Chân dung Ngozi Okonjo-Iweala: Nữ tổng giám đốc đầu tiên của WTO
(VNF) - Là người phụ nữ đầu tiên và người châu Phi đầu tiên giữ chức Tổng giám đốc Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), bà Ngozi Okonjo-Iweala không chỉ phá vỡ những rào cản về giới và khu vực, mà còn mang đến luồng sinh khí mới cho hệ thống thương mại toàn cầu đang đối mặt với nhiều thách thức. Với bề dày học vấn, kinh nghiệm quốc tế sâu rộng và tầm nhìn chiến lược, bà đang định hình lại WTO theo hướng công bằng, minh bạch và phát triển bền vững hơn.
- Những giai thoại về 'Bộ trưởng WTO' Trương Đình Tuyển 29/09/2025 04:00
Okonjo-Iweala: Nhà kinh tế học với sự nghiệp phong phú
Sinh ra tại Nigeria, bà Ngozi Okonjo-Iweala là một trong những nhân vật có tầm ảnh hưởng nhất trong giới kinh tế và chính sách quốc tế hiện nay. Bà tốt nghiệp Đại học Harvard và sở hữu bằng Tiến sĩ Kinh tế vùng và Phát triển tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), một nền tảng học thuật vững chắc giúp bà xây dựng tư duy độc lập và khả năng phân tích chiến lược sâu sắc.
Trước khi đảm nhận vai trò Tổng giám đốc WTO, bà có 21 năm làm việc tại Ngân hàng Thế giới, nơi bà từng giữ các chức vụ quan trọng như Phó Chủ tịch và Thư ký Tập đoàn, Giám đốc điều hành phụ trách khu vực Đông Á, Nam Á, Trung Đông và châu Phi.
Trong giai đoạn khủng hoảng tài chính châu Á (1997–2000), bà trực tiếp tham gia xử lý các vấn đề phát triển và ổn định kinh tế, qua đó tích lũy kinh nghiệm quý giá về quản trị khủng hoảng toàn cầu.

Tại Nigeria, bà từng được bổ nhiệm Bộ trưởng Tài chính hai lần và Bộ trưởng Ngoại giao một lần. Bà đã trở thành người phụ nữ đầu tiên nắm giữ hai chức vụ này tại Nigeria. Khi còn nắm giữa vai trò Bộ trưởng Tài chính tại quê nhà, bà Okonjo-Iweala đã lãnh đạo nhóm cải cách kinh tế tổng thể, ổn định kinh tế vĩ mô và giúp tăng trưởng GDP trung bình 6%/năm trong ba năm liên tiếp.
Đáng chú ý, năm 2005 bà dẫn đầu đoàn đàm phán Nigeria đạt được thỏa thuận xóa 60% nợ nước ngoài với Câu lạc bộ Paris, tương đương 18 tỷ USD, đồng thời triển khai cơ chế mua lại nợ giúp giảm tổng nợ nước ngoài từ 35 tỷ USD xuống chỉ còn 5 tỷ USD, một bước ngoặt lịch sử trong tài chính quốc gia.
Thành tựu của bà không chỉ được ghi nhận trong nước mà còn vang dội trên trường quốc tế. Bà được Fitch và Standard & Poor’s xếp hạng tín nhiệm quốc gia BB, mức đánh giá của các tổ chức như Fitch Ratings và Standard & Poor’s, thể hiện khả năng trả nợ ở mức ổn định nhưng vẫn tiềm ẩn rủi ro trung bình. Đây được xem là một bước tiến lớn đối với một nền kinh tế đang phát triển, nâng cao uy tín tài chính và sức hấp dẫn đầu tư của Nigeria trên trường quốc tế.
Với nhiều đóng góp nổi bật, bà Okonjo-Iweala được Euromoney vinh danh là “Bộ trưởng Tài chính Toàn cầu của năm 2005”. Financial Times và The Banker cũng trao tặng danh hiệu “Bộ trưởng Tài chính châu Phi của năm” cho bà cùng năm, trong khi Forbes xếp bà vào danh sách 100 phụ nữ quyền lực nhất thế giới.
Ngoài nhiều đóng góp cho quê nhà, bà còn là thành viên của nhiều tổ chức quốc tế như Viện Tài nguyên Thế giới (WRI), Sáng kiến Toàn cầu Clinton, và Trung tâm Phát triển Toàn cầu (CGD), thể hiện tầm ảnh hưởng sâu rộng của bà trong các vấn đề phát triển bền vững toàn cầu.
