'Thổi còi' đề xuất tạm dừng thu phí BOT Quốc lộ 2

Yêu cầu đàm phán

Đúng 2 ngày sau khi nhận được đề xuất tạm dừng thu phí đự án BOT cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 2 đoạn Nội Bài - Vĩnh Yên (Km7+880 - Km29+800) vào cuối ngày 13/10/2020 của Tổng cục Đường bộ Việt Nam, Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) đã có ý kiến chỉ đạo chính thức về vấn đề này.

Công văn số 10109/BGTVT-ĐTCT ngày 8/10/2020 của Bộ GTVT nêu rõ, trong thời gian qua, Bộ GTVT đã có nhiều văn bản chỉ đạo, đôn đốc Tổng cục Đường bộ Việt Nam đàm phán với nhà đầu tư để xác định thời điểm dừng thu phí và thực hiện thủ tục chuyển giao công trình dự án theo quy định tại hợp đồng dự án, quy định pháp luật có liên quan.

Thực hiện Nghị quyết số 11/NQ-CP ngày 14/2/2020 của Chính phủ về phiên họp thường kỳ tháng 1/2020, trong đó có nội dung liên quan quyết toán các dự án BOT, BT trước thời điểm Thông tư số 166/2011/TT-BTC, ngày 17/11/2011 của Bộ Tài chính có hiệu lực thi hành, Bộ GTVT đã có Văn bản số 6824/BGTVT-ĐTCT, ngày 15/7/2020 giao Tổng cục Đường bộ Việt Nam triển khai thực hiện.

Tuy nhiên, tại Văn bản số 7228/TCĐBVN-TC ngày 6/10/2020 đề xuất tạm dừng thu phí dự án BOT cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 2 đoạn Nội Bài - Vĩnh Yên Km7+880 - Km29+800, Tổng cục Đường bộ Việt Nam chưa báo cáo kết quả thực hiện rà soát quy định hợp đồng, quy định pháp luật tại từng thời kỳ; chưa thực hiện đàm phán với nhà đầu tư, chưa cập nhật các khoản thu, chi, các thông số tài chính khác để xác định lại thời hạn thu phí của dự án theo quy định tại hợp đồng đã ký.

Liên quan kiến nghị tạm dừng thu phí dự án, Bộ GTVT yêu cầu Tổng cục Đường bộ Việt Nam thực hiện đầy đủ trách nhiệm của cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong giai đoạn kinh doanh, khai thác và chuyển giao công trình dự án.

“Tổng cục Đường bộ Việt Nam tổ chức đàm phán với nhà đầu tư về các nội dung còn tồn tại, vướng mắc trên nguyên tắc tuân thủ các điều kiện hợp đồng dự án đã ký, quy định của pháp luật tại từng thời kỳ để quyết định, tránh phát sinh khiếu kiện và các chi phí khác liên quan; chịu trách nhiệm về các quyết định của mình trước pháp luật và trước Bộ trưởng Bộ GTVT”, Công văn số 10109 do Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông ký nêu rõ.

Được biết, tại Văn bản số 6824 về nội dung thực hiện quyết toán các dự án BOT, BT trước thời điểm ban hành Thông tư số 166/2011/TT-BTC của Bộ Tài chính theo ý kiến của Kiểm toán Nhà nước tại Văn bản số 715/KTNN-TH, ngày 8/7/2020, Bộ GTVT đã yêu cầu Tổng cục Đường bộ Việt Nam có trách nhiệm thỏa thuận với nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án về việc thực hiện kết luận của Kiểm toán Nhà nước và Nghị quyết của Chính phủ theo 2 nguyên tắc.

Cụ thể, cơ quan quản lý hợp đồng BOT tổ chức rà soát quy định hợp đồng và pháp luật tại thời kỳ ký hợp đồng, nếu không có quy định khác với hợp đồng đã ký, thì căn cứ quy định chuyển tiếp quy định tại khoản 1, Điều 52, Nghị định số 108/2009/NĐ-CP để thực hiện công tác quyết toán như sau: “Nhà đầu tư thực hiện Dự án được cấp Giấy chứng nhận đầu tư trước ngày nghị định này có hiệu lực thi hành được tiếp tục thực hiện theo quy định của hợp đồng dự án và giấy chứng nhận đầu tư”; trường hợp có những điều kiện hợp đồng trái với quy định pháp luật từng thời kỳ, thì sẽ bị vô hiệu.

Lệch pha quan điểm

Được biết, dự án BOT cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 2 đoạn Nội Bài - Vĩnh Yên có tổng mức đầu tư do Bộ GTVT phê duyệt điều chỉnh là 772,753 tỷ đồng, trong đó, vốn BOT là 496,712 tỷ đồng; vốn ngân sách nhà nước tham vào dự án là 276,042 tỷ đồng, thời gian bắt đầu thu phí là ngày 15/8/2008.

