Mỹ áp thuế 46% với hàng Việt: 'Cơ hội để các DN mở rộng thị trường'
(VNF) - TS. Phan Phương Nam cho rằng Việt Nam không nên quá phụ thuộc vào thị trường Mỹ mà cần tập trung khai thác các thị trường tiềm năng khác.
Như VietnamFinance đã thông tin, vừa qua 11 nước thành viên Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đã chính thức được ký kết tại Santiago (Chile). Đây được xem là một trong những hiệp định thương mại quan trọng nhất nhằm gỡ bỏ các rào cản thương mại giữa 11 nền kinh tế tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương, trong đó có Việt Nam.
Dù vậy, hiện vẫn có những quan điểm khác nhau về lợi ích của Việt Nam khi tham gia CPTPP. Xung quanh vấn đề này, VietnamFinance đã có cuộc trao đổi với chuyên gia kinh tế, TS Bùi Trinh:
- Hiện nay vẫn còn những tranh cãi về lợi ích của Việt Nam khi tham gia vào CPTPP. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?
TS Bùi Trinh: Tôi cho rằng từ năm 2007 khi Việt Nam tham gia vào WTO, hậu quả nhãn tiền là chúng ta không được cái gì cả. Nhà nước không được mà người dân lại tăng thêm gánh nặng thuế. Sau WTO, Việt Nam tiếp tục ký kết nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA). Tôi luôn đặt câu hỏi rằng chúng ta tham gia nhiều FTA như vậy để làm gì? Để tăng xuất nhập khẩu hay để tăng thu hút đầu tư nước ngoài?
Nói về xuất nhập khẩu, nếu vẫn cứ theo cấu trúc này thì phần Việt Nam nhận được trong giá trị xuất khẩu ngày càng nhỏ đi.
Nhìn vào cơ cấu sản phẩm xuất khẩu thì linh kiện điện thoại, điện tử, máy tính chiếm…35%; dệt may, da giày xấp xỉ 20%. Xuất khẩu những sản phẩm này hàm lượng giá trị gia tăng mà phía Việt Nam nhận được cơ bản là ở khâu gia công. Ngay như trong nông nghiệp, mức độ gia công cũng tăng dần. Tôi không hiểu đã ai nghiên cứu nghiêm túc về vấn đề này chưa.
Tính toán từ mô hình cân bằng tổng thể cho thấy xuất khẩu hàng hóa lan tỏa đến giá trị tăng thêm trong nước ngày càng kém, nhưng lan tỏa đến nhập khẩu lại ngày càng lớn và gây phát thải nhà kính (GHG) cao nhất trong các nhân tố của cầu (52%).
Sản xuất hàng xuất khẩu mới là nguyên nhân gây hiệu ứng nhà kính lớn nhất chứ không phải tiêu dùng hoặc vận tải.
Những tính toán và từ số liệu thống kê cho thấy dường như xuất khẩu của Việt Nam là xuất hộ nước ngoài. Ví dụ nói chúng ta xuất khẩu được nông sản nhưng chúng ta cũng nhập từ giống đến phân bón, thuốc trừ sâu, máy móc thiết bị…
Nên nhớ thêm rằng xuất khẩu của khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) hiện nay chiếm 73%. Như vậy về cơ bản, xuất khẩu của Việt Nam đâu có được cái gì vì toàn là xuất khẩu hộ; hàm lượng giá trị gia tăng của Việt Nam rất ít.
Về thu hút FDI, có thể thấy càng nhiều FTA, vốn ngoại vào càng nhiều và Việt Nam càng phải ưu đãi thêm về thuế, đất đai… Trong 10 năm tới, tỷ trọng xuất khẩu của khu vực FDI còn tăng thêm ít nhất 10% nữa. Đồng nghĩa với đó là tỷ trọng xuất khẩu của doanh nghiệp quốc nội bị co lại. Vậy chúng ta, ngoài các tỷ phú bất động sản, còn lại cái gì?
Về nguyên tắc, sự lớn lên của khu vực FDI có thể làm tăng GDP. Nhưng tăng GDP có ý nghĩa gì khi ngân sách vẫn căng thẳng và người dân còng lưng cõng thêm gánh nặng của thuế khóa?
Tham gia nhiều FTA và sắp tới là CPTPP, tôi thấy người dân Việt Nam chuẩn bị phải chịu một gánh nặng nữa về các khoản thuế, phí để bù lại sự hụt thu khi tham gia hôi nhập.
Bởi tham gia vào các hiệp định đó thì nguồn thu từ thuế nhập khẩu sụt giảm. Thuế nhập khẩu giảm thì Bộ Tài chính buộc phải tăng thu thuế trong nước để bù đắp. Chúng ta đã thấy những đề xuất tăng thuế bảo vệ môi trường, thuế giá trị gia tăng, thậm chí đề xuất đánh thuế cả nước ngọt, trà, cà phê… Đó là chính sách thuế tận thu để bù cho việc hụt thu khi tham gia hội nhập.
