Chìa khóa cho tăng trưởng: Tăng đầu tư công chỉ là liều doping ngắn hạn
Phạm Khánh Vi -
19/06/2020 00:12 (GMT+7)
(VNF) – Kinh tế trưởng của VEPR, PGS.TS Phạm Thế Anh cho rằng việc đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công các dự án trọng điểm (Quốc lộ 1A và sân bay Long Thành) sẽ hỗ trợ phần nào cho tăng trưởng. Tuy nhiên việc tăng mạnh đầu tư công chỉ hỗ trợ trong ngắn hạn do Việt Nam có nguồn lực hạn hẹp, không thể đẩy mãi đầu tư công để bù đắp cho sự sụt giảm.
Chìa khóa cho tăng trưởng: Tăng đầu tư công chỉ là liều doping ngắn hạn
Tăng trưởng GDP 2020 có thể chỉ 1,7%
Theo báo cáo của Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách (VEPR), trong nửa cuối năm 2020, kinh tế Việt Nam sẽ đón nhận nhiều yếu tố hỗ trợ cho tăng trưởng;
Có thể kể đến như hiệp định thương mại tự do và hiệp định bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam với Liên minh châu Âu (EVFTA và EVIPA) đã được hoàn tất ký kết và thông qua, bắt đầu có hiệu lực từ 1/8/2020; tiến độ giải ngân và thi công các dự án đầu tư công trọng điểm đang được đẩy nhanh; chi phí nguyên nhiên vật liệu duy trì ở mức thấp nhờ nhu cầu tiêu thụ và sản xuất suy giảm trên thế giới.
Song song với đó là cơ hội Việt Nam có thể đón nhận làn sóng dịch chuyển đầu tư của các nhà đầu tư nước ngoài nhằm phân tán rủi ro từ thương chiến Mỹ - Trung, đồng thời tận dụng các hiệp định thương mại tự do, lao động giá rẻ, ưu đãi thuế...
Ngoài ra, rủi ro lạm phát ở mức trung bình tại Việt Nam cũng tạo điều kiện tốt cho việc thực thi các chính sách vĩ mô hỗ trợ tăng trưởng.
Tuy nhiên, song hành cùng những cơ hội đó, theo ông Phạm Thế Anh - Kinh tế trưởng VEPR, Việt Nam cũng đang gặp nhiều rủi ro và thách thức trong một môi trường kinh tế thế giới bất ổn hơn bao giờ hết. Nguy cơ bùng phát làn sóng lây nhiễm Covid-19 lần thứ hai kèm theo các rủi ro về phong tỏa tổng cầu và đứt gãy chuỗi cung ứng vẫn đang hiện hữu ở nhiều nền kinh tế lớn trên thế giới.
Cùng với đó, sự xung đột địa chính trị giữa các nước lớn có thể khiến một nền kinh tế có độ mở lớn như Việt Nam chịu thiệt hại bất kể phần thắng nghiêng về bên nào.
Theo VEPR, kinh tế Việt Nam vẫn còn những “căn bệnh” trầm kha như: nền tảng vĩ mô trong nước còn yếu, chưa được cải thiện nhiều so với những năm trước; thâm hụt tài khóa cao, ngân sách dành cho đầu tư phát triển thấp; “sức khỏe” của hệ thống tài chính – ngân hàng tuy đã được cải thiện nhưng vẫn còn yếu; sự phụ thuộc nặng nề của tăng trưởng vào khu vực đầu tư nước ngoài (FDI); lao động nhiều về số lượng nhưng vẫn còn thấp về chất lượng; hiệu quả đầu tư công còn thấp và tình trạng tham nhũng vẫn phổ biến; tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước còn chậm; môi trường thể chế, kinh doanh vẫn bộc lộ nhiều bất cập…
“Những nhược điểm này, nếu không sớm được cải thiện, sẽ không chỉ cản trở sự hồi phục trong ngắn hạn, mà còn ảnh hưởng xấu tới sự ổn định của nền kinh tế Việt Nam trong dài hạn”, PGS.TS Phạm Thế Anh nhấn mạnh.
Từ các yếu tố nói trên, VEPR dự báo kịch bản lạc quan nhất cho kinh tế Việt Nam trong năm 2020 là tăng trưởng GDP đạt 5,3%.
