‘Hạm đội bóng đêm’: Sức mạnh 10 tỷ USD của Nga thách thức phương Tây

Những phát hiện này nhấn mạnh những khó khăn chồng chất mà các đồng minh phương Tây của Ukraine phải đối mặt trong nỗ lực cô lập nền kinh tế của Nga nhằm buộc Moscow phải chấm dứt chiến sự ở Ukraine.

Đầu tư ít nhất 10 tỷ USD vào “hạm đội bóng đêm”

Vào tháng 12/2022, Vương quốc Anh, cùng với các nước G7, Úc và Liên minh châu Âu (EU), đã áp dụng mức giá trần là 60 USD/thùng dầu để hạn chế các công ty phương Tây vận chuyển, bảo dưỡng hoặc môi giới các lô hàng dầu thô của Nga nhằm cản trở hoạt động thương mại dầu mỏ của Nga, vốn phụ thuộc rất nhiều vào các tàu chở dầu do phương Tây sở hữu và bảo hiểm.

Vào thời điểm đó, động thái này được coi là một sự thỏa hiệp giữa những lo ngại rằng lệnh cấm vận hoàn toàn có thể dẫn đến giá dầu tăng vọt và gây ra cú sốc giá dầu toàn cầu.

Tuy nhiên, Nga đã nhanh chóng tìm ra giải pháp tạm thời cho các biện pháp này bằng cách sử dụng đội tàu chở dầu cũ không rõ chủ sở hữu, cho phép nước này bán một lượng dầu đáng kể với giá cao hơn giá trần.

Báo cáo của KSE ước tính rằng Nga đã đầu tư ít nhất 10 tỷ USD vào đội tàu này kể từ đầu năm 2022. Báo cáo cho biết: "Chiến lược này đã làm giảm đáng kể đòn bẩy của chế độ trừng phạt".

Theo Lloyd's List Intelligence, một dịch vụ thông tin hàng hải, hơn 630 tàu chở dầu, một số tàu đã hơn 20 năm tuổi, đang tham gia vận chuyển dầu của Nga, cũng như dầu thô của Iran đang chịu lệnh trừng phạt.

Sự trỗi dậy của đội tàu "bóng đêm" đã gây ra cuộc tranh luận trong chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden về cách thực thi giá trần một cách quyết liệt. Một số quan chức Bộ Tài chính Mỹ đã thúc giục một cách tiếp cận cứng rắn hơn, có thể bao gồm nhiều lệnh trừng phạt hơn đối với các hạm đội bóng đêm, trong khi các cố vấn kinh tế khác của Nhà Trắng đã cảnh báo không nên thực hiện các bước có thể làm gián đoạn nguồn cung dầu và tăng giá xăng trước cuộc bầu cử vào tháng 11 tới.

Các nhà hoạch định chính sách đặc biệt thận trọng trong cách tiếp cận của họ đối với ngành dầu mỏ của Nga khi xung đột ở Trung Đông đang leo thang. Giá dầu dao động quanh mức 75 USD một thùng, nhưng các nhà phân tích đã cảnh báo rằng giá có thể tăng vọt nếu chiến tranh nổ ra giữa Israel và Iran.

Những tháng gần đây, Washington đã áp đặt lệnh trừng phạt đối với các tàu thuộc đội tàu ngầm của Nga, và các đồng minh phương Tây như Anh và Liên minh châu Âu cũng đã thực hiện các bước để trấn áp các tàu này.

Sau cuộc họp của các quan chức EU, Anh và Mỹ vào tháng trước, Ủy ban châu Âu cho biết việc thực thi mức giá trần vẫn là ưu tiên để hoàn thành mục tiêu "bóp nghẹt doanh thu từ dầu mỏ của Nga được sử dụng để tài trợ cho cuộc chiến tại Ukraine"

Xây dựng “hạm đội bóng đêm” cho khí đốt

Không chỉ vận chuyển dầu, ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy Moscow đã bắt đầu sử dụng các “hạm đội bóng đêm” để vận chuyển khí tự nhiên hóa lỏng (LNG).

Trong ba tháng qua, quyền sở hữu của ít nhất 8 tàu ​​đã được chuyển giao cho các công ty ít được biết đến ở Dubai, theo Equasis, một cơ sở dữ liệu vận chuyển toàn cầu. 4 tàu thuộc loại tàu băng và đã được Moscow chấp thuận để đi qua vùng biển Bắc Cực của Nga vào mùa hè này.

Trong ngành công nghiệp LNG gắn kết chặt chẽ, nhỏ hơn thị trường dầu mỏ gấp nhiều lần, việc một cái tên xa lạ mua tàu chở dầu chuyên dụng có giá lên tới hàng trăm triệu USD là điều rất bất thường. Ít nhất 3 tàu chở dầu cũng có công ty bảo hiểm được liệt kê là "không xác định" trên cơ sở dữ liệu của Tổ chức Hàng hải Quốc tế, một đặc điểm khác của “hạm đội bóng đêm”.

Khí đốt là chìa khóa cho các kế hoạch của Điện Kremlin nhằm thúc đẩy xuất khẩu, bổ sung ngân khố chính phủ và tài trợ cho cỗ máy chiến sự của mình, nhưng điều đó đòi hỏi phải có thị phần lớn hơn trên thị trường LNG toàn cầu, vì hiện nay hoạt động buôn bán khí đốt qua đường ống tới châu Âu từng béo bở đã gần như bị cắt đứt.

Cho đến nay, các kế hoạch mở rộng đã bị cản trở bởi các lệnh trừng phạt của Mỹ khiến các công ty nước ngoài tránh xa và ngừng giao các tàu chở hàng chuyên dụng, vốn rất quan trọng để tiếp cận các cơ sở ở Bắc Cực.

Những hạn chế quyền tiếp cận cảng của châu Âu có hiệu lực vào năm tới được cho là sẽ cản trở chuỗi cung ứng hiện tại hơn nữa.