đại học Boston năm 2003.

Sau khi làm việc tại nước ngoài tại một công ty kiểm toán, ông Lê Hải Trà về nước và làm việc tại Vụ Phát triển Thị trường vào năm 1997. Ông tham gia tổ công tác biệt phái và đóng góp nhất định vào quá trình chuẩn bị ra đời của Sở Giao dịch Chứng khoán TP. HCM (HoSE).

Năm 2006, ông nắm giữ chức vụ Phó giám đốc Trung tâm Giao dịch Chứng khoán TP. HCM, sau đó làm Uỷ viên thường trực HĐQT HoSE. Sau một thời gian dài gắn bó với HoSE, ông chính thức được giao phụ trách ban điều hành HoSE vào năm 2016 và chuyển sang phụ trách HĐQT từ tháng 7/2017 sau khi ông Trần Văn Dũng rời ghế chủ tịch để chuyển sang cương vị Chủ tịch Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN).

Không còn nắm giữ những vị trí “người phụ trách”, tháng 2/2021, ông Lê Hải Trà được Bộ Tài chính bổ nhiệm làm Tổng giám đốc HoSE sau hơn 4 năm ghế nóng này để trống. Động thái này diễn ra trong bối cảnh thị trường chứng khoán liên tục xảy ra những sự cố giao dịch trên hệ thống của HoSE khi nghẽn lệnh xảy ra thường xuyên.

Đáng tiếc, chỉ hơn 1 năm sau khi được bổ nhiệm vào vị trí mới, ông Lê Hải Trà bị khai trừ khỏi Đảng theo kết luận của Uỷ ban Kiểm tra Trung ương vào giữa tháng 5/2022, sau khi 2 vụ thao túng chứng khoán của ông Trịnh Văn Quyết và ông Đỗ Thành Nhân bị phát giác. Ít ngày sau, HoSE quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức buộc thôi việc đối với ông Lê Hải Trà do đã có vi phạm, khuyết điểm rất nghiêm trọng trong công tác.

Mới đây, ông Lê Hải Trà đã bị đề nghị truy tố trong vụ án liên quan đến ông Trịnh Văn Quyết. 

Trong sự nghiệp của mình, ông Trà thường thẳng thắn chia sẻ những quan điểm cá nhân về thị trường chứng khoán. Vào năm 2017, ông từng phản bác lại 9 lý do mà MCSI đưa ra khi Việt Nam không lọt vào danh sách xem xét nâng hạng tiềm năng lên thị trường mới nổi, cho rằng đòi hỏi của MSCI đối với thị trường Việt Nam "còn mang tính phiến diện và áp đặt".

Hay như trong năm 2021, khi HoSE xảy ra tình trạng nghẽn lệnh nghiêm trọng, làm ảnh tới hoạt động giao dịch của nhiều nhà đầu tư trên thị trường, ông Lê Hải Trà đã đề xuất nâng lô giao dịch tối thiểu lên 1.000 chứng khoán, thay vì 100 chứng khoán như HoSE đã tiến hành trước đó để giảm 40-50% tổng số lượng lệnh giao dịch, đồng thời gián tiếp thúc đẩy phát triển các quỹ đầu tư, thúc đẩy ngành quản lý quỹ.

Một trong những "vết hằn" khó quên nhất trong quá trình công tác của ông Lê Hải Trà tại HoSE là 2 vụ thao túng chứng khoán gây rúng động thị trường của ông Trịnh Văn Quyết và ông Đỗ Thành Nhân. Ở thời điểm các vụ thao túng chứng khoán này bắt đầu bị phanh phui, ông Lê Hải Trà đã phát biểu với báo giới rằng hành vi thao túng cổ phiếu luôn là nguy cơ tiềm ẩn tại bất kỳ thị trường chứng khoán nào trên thế giới.

Cách thức chung để ngăn chặn hoạt động thao túng trên thị trường chứng khoán là bộ máy quản lý, giám sát thị trường chứng khoán phải có đủ thẩm quyền. Bên cạnh đó, các quy định pháp luật có chế tài xử lý vi phạm nghiêm khắc, từ dân sự đến hình sự.

Dù người đứng đầu HoSE lúc đó là ông Lê Hải Trà đã lên tiếng để trấn an nhà đầu tư, không ít người vẫn cho rằng để xảy ra các sự việc đáng tiếc, nhiều sai phạm như vậy thì trách nhiệm phần nào vẫn thuộc về những người có chức năng giám sát thị trường.

Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) cho rằng khâu giám sát thị trường của HoSE là “rất yếu kém” khi để tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng, tình trạng lừa đảo thao túng chứng khoán ngày càng phát triển đã tạo ra nhiều cổ phiếu rác, cổ phiếu lừa đảo.