- Như ông nói thì chúng ta không có lợi ích gì nổi trội từ các hiệp định?
Tham gia vào các FTA nói chung và CPTPP nói riêng sẽ làm GDP tăng. Nhưng GDP tăng lại làm các nguồn lực giảm đi và người dân nặng gánh hơn.
GDP chỉ là một chỉ tiêu nhưng Việt Nam đang dùng nó như là chỉ tiêu duy nhất để đánh giá sức khỏe nền kinh tế. Chúng ta đều biết phương pháp tính GDP, xây nhiều cổng chào, tượng đài cũng làm tăng GDP. Vậy cứ bám vào con số GDP để làm gì? Cái vấn đề cốt lõi của một đất nước là GNI (thu nhập quốc gia), là NDI (thu nhập quốc gia khả dụng)… thì Việt Nam lại chưa tính đến.
Trong khi đó, thực tế hiện nay cho thấy GDP càng tăng thì càng bội chi nhiều, càng nợ công lắm. Thế lao theo tăng trưởng GDP làm gì để cuối cùng là tận thu và người dân phải chịu?
- Với CPTPP, hàng rào thuế quan được hạ rất thấp, thậm chí gỡ bỏ ở một số thị trường/mặt hàng, doanh nghiệp Việt sẽ mở rộng được thị trường, tăng xuất khẩu, đó là lợi ích chứ?
Tôi cho rằng cái xuất đấy mới là nguy hiểm, vì như tôi đã nói ở trên, chúng ta có gì để xuất đâu. Cái này tôi đã nói từ 10 năm nay nhưng không có gì thay đổi.
- Khi tham gia vào CPTPP, chúng ta sẽ phải sửa đổi rất nhiều quy định về pháp luật và chính sách, với những gì ông phân tích thì đây có lẽ là lợi ích lớn nhất cho Việt Nam?
Đúng vậy. Đấy là lợi ích lớn nhất. Còn nếu không thay đổi thì chẳng được lợi ích gì. Tôi lấy ví dụ từ khi gia nhập WTO đến nay, 10 năm rồi, chính sách thuế của Việt Nam vẫn không hề thay đổi. Chúng ta bóp thuế doanh nghiệp trong nước, trong khi ưu đãi thênh thang cho doanh nghiệp nước ngoài. Chính sách thuế như vậy là không công bằng giữa doanh nghiệp ngoại và doanh nghiệp nội.
- Ông có thể lấy một số ví dụ và nêu cách thay đổi?
Chẳng hạn ai cũng nói phải chú trọng nông nghiệp, nhưng tại nông nghiệp và đầu vào của nông nghiệp như thuốc trừ sâu lại "được" hưởng chính sách không chịu thuế, tức là VAT đầu vào không được khấu trừ, trong khi xuất khẩu "hộ" lại "chịu" thuế suất bằng 0, tức là vừa không chịu thuế vừa được khấu trừ VAT đầu vào.
Tại sao doanh nghiệp nội khi bán sản phẩm trong nước không được ưu đãi về chính sách thuế mà chỉ doanh nghiệp FDI được hưởng? Người Việt Nam chịu khổ quen rồi nên tiếp tục chịu đựng sao?
- Có tính toán rằng khi tham gia CPTPP, từ nay đến năm 2030, Việt Nam sẽ giảm được 0,6 triệu người nghèo. Ông có cho rằng người nghèo sẽ được hưởng lợi từ CPTPP?
Tôi không nghĩ như thế. Nếu vẫn theo cấu trúc cũ thì khi tham gia các hiệp định, người nghèo chịu ảnh hưởng nhất, dễ tổn thương nhất.
- Vậy tầng lớp nào sẽ thụ hưởng lợi ích nhất?
Theo tôi nếu không thay đổi thì người Việt Nam chẳng được hưởng lợi gì. Còn nếu thay đổi thì Việt Nam được hưởng lợi quá nhiều.
- Ông đã nói rất nhiều đến hai chữ thay đổi, ông có thể nói rõ chúng ta cần thay đổi những gì?
Thay đổi cần nhất là thay đổi cách nghĩ, không lấy hình thức để quyết định hoặc che đậy nội dung, không quan tâm đến thành tích "ảo".
Thứ hai là chính sách cần hướng đến người dân rồi mới đến doanh nghiệp nội. Thứ tự ưu tiên chính sách về sở hữu cũng như ngành cần thay đổi dựa trên tình hình kinh tế thực.
Thứ ba là giảm trừ dần, tiến tới triệt tiêu tham nhũng từ nhỏ đến to.
- Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi này!