Người phụ nữ châu Phi đầu tiên đứng đầu WTO
Việc bà Ngozi Okonjo-Iweala được bổ nhiệm và nhậm chức Tổng giám đốc WTO vào tháng 3/2021 là một sự kiện mang tính lịch sử. Bà trở thành người phụ nữ đầu tiên và người châu Phi đầu tiên đứng đầu tổ chức thương mại quyền lực nhất thế giới, nơi từ lâu vẫn được xem là “sân chơi” của các cường quốc phương Tây.
Theo Viện Phát triển Bền vững Quốc tế (IISD), sự kiện này là “tín hiệu chính trị mạnh mẽ” về bình đẳng giới và sự công nhận vai trò ngày càng quan trọng của các nền kinh tế châu Phi trong hệ thống thương mại đa phương. Nó phản ánh sự chuyển biến trong tư duy toàn cầu từ việc tập trung quyền lực ở các nền kinh tế phát triển sang hướng tiếp cận toàn diện và bao trùm hơn.

Tuy nhiên, cùng với danh hiệu tiên phong là một loạt thách thức chưa từng có. Khi bà nhậm chức, WTO đang ở trong giai đoạn khủng hoảng sâu sắc: căng thẳng thương mại Mỹ – Trung leo thang, chủ nghĩa bảo hộ gia tăng, và tác động nặng nề của đại dịch COVID-19 khiến nhiều quy trình đàm phán bị đình trệ.
Trong ngắn hạn, bà Okonjo-Iweala đã phải thúc đẩy hoàn tất đàm phán về việc loại bỏ trợ cấp khai thác thủy sản gây hại, một trong những vấn đề tồn đọng nhiều năm, đồng thời đảm bảo miễn trừ lệnh hạn chế xuất khẩu đối với viện trợ lương thực nhân đạo của Chương trình Lương thực Thế giới (WFP). Những mục tiêu này đòi hỏi khả năng ngoại giao, thương lượng và lãnh đạo mạnh mẽ để dung hòa lợi ích của các thành viên có lập trường khác biệt.
Song song đó, về dài hạn, bà được cho là đang hướng đến tái cấu trúc WTO để khôi phục vai trò trung tâm trong quản trị thương mại toàn cầu. Dưới sự lãnh đạo của bà, WTO đang được kỳ vọng sẽ chuyển đổi sang mô hình linh hoạt hơn, thúc đẩy phát triển bền vững, và đảm bảo rằng thương mại toàn cầu mang lại lợi ích công bằng cho mọi quốc gia, không chỉ cho các nền kinh tế lớn.
Điểm nổi bật trong phong cách lãnh đạo của bà Okonjo là tính thực tiễn, tư duy phát triển và khả năng tạo đồng thuận. Thay vì tập trung vào các cuộc tranh luận chính trị, bà khuyến khích WTO “hành động thực tế hơn”, chú trọng đến các vấn đề gắn liền với nghèo đói, an ninh lương thực, và phục hồi hậu đại dịch. Cách tiếp cận này giúp WTO trở nên gần gũi và gắn kết hơn với các quốc gia đang phát triển.
Hành trình của bà Ngozi Okonjo-Iweala là minh chứng sống động cho sự kết hợp giữa tri thức, nghị lực và tầm nhìn toàn cầu. Từ một nhà kinh tế học tại Harvard và MIT, bà đã vươn lên trở thành lãnh đạo của tổ chức thương mại quyền lực nhất thế giới, góp phần định hình tương lai của hệ thống kinh tế toàn cầu trong thế kỷ XXI.
Dưới thời bà, WTO được kỳ vọng sẽ tái khẳng định vai trò trung tâm trong việc điều phối thương mại quốc tế, đồng thời thích ứng với những thay đổi của thời đại từ chuyển đổi số, biến đổi khí hậu, đến an ninh chuỗi cung ứng.
Bà Ngozi Okonjo-Iweala không chỉ đại diện cho tiếng nói của phụ nữ và châu Phi, mà còn là biểu tượng của một thế giới đa cực, cởi mở và công bằng hơn, nơi phát triển kinh tế và phát triển con người cùng song hành.