Với các kịch bản trung tính và bi quan, mức tăng trưởng trong năm 2020 của kinh tế Việt Nam lần lượt có thể chỉ là 3,9% hoặc chỉ là 1,7%.
Cần tiếp tục củng cố và đẩy mạnh tài khóa để phòng, chống các cú sốc
Theo PGS. TS Phạm Thế Anh, việc đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công các dự án trọng điểm (Quốc lộ 1A và sân bay Long Thành) sẽ hỗ trợ phần nào cho tăng trưởng. Tuy nhiên, việc tăng mạnh đầu tư công chỉ hỗ trợ trong ngắn hạn do Việt Nam có nguồn lực hạn hẹp, không thể đẩy mãi đầu tư công để bù đắp cho sự sụt giảm.
Bên cạnh đó, chính sách tiền tệ cũng bị ràng buộc bởi các mục tiêu về lạm phát và tỷ giá. Việc thực hiện nới lỏng tiền tệ với quy mô lớn như nhiều nền kinh tế hiện nay có thể dẫn đến mất giá tiền tệ, môi trường đầu tư trở nên rủi ro hơn và thậm chí làm trì hoãn các dòng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.
Do vậy, với các nguồn lực hạn hẹp như hiện tại, VEPR khuyến nghị các chính sách cần phải giải quyết đúng trọng tâm, tránh dàn trải gây tốn kém nguồn lực; các kịch bản ứng phó chính sách khác nhau đối với diễn biến dịch bệnh trong và trên thế giới cần được tính đến.
Ngoài ra, VEPR cho rằng việc đa dạng hóa thị trường xuất nhập khẩu nhằm tránh phụ thuộc nặng nề vào một số đối tác kinh tế lớn cũng cần được coi trọng; các nỗ lực cải thiện môi trường thể chế kinh doanh cần tiếp tục được duy trì.
Đặc biệt, dù có chậm trễ, Việt Nam nên từng bước xây dựng đệm tài khóa để phòng chống những cú sốc kiểu Covid–19.
Theo VEPR, thu ngân sách năm 2020 sẽ rất khó khăn do ảnh hưởng từ Covid-19 nhưng các biện pháp ưu đãi thuế lại rất lớn và dàn trải. Tình trạng vi phạm thuế phổ biến. Khu vực FDI có nhiều biểu hiện vi phạm nhất và cũng là khu vực hưởng nhiều ưu đãi nhiều nhất.
Theo TS Cấn Văn Lực - Kinh tế trưởng BIDV, giải pháp chống trốn và tránh thuế là điểm yếu của Việt Nam. Năm 2019, con số nợ đọng thuế lên đến 81.000 tỷ.
Ông Lực cho rằng lĩnh vực thuế phải cải thiện cả thu và cơ cấu chi. Các quỹ hiện nay rất thiếu minh bạch, phải nâng cao hiệu quả quản lý quỹ và làm tốt công tác thu thuế từ kinh doanh số, kinh doanh trên mạng internet…
(VNF) - Ông Lê Khánh Lâm - Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH Kiểm toán & Tư vấn RSM Việt Nam cho rằng, 10 - 12% mức thuế suất hợp lý để ngay cả công ty Mỹ tại Việt Nam cũng vận hành một cách hiệu quả
(VNF) - Chuyên gia kinh tế Trần Đình Thiên cho rằng, việc phát triển kinh tế tư nhân không thể là bài toán tách rời từng nhóm chủ thể, mà phải là chiến lược toàn diện dựa trên cấu trúc hệ sinh thái liên kết đa tầng. Để kiến tạo một hệ sinh thái như vậy, điều kiện tiên quyết là phải dỡ bỏ “trần thể chế” và thiết kế lại chính sách theo “số đo riêng” cho từng tầng doanh nghiệp, thay vì “may đồng phục” như hiện nay.
(VNF) - GS-TS. Vũ Minh Khương - Trường Chính sách công Lý Quang Diệu, Đại học Quốc gia Singapore nhấn mạnh, cần có tầm nhìn chiến lược dài hạn từ nay đến năm 2030 – 2045 nhằm tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển bền vững. Hiện nay, việc quản lý chủ yếu thiên về kiểm soát tuân thủ quy định, trong khi nhiều quy định này chưa thực sự tạo động lực cho tăng trưởng trong tương lai.