(VNF) - TS. Phan Phương Nam cho rằng Việt Nam không nên quá phụ thuộc vào thị trường Mỹ mà cần tập trung khai thác các thị trường tiềm năng khác.
(VNF) - PGS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng: Cộng đồng doanh nghiệp tiên phong cần có thêm nhiều ý kiến đóng góp phát triển doanh nghiệp dân tộc.Đã đến lúc khu vực doanh nghiệp tư nhân phải tạo ra áp lực thay đổi chính sách, chứ không chỉ dừng lại ở việc "xin – cho".
(VNF) - Bình luận về mục tiêu tăng trưởng 8% và hướng tới hai con số trong tương lai, TS Cấn Văn Lực, Chuyên gia tài chính ngân hàng, Kinh tế trưởng BIDV, khẳng định hiện nay Việt Nam đang có nhiều điều kiện thuận lợi để thực hiện.
(VNF) - Trao đổi với Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, TS. Lê Duy Bình, Giám đốc Economica Việt Nam, khẳng định mục tiêu tăng trưởng 8% và hướng tới hai con số là hoàn toàn khả thi nếu như có thể tháo gỡ được những điểm nghẽn đang kìm hãm sự phát triển của nền kinh tế.
(VNF) - Năm 2025, DN phải đối mặt với nhiều khó khăn cả trong và ngoài nước. Thị trường thế giới tiềm ẩn nhiều biến động khi cuộc chiến thuế quan này càng nóng lên, nhu cầu trong nước phục hồi chậm... Trong khi đó những điểm nghẽn về môi trường kinh doanh, thiếu vốn vẫn chưa được xử lý dứt điểm.
(VNF) - Theo đánh giá của các chuyên gia, để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP là 8%, thì tăng trưởng tín dụng 16% là hoàn toàn hợp lý. Tuy nhiên, mục tiêu này có đạt được hay không phải dựa trên khả năng hấp thụ vốn của thị trường.
(VNF) - Để đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% trở lên trong năm 2025, GS.TSKH Nguyễn Mại cho rằng cần phải lưu ý đến tình hình sản xuất, mở rộng, nâng cao năng lực của doanh nghiệp.
(VNF) - “Cuộc cách mạng” tinh gọn bộ máy được đánh giá sẽ tạo ra những thay đổi quan trọng trong cơ cấu thu – chi ngân sách, thúc đẩy sự chuyển động nhanh, mạnh, hiệu quả của bộ máy hành chính, mang lại lợi ích rất lớn cho nền kinh tế trong dài hạn.
(VNF) - Để tạo được đột phá trong cải cách thể chế, Luật sư Nguyễn Tiến Lập, trọng tài viên Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam, cho rằng phải từ bỏ được tư duy không quản được thì cấm.
(VNF) - Trong nền kinh tế có chế độ tỷ giá tương đối cố định như Việt Nam, chính sách tiền tệ sẽ ít hiệu quả hơn so với chính sách tài khóa, vì vậy trong ngắn hạn, đẩy mạnh giải ngân nguồn vốn đầu tư công hiệu quả sẽ mang lại tác động tích cực hơn.
(VNF) - PGS-TS Trần Đình Thiên - Nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, để đạt được mục tiêu tăng trưởng cao cần cách tiếp cận khác thường. Theo đó, để hiện thực hóa mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và thu nhập cao vào năm 2045, Việt Nam đặt mục tiêu và hướng đi trong năm 2025 là tập trung phát triển kinh tế số, công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI) và kinh tế xanh.
(VNF) - Ông Nguyễn Hoàng Linh, Giám đốc Nghiên cứu, Công ty Quản lý Quỹ VCBF cho biết: Trong cơ cấu vốn đầu tư toàn xã hội, thực tế đầu tư tư nhân mới chiếm tỷ trọng cao nhất. Trong những năm gần đây, đầu tư tư nhân tăng trưởng rất chậm, năm 2023 là gần 3% năm 2024 là khoảng 8 - 9%, thấp hơn mức tăng trưởng trung bình 15% của các năm trước dịch.
(VNF) - Về quyết định Mỹ áp thuế 25% với mặt hàng sắt thép của tất cả các nước, một số doanh nghiệp sắt thép khẳng định khi các doanh nghiệp ở các nước khác cũng chịu cùng chung mức thuế như Việt Nam khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Việt sẽ cao hơn.
(VNF) - Trong những năm qua, chúng ta thường tiếp cận với thông tin rằng tăng trưởng GDP của Việt Nam chủ yếu dựa vào khối doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), còn doanh nghiệp tư nhân trong nước chỉ đóng góp rất ít, thậm chí chỉ chiếm 10% GDP. Tuy nhiên, thông tin này không chính xác và đã trở nên lạc hậu, theo chia sẻ của doanh nhân Đỗ Cao Bảo, thành viên HĐQT tập đoàn FPT.