WTO: Lợi nhuận giảm 63%, nợ vay ngân hàng tăng lên 11.000 tỷ đồng
Thái Lan tịch thu hơn 310 triệu USD tài sản từ các ‘ông trùm’ lừa đảo
(VNF) - Thái Lan mới đây đã tịch thu và phong tỏa hơn 310 triệu USD tài sản từ 4 mạng lưới tội phạm xuyên quốc gia do Chen Zhi, Kok An, Tangthai và Ue Angkoon cầm đầu, liên quan lừa đảo trực tuyến và rửa tiền. Các loại tài sản bị tịch thu gồm đất đai, bất động sản, tiền mặt, hàng hiệu và tiền kỹ thuật số.
Chiến sự nóng bỏng, công ty của Elon Musk tăng gấp đôi doanh thu vũ khí
(VNF) - Công ty SpaceX của tỷ phú Elon Musk lần đầu tiên lọt vào danh sách 100 nhà sản xuất vũ khí hàng đầu thế giới của SIPRI. Doanh thu từ vũ khí của hãng tăng gấp đôi so với năm trước, đạt 1,8 tỷ USD, phản ánh tầm ảnh hưởng ngày càng tăng của công nghệ không gian và viễn thông trong lĩnh vực quốc phòng toàn cầu.
Cú trượt đầu tháng 12 của Bitcoin: Tâm lý sợ hãi bao trùm thị trường
(VNF) - Tháng cuối cùng của năm bắt đầu với một đợt bán tháo mới trên thị trường tiền điện tử. Bitcoin rơi sâu hơn vào vùng giá xuống trong phiên giao dịch ngày 1/12, có lúc chạm mức thấp nhất 85.461 USD. So với đỉnh mọi thời đại đạt gần 126.200 USD hồi đầu tháng 10, đồng tiền số lớn nhất thế giới đã "bốc hơi" khoảng 32% giá trị.
Cổ phiếu Airbus giảm mạnh do sự cố, chậm bàn giao hàng chục máy bay
(VNF) - Ngay sau khi thông tin về lỗi panel được công bố, cổ phiếu Airbus tại thị trường châu Âu rớt mạnh. Có thời điểm giảm tới khoảng 10%.
Bitcoin lao dốc, thị trường crypto 'đỏ lửa' đầu tháng 12
(VNF) - Ngày 2/12, giá Bitcoin giảm mạnh, khi làn sóng bán tháo tiền điện tử tiếp tục trở lại.
Soán ngôi BYD, VinFast dẫn đầu doanh số xe điện tại Đông Nam Á
(VNF) - Tính từ đầu năm đến hết tháng 9, VinFast bán được 110.362 xe, nhiều hơn so với 70.000 xe của BYD.
Sản xuất đồng loạt suy giảm tại nhiều cường quốc kinh tế, Việt Nam là điểm sáng
(VNF) - Các cuộc khảo sát kinh doanh công bố ngày 1/12 cho thấy hoạt động sản xuất tại các nền kinh tế lớn của châu Âu, châu Á và Mỹ tiếp tục yếu kém trong tháng 11, do nhu cầu trong nước trầm lắng và những bất ổn liên quan đến thuế quan. Trái với xu hướng đi xuống toàn cầu, Việt Nam cùng một số nước Đông Nam Á lại nổi lên như điểm sáng khi ghi nhận mức tăng trưởng sản xuất mạnh mẽ.
Chiến sự bùng phát toàn cầu, một ngành bùng nổ doanh thu
(VNF) - Do nhu cầu leo thang từ các cuộc xung đột ở Ukraine và Gaza cùng xu hướng gia tăng chi tiêu quốc phòng của nhiều quốc gia, doanh thu từ bán vũ khí và dịch vụ quân sự của các tập đoàn quốc phòng lớn trên thế giới đã tăng 5,9% trong năm ngoái, theo báo cáo công bố ngày 1/12 của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI).
Công ty bảo hiểm Nhật Bản chi hơn 5.000 tỷ ‘thâu tóm’ MVI Life của Việt Nam
(VNF) - Công ty bảo hiểm Asahi Mutual Life Insurance của Nhật Bản sẽ mua lại toàn bộ cổ phần của MVI Life. Thương vụ dự kiến hoàn tất vào năm 2026.
‘Pháo đài cuối’ của bất động sản Trung Quốc lung lay
(VNF) - Doanh nghiệp cuối cùng còn trụ vững trong ngành bất động sản đang lao đao của Trung Quốc có lẽ cũng sắp gục ngã.