Theo hợp đồng điều chỉnh số 8219/GTVT-KHĐT ngày 20/12/2007 được ký giữa Bộ GTVT và Công ty Cổ phần BOT Quốc lộ 2, dự án có thời gian thu phí hoàn vốn 13 năm 7 tháng và thời gian thu phí tạo lợi nhuận là 3 năm 6 tháng, dự kiến kết thúc vào tháng 1/2025 với giá trị quyết toán phần vốn BOT là 491,247 tỷ đồng, trong đó, vốn chủ sở hữu là 156 tỷ đồng.

Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho biết, số thu tại dự án BOT cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 2 đoạn Nội Bài - Vĩnh Yên đã rà soát đến thời điểm 31/8/2020 là 1.332 tỷ đồng và số chi đến ngày 31/8/2020 dự kiến là 1.025,036 tỷ đồng.

Thực hiện chỉ đạo của Bộ GTVT, trong thời gian vừa qua, Tổng cục Đường bộ Việt Nam đã rà soát quy định của pháp luật, hợp đồng dự án, các văn bản của Kiểm toán Nhà nước và các văn bản hướng dẫn của Bộ GTVT để xác định ngày dừng thu phí của dự án.

Cơ quan quản lý nhà nước về đường bộ đã tổ chức nhiều cuộc họp với nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án làm rõ các nội dung vướng mắc của dự án.

Đến nay, dự án vẫn còn một số nội dung tồn tại chủ yếu, trong đó, nổi cộm là chi phí bảo toàn vốn trên phần vốn chủ sở hữu trong thời gian khai thác và lợi nhuận vốn chủ sở hữu trong thời gian thi công.

Hiện nay, các cơ quan chức năng chưa hướng dẫn việc đưa 2 loại chi phí để tính toán vào phương án tài chính Dự án. Tại Văn bản số 7228, Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho biết, ngày 5/10/2020, tập thể lãnh đạo Tổng cục Đường bộ Việt Nam đã họp và ban hành thông báo kết luận số 304/TB-TCĐBVN về phương án giải quyết vướng mắc một số hợp đồng dự án BOT.

Trong đó kết luận, chưa có đủ cơ sở pháp lý đưa chi phí này để tính toán vào phương án tài chính dự án. Phương án tài chính không tính chi phí này sẽ giảm thời gian thu hoàn vốn khoảng 6 tháng 5 ngày.

Liên quan đến thời gian thu phí tạo lợi nhuận của nhà đầu tư, Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho biết, đối với dự án BOT cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 2 đoạn Nội Bài - Vĩnh Yên, do số thu thực tế cao hơn so với số thu theo hợp đồng đã ký, nên thời gian thu phí hoàn vốn của dự án rút ngắn so với dự kiến trong hợp đồng, vì vậy, việc rút ngắn thời gian thu phí tạo lợi nhuận là phù hợp.

Tổng cục Đường bộ Việt Nam tính toán thời gian thu phí tạo lợi nhuận theo phương pháp lợi nhuận kỳ vọng của nhà đầu tư quy đổi về thời gian thu phí hoàn vốn, thì thời gian thu phí tạo lợi nhuận còn 3 năm 3 tháng 4 ngày, giảm 2 tháng 26 ngày.

“Như vậy, phương án tài chính sau khi loại bỏ chi phí bảo toàn vốn trên phần vốn chủ sở hữu trong thời gian khai thác và lợi nhuận vốn chủ sở hữu trong thời gian thi công và tính lại thời gian thu phí tạo lợi nhuận của nhà đầu tư như trên, dự kiến, dự án kết thúc việc thu phí vào cuối ngày 13/10/2020”, Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho biết.

Theo nguồn tin của phóng viên, Công ty Cổ phần BOT Quốc lộ 2 đã có văn bản phản đối đề xuất tạm dừng thu phí của Tổng cục Đường bộ Việt Nam; đồng thời khẳng định, chi phí bảo toàn vốn trên phần vốn chủ sở hữu trong thời gian khai thác và lợi nhuận vốn chủ sở hữu trong thời gian thi công đã được xác lập trong hợp đồng BOT đã ký và không trái với bất kỳ quy định pháp luật nào.

Theo doanh nghiệp dự án, Tổng cục Đường bộ Việt Nam gửi văn bản tạm dừng thu phí cho công ty trước thời điểm dừng thu 7 ngày trong khi còn rất nhiều vấn đề liên quan như bảo trì, quyền và nghĩa vụ người lao động chưa có hướng giải quyết.

“Hợp đồng BOT được ký kết trên nguyên tắc tự do thỏa thuận, không phải là mệnh lệnh hành chính, do vậy Công ty không có cơ sở thực hiện dừng thu phí vào ngày 13/10”, văn bản của Công ty Cổ phần BOT Quốc lộ 2 nêu rõ.