(VNF) - Ông Phan Đức Hiếu - Uỷ viên thường trực, Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội khẳng định, nếu chúng ta phát huy được năng lực của doanh nghiệp nội địa cũng như nguồn lực trong nước thì sự phát triển sẽ bền vững và lâu dài hơn.
(VNF) - Khi nhu cầu đầu tư và tích trữ vàng của người dân vẫn duy trì ở mức cao, thị trường vàng trở nên sôi động nhưng cũng tiềm ẩn nhiều biến động. Chính vì vậy, việc đưa ra các giải pháp quản lý hiệu quả không chỉ giúp ổn định thị trường mà còn góp phần đảm bảo sự minh bạch, hạn chế rủi ro và bảo vệ quyền lợi của người dân.
(VNF) - Để có được mức tăng trưởng 8% cho 2025 và hướng tới tăng trưởng hai con số, Luật sư Trương Thanh Đức - Giám đốc Công ty Luật ANVI khẳng định: Thể chế là yếu tố mang tính quyết định việc chúng ta tiến hay lùi và vươn mình đến đâu.
(VNF) - Để nền kinh tế có thể đảm bảo tốc độ tăng trưởng trong 2025 và hướng tới tăng trưởng hai con số nếu có điều kiện thuận lợi, PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân, Đại học Kinh tế TP. HCM cho rằng, chúng ta cần thực thi chính sách tiền tệ linh hoạt và theo diễn biến của thị trường, kèm theo đó là cần có những công cụ dự báo tốt, việc điều hành chính sách mang tính kịp thời hơn, tránh trường hợp sự việc đã xảy ra chúng ta mới tìm cách ứng phó thì sẽ không kịp bởi chính sách tiền tệ thường có độ trễ.
(VNF) - Về mục tiêu tăng trưởng 8%, thậm chí đạt hai con số nếu điều kiện thuận lợi, trao đổi với Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, ông Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẳng định, đây là mục tiêu cao, nhiều thách thức nhưng có thể đạt được và cần quyết tâm đạt được để tạo đà tăng trưởng bứt phá cho kỷ nguyên phát triển mới.
(VNF) - Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng 8% cho 2025 và hướng tới tăng trưởng hai con số trong dài hạn. Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều biến động khó dự đoán, những khó khăn và thách thức trong nước vẫn khó đoán định thì việc thực hiện mục tiêu tăng trưởng như trên dường như không phải dễ dàng.
(VNF) - PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân (Đại học Kinh tế TP. HCM) cho rằng câu chuyện của năm sau sẽ là sự đánh đổi giữa lãi suất và tỷ giá. Nếu muốn giảm lãi suất, Chính phủ phải hy sinh tỷ giá và ngược lại.
(VNF) - Để duy trì đà tăng trưởng trong năm 2025, việc duy trì ổn định kinh tế vĩ mô với sự kết hợp cân bằng hơn giữa các chính sách tiền tệ và tài khóa là điều cần thiết. Trong thời gian tới, các chính sách phối hợp là rất quan trọng để hỗ trợ phục hồi kinh tế.
(VNF) - Trong bối cảnh nền kinh tế quốc dân còn nhiều khó khăn phía trước, kinh tế thế giới có nhiều biến động khó đoán, các động lực tăng trưởng cũ đã cạn, thì doanh nghiệp tư nhân được xem là sự kỳ vọng của nền kinh tế. Bởi vậy, đẩy mạnh cải cách thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh là điều hết sức quan trọng để doanh nghiệp tư nhân phát huy tối đa tiềm lực và phát triển mạnh mẽ.
(VNF) - Trong một thế giới VUCA (Biến động – Không chắc chắn – Phức tạp – Mơ hồ) thì có một điều ngày càng trở nên rõ ràng hơn là vai trò và vị thế không ngừng gia tăng của Việt Nam. Việc trở thành đối tác chiến lược toàn diện với Hoa Kỳ cùng với đó là sự nâng cấp mối quan hệ ngoại giao với nhiều quốc gia lớn đã đưa vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế gia tăng và mở ra những vận hội mới cho đất nước.
(VNF) - Nhân dịp Xuân Ất Tỵ 2025, ông Norman Lim - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Singapore tại Việt Nam (SingCham Việt Nam) đã chia sẻ với Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance về những triển vọng kinh tế Việt Nam trong năm mới với những yếu tố định hình tăng trưởng bền vững.
(VNF) - TS. Phan Phương Nam cho rằng Việt Nam không nên quá phụ thuộc vào thị trường Mỹ mà cần tập trung khai thác các thị trường tiềm năng khác.
(VNF) - Cùng với Ecopark, hai khu đô thị Vinhomes Ocean Park 2 và 3 không chỉ cải thiện hạ tầng và kinh tế mà còn góp phần nâng cao vị thế của huyện Văn Giang tại Hưng Yên.