'Kho báu' lithium nghìn tỷ USD ẩn dưới siêu núi lửa, vẽ lại bản đồ ngành pin toàn cầu
(VNF) - Dưới lòng siêu núi lửa cổ đại, một trữ lượng lithium trị giá hàng nghìn tỷ USD được đánh giá như “kho báu” có thể thay đổi cán cân năng lượng và chuỗi cung ứng pin toàn cầu.
Nga tiếp lực đẩy cho tham vọng quốc tế hóa tiền tệ của Bắc Kinh
(VNF) - Nga chuẩn bị phát hành trái phiếu chính phủ bằng nhân dân tệ lần đầu tiên, tạo động lực quan trọng cho chiến lược quốc tế hóa đồng tiền Trung Quốc. Quyết định này không chỉ giúp Moscow tối ưu hóa nguồn vốn nội địa mà còn góp phần mở rộng tầm ảnh hưởng toàn cầu của nhân dân tệ.
TT Trump sắp chỉ định Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang mới
(VNF) - Tổng thống Donald Trump cho biết ông sẽ chỉ định Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) vào cuối năm nay, trong bối cảnh Nhà Trắng thúc đẩy chiến lược hạ lãi suất để củng cố tăng trưởng. Quyết định này đang được giới đầu tư theo sát, bởi nó có thể định hình đường hướng chính sách tiền tệ của Mỹ trong nhiệm kỳ mới và tác động trực tiếp tới thị trường tài chính toàn cầu.
Điểm danh loạt doanh nhân được Tổng thống Trump 'giải cứu'
(VNF) - Trong nhiệm kỳ thứ hai, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thực hiện một loạt lệnh ân xá và giảm án mang tính chất phi truyền thống, mở rộng từ những chính khách đến các doanh nhân và tỷ phú có tầm ảnh hưởng trong các lĩnh vực kinh tế mới như tiền điện tử. Gây chú ý cả về khía cạnh pháp lý lẫn tác động tài chính.
Giữ chân giới siêu giàu, Thụy Sĩ phản bác thuế thừa kế gây tranh cãi
(VNF) - Ngày 30/11, cử tri Thụy Sĩ đã bác bỏ sáng kiến thu thuế thừa kế 50% đối với giới tỷ phú. Kết quả này có tác động trực tiếp tới niềm tin nhà đầu tư và môi trường kinh tế Thụy Sĩ.
Ngân hàng TW ra cảnh báo, Trung Quốc siết khai thác tiền số
(VNF) - Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) khẳng định lập trường nghiêm ngặt với tiền điện tử, nhấn mạnh kinh doanh tài sản kỹ thuật số là bất hợp pháp trong phạm vi lãnh thổ nước này. Cơ quan này cũng cảnh báo nguy cơ các stablecoin tiềm ẩn rủi ro tài chính và khả năng bị lợi dụng cho các hoạt động phi pháp như rửa tiền, huy động vốn gian lận và chuyển vốn xuyên biên giới bất hợp pháp.
Tín hiệu đáng lo cho đà phục hồi kinh tế Trung Quốc
(VNF) - Hoạt động sản xuất của Trung Quốc cải thiện nhưng vẫn thu hẹp trong tháng 11, kéo dài chuỗi suy giảm lên mức kỷ lục khi nền kinh tế tiếp tục đối mặt với đà giảm tốc.
Bong bóng AI khổng lồ: Điều gì có thể kích hoạt vụ nổ 10 nghìn tỷ USD?
(VNF) - 25 năm sau bong bóng Dot-Com, thị trường AI 2025 đứng trước nguy cơ bong bóng 10 nghìn tỷ USD. Liệu lịch sử có lặp lại?
Indonesia triệt phá hơn 1.400 mỏ vàng trái phép
(VNF) - Chính phủ Indonesia triển khai chiến dịch quy mô lớn nhằm đóng cửa khoảng 1.400 mỏ vàng trái phép tại Vườn quốc gia Halimun Salak. Đánh dấu một trong những chiến dịch mạnh tay nhất của quốc đảo trong nhiều năm với lĩnh vực tài nguyên khoáng sản.
Chàng trai từ chối công việc văn phòng, lập chuỗi sửa chữa thu 33 tỷ/năm
(VNF) - Khi mới 16 tuổi, Zames Chew bỏ ra 23 USD (khoảng 600.000 đồng) mua một tên miền trên Internet - quyết định ngẫu hứng mà chính anh không ngờ sẽ trở thành nền tảng cho sự nghiệp sau này. 9 năm trôi qua, khoản đầu tư nhỏ ấy đã dẫn đường để chàng trai 26 tuổi xây dựng Repair.sg, doanh nghiệp sửa chữa - dọn dẹp quy mô với doanh thu khoảng 1,3 triệu USD (33 tỷ đồng) mỗi năm.