(VNF) - Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động, Việt Nam đang đặt ra mục tiêu đầy “tham vọng” là tăng trưởng GDP trên 8% trong năm 2025 và xa hơn là đạt mức tăng trưởng hai con số (10% trở lên) trong những năm tiếp theo. Để hiện thực hóa tham vọng này, theo các chuyên gia, cải cách mô hình quản lý kinh tế sẽ giúp bộ máy phát triển một cách trơn tru, có thể giúp cải thiện tăng trưởng GDP lên 1 - 2%, thêm cơ hội tăng trưởng 2 con số.
(VNF) - Theo PGS. TS. Trần Đình Thiên, việc lấn biển phải đặt trong câu chuyện muốn phát triển thì phải đánh đổi. Định hướng lấn biển để có không gian phát triển phải nghĩ một cách tích cực, đừng để mất cơ hội của Đà Nẵng và cũng là cơ hội của đất nước.
(VNF) - Theo ông Võ Hoàng Hải - Phó Tổng Giám đốc Nam Á Bank, sự tăng trưởng trong GDP có lan tỏa được đến người dân không khi họ vẫn thắt chặt chi tiêu, tỷ lệ nợ đối với tiêu dùng cá nhân còn rất hạn chế?
(VNF) - PGS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng: Cộng đồng doanh nghiệp tiên phong cần có thêm nhiều ý kiến đóng góp phát triển doanh nghiệp dân tộc.Đã đến lúc khu vực doanh nghiệp tư nhân phải tạo ra áp lực thay đổi chính sách, chứ không chỉ dừng lại ở việc "xin – cho".
(VNF) - Bình luận về mục tiêu tăng trưởng 8% và hướng tới hai con số trong tương lai, TS Cấn Văn Lực, Chuyên gia tài chính ngân hàng, Kinh tế trưởng BIDV, khẳng định hiện nay Việt Nam đang có nhiều điều kiện thuận lợi để thực hiện.
(VNF) - Trao đổi với Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, TS. Lê Duy Bình, Giám đốc Economica
Việt Nam, khẳng định mục tiêu tăng trưởng 8% và hướng tới hai con số là hoàn toàn khả thi
nếu như có thể tháo gỡ được những điểm nghẽn đang kìm hãm sự phát triển của nền kinh tế.
(VNF) - Năm 2025, DN phải đối mặt với nhiều khó khăn cả trong và ngoài nước. Thị trường thế giới tiềm ẩn nhiều biến động khi cuộc chiến thuế quan này càng nóng lên, nhu cầu trong nước phục hồi chậm... Trong khi đó những điểm nghẽn về môi trường kinh doanh, thiếu vốn vẫn chưa được xử lý dứt điểm.
(VNF) - Theo đánh giá của các chuyên gia, để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP là 8%, thì tăng trưởng tín dụng 16% là hoàn toàn hợp lý. Tuy nhiên, mục tiêu này có đạt được hay không phải dựa trên khả năng hấp thụ vốn của thị trường.
(VNF) - Để đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% trở lên trong năm 2025, GS.TSKH Nguyễn Mại cho rằng cần phải lưu ý đến tình hình sản xuất, mở rộng, nâng cao năng lực của doanh nghiệp.
(VNF) - “Cuộc cách mạng” tinh gọn bộ máy được đánh giá sẽ tạo ra những thay đổi quan trọng trong cơ cấu thu – chi ngân sách, thúc đẩy sự chuyển động nhanh, mạnh, hiệu quả của bộ máy hành chính, mang lại lợi ích rất lớn cho nền kinh tế trong dài hạn.
(VNF) - Để tạo được đột phá trong cải cách thể chế, Luật sư Nguyễn Tiến Lập, trọng tài viên Trung tâm
trọng tài quốc tế Việt Nam, cho rằng phải từ bỏ được tư duy không quản được thì cấm.
(VNF) - Trong nền kinh tế có chế độ tỷ giá tương đối cố định như Việt Nam, chính sách tiền tệ sẽ ít hiệu quả hơn so với chính sách tài khóa, vì vậy trong ngắn hạn, đẩy mạnh giải ngân nguồn vốn đầu tư công hiệu quả sẽ mang lại tác động tích cực hơn.
