Thống đốc Lê Minh Hưng: 'Áp trần lãi suất là có cơ sở thực tiễn'

Sáng 1/11, tiếp tục phiên chất vấn tại Quốc hội, đại biểu Phạm Đình Cúc chất vấn Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Lê Minh Hưng về giải pháp tiếp tục thực hiện đề án thanh toán không dùng tiền mặt và việc duy trì trần lãi suất huy động của các tổ chức tín dụng trong điều kiện kinh tế ổn định vĩ mô là thị trường hay là phi thị trường, có hiệu quả hay không. Ông cũng hỏi Thống đốc về giải pháp cho thời gian tới.

Liên quan đến tình hình triển khai Đề án thanh toán không dùng tiền mặt, Thống đốc Lê Minh Hưng cho biết Ngân hàng Nhà nước đã tập trung và hoàn thiện, ban hành 10 Thông tư chỉ đạo việc tăng cường ứng dụng thanh toán không dùng tiền mặt cũng như đảm bảo an ninh an toàn trong hoạt động thanh toán.

Đặc biệt, ông Hưng cho biết Ngân hàng Nhà nước đã ban hành bộ tiêu chuẩn về thẻ chip nội địa cho thẻ ATM cũng như ban hành tiêu chuẩn cơ sở đặc tả kỹ thuật của QR code trong lĩnh vực thanh toán tại Việt Nam, nhằm đáp ứng các yêu cầu về đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt, tăng cường các biện pháp đảm bảo an ninh an toàn trong hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt.

Về cơ sở hạ tầng và công nghệ phục vụ thanh toán không dùng tiền mặt, Thống đốc cho hay vừa qua cơ sở này đã được tập trung chú trọng đầu tư và nâng cao. Đến cuối tháng 8/2018, số lượng máy POS đã tăng khoảng 23,6% so với cuối năm 2016.

Về hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hang, ông Hưng cũng khẳng định đã được quản lý và vận hành một cách thông suốt, ổn định và an toàn. Số lượng và giá trị giao dịch trong 8 tháng đầu năm 2018 tăng tương ứng là 28,3% và 30,1% so với cùng kỳ năm 2017.

Cùng với đó, các kênh giao dịch thực hiện qua các phương thức thanh toán mới tăng trưởng rất mạnh. Cụ thể, trong 8 tháng năm 2018, thanh toán qua Internet tăng 48% về số lượng và 27,7% về giá trị so với cùng kỳ năm 2017; thanh toán qua điện thoại di động tăng 40% và 147% tương ứng về số lượng và giá trị. Giao dịch trên POS cũng tăng rất mạnh.

Vừa qua, Ngân hàng Nhà nước cũng đã trình và được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án đẩy mạnh thanh toán qua ngân hàng đối với các dịch vụ công. Tính đến cuối tháng 8/2018, hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng cũng đã kết nối với hệ thống nộp thuế tại 63 kho bạc tại các tỉnh,thành phố.

Liên quan đến lãi suất và việc áp dụng trần lãi suất như một biện pháp hành chính, ông Lê Minh Hưng khẳng định Ngân hàng Nhà nước hoàn toàn đồng thuận quan điểm hướng tới nền kinh tế thị trường thì cần phải hạn chế áp dụng các biện pháp hành chính.

Cho rằng ý kiến của đại biểu Cúc là xác đáng, đặc biệt là việc xác lập lãi suất thị trường, song Thống đốc cũng báo cáo thêm rằng từ năm 2011, khi thị trường có những diễn biến không thuận lợi, ảnh hưởng khá mạnh đến sự ổn định an toàn về kinh tế vĩ mô và tình hình hoạt động của hệ thống ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước đã áp dụng trần lãi suất tiền gửi đối với đồng Việt Nam cho các kỳ hạn trên cơ sở phục hồi từng bước và hoạt động thị trường đã thông suốt hơn.

Nhưng vừa qua, Ngân hàng Nhà nước đã tiến hành dỡ bỏ các quy định này. Hiện nay chỉ còn áp dụng các trần lãi suất đối với tiền gửi của đồng Việt Nam có kỳ hạn dưới 6 tháng.

Việc áp dụng trần lãi suất, ông Hưng cho rằng có cơ sở thực tiễn. Ông nói cấu trúc thị trường tài chính và các cơ chế thị trường ở Việt Nam chưa được hoàn thiện nên trong bối cảnh thị trường vốn chưa đáp ứng được nhu cầu vốn của nền kinh tế thì hệ thống ngân hàng vẫn là một kênh chủ lực cung ứng vốn cho nền kinh tế.

“Do đó, việc sử dụng một cách có chọn lọc với liều lượng và thời điểm phù hợp, các biện pháp hành chính vẫn còn cần thiết để đảm bảo an toàn trong các hoạt động của thị trường tiền tệ” – Thống đốc Lê Minh Hưng giải thích.

Cũng theo ông, hiện nay số lượng tổ chức tín dụng tương đối nhiều, chất lượng của các tổ chức này chưa đồng đều. Chính vì vậy, trần lãi suất huy động dưới 6 tháng được duy trì và ổn định ở mức hợp lý, bám sát cung cầu thị trường cũng có tác dụng giữ ổn định hoạt động thị trường tiền tệ .

Thống đốc cho rằng Việt Nam đang trong cái bối cảnh tiếp tục đẩy mạnh cái quá trình tái cơ cấu hệ thống các tổ chức tín dụng nên việc duy trì trần lãi suất cũng là để hỗ trợ, ổn định thị trường tiền tệ. Với tình hình thực hiện và cái kết quả của hoạt động cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng thì việc áp dụng trần lãi suất là cần thiết, nhưng khi hệ thống tổ chức tín dụng hoạt động tốt hơn, an toàn, lành mạnh hơn thì Ngân hàng Nhà nước sẽ xem xét để dỡ bỏ những cái biện pháp mà không cần thiết.