Fed sắp hành động, đại gia BĐS Trung Quốc bên bờ phá sản... cả thị trường ‘nín thở’
(VNF) - Thị trường toàn cầu ghi nhận nhiều biến động trước kỳ vọng Fed hạ lãi suất. Trên thị trường tiền điện tử, Bitcoin phục hồi nhẹ nhưng vẫn tiềm ẩn rủi ro, gây thiệt hại hàng tỷ USD cho TT Trump. Thế giới cũng rung chuyển sau vụ cháy chung cư nghiêm trọng ở Hong Kong, phơi bày cuộc khủng hoảng nhà ở và BĐS trầm trọng ở Trung Quốc.
Trung Quốc cắt 1.000 chuyến bay, Tokyo ước thiệt hại 1,2 tỷ USD
(VNF) - Các hãng hàng không Trung Quốc ra thông báo sẽ hủy hơn 900 chuyến bay tới Nhật Bản trong tháng 12, do căng thẳng ngoại giao giữa hai nước. Sự kiện này gây áp lực lớn lên các sân bay tại Nhật Bản, đồng thời tác động mạnh tới du lịch và kinh tế Tokyo với thiệt hại ước tính 1,2 tỷ USD.
Dầu khí Nga hứng khủng hoảng kép, doanh nghiệp giảm mạnh lợi nhuận
(VNF) - Nhà sản xuất dầu lớn nhất của Nga Rosneft ngày 28/11 cho biết lợi nhuận ròng từ tháng 1 đến tháng 9 đã giảm 70% so với cùng kỳ năm trước, xuống còn 277 tỷ rúp (tương đương 3,57 tỷ USD), trong bối cảnh lãi suất cao, giá dầu giảm và đồng rúp mạnh hơn.
'Siêu cá mập' mạnh tay mua vào, giá bạc lập đỉnh lịch sử
(VNF) - Giá bạc vượt mốc lịch sử khi chạm ngưỡng 55 USD/ounce, đánh dấu một giai đoạn tăng nóng hiếm thấy trên thị trường kim loại quý. Diễn biến này vừa phản ánh tình trạng thiếu hụt nguồn cung kéo dài, vừa cho thấy dòng vốn lớn tiếp tục đổ vào thị trường, củng cố kỳ vọng bạc sẽ bước vào chu kỳ tăng giá mạnh mẽ và bền vững trong nhiều năm tới.
Vụ cướp 1,6 triệu USD USD Bitcoin dấy lên lo ngại về an toàn tài sản số
(VNF) - Một gia đình Canada đã mất 1,6 triệu USD Bitcoin sau khi bị một nhóm nghi phạm đột nhập, trói giữ và cưỡng ép suốt nhiều giờ. Vụ việc không chỉ thu hút sự chú ý về mức độ bạo lực mà còn phản ánh xu hướng gia tăng các tấn công nhắm vào chủ sở hữu crypto, cảnh báo rủi ro với tài sản kỹ thuật số.
Thái Lan tịch thu hơn 310 triệu USD tài sản từ các ‘ông trùm’ lừa đảo
(VNF) - Thái Lan mới đây đã tịch thu và phong tỏa hơn 310 triệu USD tài sản từ 4 mạng lưới tội phạm xuyên quốc gia do Chen Zhi, Kok An, Tangthai và Ue Angkoon cầm đầu, liên quan lừa đảo trực tuyến và rửa tiền. Các loại tài sản bị tịch thu gồm đất đai, bất động sản, tiền mặt, hàng hiệu và tiền kỹ thuật số.
23 lô chung cư hơn 50 năm tuổi giữa trung tâm TP.HCM chờ xây mới
Cụm chung cư Ngô Gia Tự (phường Vườn Lài, TP. HCM) được xây từ năm 1968 và hiện xếp loại D. Đến nay, việc tháo dỡ để xây mới vẫn dang dở, dự án cũng chưa có nhà đầu tư.


































