(VNF) - PGS-TS Trần Đình Thiên - Nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, để đạt được mục tiêu tăng trưởng cao cần cách tiếp cận khác thường. Theo đó, để hiện thực hóa mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và thu nhập cao vào năm 2045, Việt Nam đặt mục tiêu và hướng đi trong năm 2025 là tập trung phát triển kinh tế số, công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI) và kinh tế xanh.
(VNF) - Ông Nguyễn Hoàng Linh, Giám đốc Nghiên cứu, Công ty Quản lý Quỹ VCBF cho biết:
Trong cơ cấu vốn đầu tư toàn xã hội, thực tế đầu tư tư nhân mới chiếm tỷ trọng cao nhất. Trong những năm gần đây, đầu tư tư nhân tăng trưởng rất chậm, năm 2023 là gần 3% năm 2024 là khoảng 8 - 9%, thấp hơn mức tăng trưởng trung bình 15% của các năm trước dịch.
(VNF) - Về quyết định Mỹ áp thuế 25% với mặt hàng sắt thép của tất cả các nước, một số doanh nghiệp sắt thép khẳng định khi các doanh nghiệp ở các nước khác cũng chịu cùng chung mức thuế như Việt Nam khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Việt sẽ cao hơn.
(VNF) - Trong những năm qua, chúng ta thường tiếp cận với thông tin rằng tăng trưởng GDP của Việt Nam chủ yếu dựa vào khối doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), còn doanh nghiệp tư nhân trong nước chỉ đóng góp rất ít, thậm chí chỉ chiếm 10% GDP. Tuy nhiên, thông tin này không chính xác và đã trở nên lạc hậu, theo chia sẻ của doanh nhân Đỗ Cao Bảo, thành viên HĐQT tập đoàn FPT.
(VNF) - Ông Phan Đức Hiếu - Uỷ viên thường trực, Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội khẳng định, nếu chúng ta phát huy được năng lực của doanh nghiệp nội địa cũng như nguồn lực trong nước thì sự phát triển sẽ bền vững và lâu dài hơn.
(VNF) - Khi nhu cầu đầu tư và tích trữ vàng của người dân vẫn duy trì ở mức cao, thị trường vàng trở nên sôi động nhưng cũng tiềm ẩn nhiều biến động. Chính vì vậy, việc đưa ra các giải pháp quản lý hiệu quả không chỉ giúp ổn định thị trường mà còn góp phần đảm bảo sự minh bạch, hạn chế rủi ro và bảo vệ quyền lợi của người dân.
(VNF) - Để có được mức tăng trưởng 8% cho 2025 và hướng tới tăng trưởng hai con số, Luật sư Trương Thanh Đức - Giám đốc Công ty Luật ANVI khẳng định: Thể chế là yếu tố mang tính quyết định việc chúng ta tiến hay lùi và vươn mình đến đâu.
(VNF) - Để nền kinh tế có thể đảm bảo tốc độ tăng trưởng trong 2025 và hướng tới tăng trưởng hai con số nếu có điều kiện thuận lợi, PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân, Đại học Kinh tế TP. HCM cho rằng, chúng ta cần thực thi chính sách tiền tệ linh hoạt và theo diễn biến của thị trường, kèm theo đó là cần có những công cụ dự báo tốt, việc điều hành chính sách mang tính kịp thời hơn, tránh trường hợp sự việc đã xảy ra chúng ta mới tìm cách ứng phó thì sẽ không kịp bởi chính sách tiền tệ thường có độ trễ.
(VNF) - Về mục tiêu tăng trưởng 8%, thậm chí đạt hai con số nếu điều kiện thuận lợi, trao đổi với Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, ông Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẳng định, đây là mục tiêu cao, nhiều thách thức nhưng có thể đạt được và cần quyết tâm đạt được để tạo đà tăng trưởng bứt phá cho kỷ nguyên phát triển mới.
(VNF) - Ông Lê Khánh Lâm - Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH Kiểm toán & Tư vấn RSM Việt Nam cho rằng, 10 - 12% mức thuế suất hợp lý để ngay cả công ty Mỹ tại Việt Nam cũng vận hành một cách hiệu quả