Cấp tập 'phá băng' cho đỉnh nợ trái phiếu doanh nghiệp

Trái phiếu đáo hạn đạt đỉnh vào 2023-2024

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định 65 năm 2022 sửa đổi, bổ sung một số điều nghị định 153 năm 2020 về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu ra thị trường quốc tế.

Trong bối cảnh thanh khoản thị trường gặp khó khăn như hiện nay, để hỗ trợ doanh nghiệp giải quyết khó khăn trước mắt về thanh khoản và thanh toán các trái phiếu đến hạn năm 2023-2024, Bộ Tài chính trình Chính phủ hoãn thực hiện quy định tại Nghị định số 65 về xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp trong vòng 1 năm.

Cho ý kiến về đề xuất này, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT) đánh giá quy định này là cần thiết. Tuy nhiên, Bộ KH-ĐT đề nghị bổ sung thêm thông tin số lượng các nhà đầu tư đáp ứng được tất cả các điều kiện về nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp; số lượng các nhà đầu tư đáp ứng được tất cả các điều kiện về nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp nhưng chưa đáp ứng được quy định về thời gian danh mục nắm giữ 180 ngày.

Giải trình lại, Bộ Tài chính cho rằng: Có nhiều cách để xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp và mỗi loại hình nhà đầu tư phải đáp ứng một điều kiện để trở thành nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp. Đối với nhà đầu tư cá nhân, ngoài xác định tư cách bằng danh mục chứng khoán, nhà đầu tư còn có thể chứng minh bằng thu nhập chịu thuế và chứng chỉ hành nghề chứng khoán.

"Hiện nay, chưa có quy định tập trung thông tin về nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mà chỉ có cơ sở dữ liệu quốc gia về cư dân do Bộ Công an quản lý. Do đó, không có cơ sở để tổng hợp số liệu về nhà đầu tư đủ và không đủ điều kiện như ý kiến của Bộ KH-ĐT", Bộ Tài chính giải thích.

Bộ KH-ĐT cũng có ý kiến đối với quy định cho phép kéo dài kỳ hạn của trái phiếu với đề nghị bổ sung cơ sở xác định thời gian gia hạn kỳ hạn của trái phiếu không quá 2 năm so với kỳ hạn tại phương án phát hành trái phiếu đã công bố cho nhà đầu tư.

Giải trình lại, Bộ Tài chính nhấn mạnh, việc cho phép gia hạn tối đa 2 năm sẽ giúp phân tán khối lượng trái phiếu đáo hạn đạt đỉnh vào năm 2023-2024. Trường hợp doanh nghiệp gặp khó khăn thanh toán thì có thể thỏa thuận với nhà đầu tư để gia hạn sang 2025-2026 để qua giai đoạn đỉnh nợ hoặc đàm phán để giãn, hoãn hoặc thay đổi một số điều kiện, điều khoản của trái phiếu.

"Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, giai đoạn tới kinh tế Việt Nam tiếp tục duy trì đà tăng trưởng như hiện nay, theo đó đến giai đoạn 2025-2026 doanh nghiệp sẽ cơ bản giải quyết được các khó khăn về thanh khoản và cơ cấu nợ", Bộ Tài chính nêu.

"Giải pháp ngắn hạn"

Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia cũng bày tỏ nhất trí việc ngưng hiệu lực thi hành trong vòng 1 năm đối với quy định về xác định tư cách nhà đầu tư; xếp hạng tín nhiệm bắt buộc; giảm thời gian phân phối trái phiếu.

Về việc cho phép kéo dài kỳ hạn của trái phiếu đã phát hành trước đây, Ủy ban này nhất trí và đề nghị bổ sung phương án xử lý khi không đủ 65% nhà đầu tư đồng ý kéo dài kỳ hạn của trái phiếu.

Phản hồi lại, Bộ Tài chính cho biết: Trường hợp không đủ 65% nhà đầu tư chấp thuận thì doanh nghiệp không được kéo dài kỳ hạn, thay đổi điều kiện, điều khoản của trái phiếu. Đối với các nhà đầu tư chấp thuận kéo dài kỳ hạn, thay đổi điều kiện, điều khoản của trái phiếu, doanh nghiệp có thể đàm phán để chuyển khoản thanh toán gốc, lãi trái phiếu thành khoản vay và tài sản khác theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, dự thảo Nghị định cập nhật, đối với các nhà đầu tư không chấp thuận thay đổi điều kiện, điều khoản, gia hạn trái phiếu, doanh nghiệp phát hành có phương án đàm phán với nhà đầu tư. Trường hợp không đạt được đồng thuận thì doanh nghiệp phải thanh toán đầy đủ gốc, lãi trái phiếu khi trái phiếu đến hạn cho nhà đầu tư theo phương án phát hành đã công bố.

Trong khi đó, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cũng đề nghị làm rõ quy định gia hạn trái phiếu là định hướng dài hạn hay mang tính tình thế. Doanh nghiệp phát hành và nhà đầu tư có được thỏa thuận kéo dài kỳ hạn trả lãi không. NHNN đề nghị đánh giá tác động đối với nhà đầu tư vì có thể tác động xấu đến tâm lý của các nhà đầu tư không đồng ý thay đổi điều kiện, điều khoản của trái phiếu. 

Bộ Tài chính khẳng định: Quy định kéo dài kỳ hạn của trái phiếu đã phát hành trước đây là giải pháp ngắn hạn trong bối cảnh doanh nghiệp gặp khó khăn trong cân đối nguồn lực để trả nợ trong khi khối lượng trái phiếu đáo hạn đạt đỉnh giai đoạn 2023-2024. Do đó, tại dự thảo Nghị định đã quy định việc kéo dài kỳ hạn của trái phiếu đã phát hành trước đây đối đa không quá 2 năm.

Tiếp thu ý kiến của NHNN, bên cạnh việc kéo dài kỳ hạn trả nợ gốc, doanh nghiệp phát hành có thể cần đàm phán với nhà đầu tư về phương thức, kỳ hạn trả lãi, thay đổi tài sản đảm bảo hoặc thay đổi các điều kiện, điều khoản khác của trái phiếu. Theo đó, dự thảo ngoài quy định cho phép kéo dài kỳ hạn, đã bổ sung quy định cho phép thay đổi điều kiện, điều khoản của trái phiếu.