Chuyên gia: 'Nếu giữ nguyên chiến lược chống Covid-19 như giai đoạn I thì dễ vỡ trận'
VNF (ghi) -
09/03/2020 15:19 (GMT+7)
(VNF) - Chuyên gia Vũ Tú Thành cho rằng nếu Việt Nam giữ nguyên chiến lược chống dịch Covid-19 ở giai đoạn trước thì việc "vỡ trận" chỉ còn là vấn đề thời gian.
Ông Vũ Tú Thành
Không thể giữ nguyên chiến lược cũ
Theo ông Thành, với những diễn biến mới của tình hình dịch bệnh (số ca nhiễm tăng gần gấp đôi, từ 16 lên 30, trong 2 ngày cuối tuần vừa qua) cuộc chiến chống Covid-19 tại Việt Nam đã chính thức bước sang giai đoạn mới.
Những chiến lược áp dụng cho giai đoạn trước, theo ông, đến thời điểm này đã không còn hiệu quả và phù hợp.
Ông Thành cho hay ở giai đoạn I, nguy cơ chủ yếu tập trung ở Vũ Hán nhưng Việt Nam đã nhanh chóng nâng cấp các phòng tuyến bảo vệ với việc mở rộng định nghĩa vùng dịch bao gồm toàn bộ lãnh thổ Trung Quốc đại lục và áp dụng các biện pháp hạn chế, giám sát chặt chẽ với cả những người đến từ hoặc đi qua các quốc gia và vùng lãnh thổ đã xuất hiện trường hợp nhiễm đầu tiên.
Do quyết định sớm và số lượng các quốc gia và vùng lãnh thổ cần đề phòng trong giai đoạn 1 còn hạn chế (số lượng biến – variables phải xử lý còn trong tầm kiểm soát) nên mục tiêu ngăn chặn dịch xâm nhập (Access denial - AD) và ngăn dịch lây lan (Spread Denial - SD) là hợp lý và khả thi. Trên thực tế, Việt Nam đã hoàn thành tốt các mục tiêu này trong giai đoạn 1.
Nhưng ở giai đoạn II hiện nay tình hình đã chuyển biến xấu hơn hẳn. Số biến phải xử lý đã vượt quá tầm kiểm soát với việc dịch bệnh lan rộng ra toàn cầu.
Muốn tiếp tục thực hiện mục tiêu ngăn chặn xâm nhập (AD) thì Việt Nam bắt buộc phải đóng biên toàn bộ và tuyệt đối đường không, đường bộ, đường thủy đối với lưu chuyển con người (dừng cấp visa cho tất cả các đối tượng).
Để tiếp tục mục tiêu ngăn dịch lây lan (SD) Việt Nam phải tiếp tục đồng thời hai chiến lược cách ly: cách ly các đối tượng có nguy cơ lây nhiễm cho cộng đồng (gọi là cách ly ngăn chặn hay Q1) và cách ly các đối tượng có khả năng bị lây nhiễm (gọi là cách ly bảo vệ hay Q2).
Q1 là biện pháp được WHO và các cơ quan kiểm soát dịch bệnh (CDC) quy định chặt chẽ với các mức độ khác nhau và tiêu chí rõ ràng, khoa học, áp dụng với các trường hợp nhiễm, nghi nhiễm, tiếp xúc gần (F1), F2, F3...
Nhưng Q2 (ví dụ đóng cửa trường học, xí nghiệp, nhà máy, cấm tụ tập đông người) hiện nay hoàn toàn không có tiêu chí, mức độ và đối tượng rõ ràng. Chính phủ tất cả các quốc gia trên thế giới hiện đang lúng túng về phương pháp cách ly bảo vệ, còn giới khoa học và chuyên môn thì vẫn đang tranh cãi về hiệu quả của biện pháp này (thậm chí còn không thống nhất được về khái niệm và nội hàm).
Việc duy trì ngăn chặn xâm nhập (AD) trong giai đoạn 2 này (tự bế quan tỏa cảng) có chi phí cao hơn hẳn so với giai đoạn 1. Việc này cũng sẽ khiến nền kinh tế vận hành hoàn toàn dựa vào lương khô và tự túc; nguyên liệu cho sản xuất, thực phẩm, thuốc men cùng các nhu yếu phẩm khác sẽ sớm cạn kiệt, buộc toàn xã hội phải bước vào tình trạng ngủ đông (hibernation) - tức là vận hành ở mức tiêu thụ tối thiểu chỉ để duy trì sự tồn tại (sẽ bắt buộc phải áp đặt chế độ khẩu phần, hạn mức cho thực phẩm, nhiên liệu, thuốc men…).
Trong khi đó thì vẫn phải tiến hành song song Q1 và Q2 (ngăn dịch lây lan) khiến cho những nguồn lực ít ỏi còn lại sẽ nhanh chóng bị tiêu tốn hết. Khi đó, hệ thống sẽ không còn đủ năng lực để vận hành một cách bình thường chứ đừng nói gì đến chuyện chữa trị cho người bệnh.
"Vì vậy, nếu vẫn giữ nguyên chiến lược ở giai đoạn 1 với việc tung hết nguồn lực nhằm đảm bảo đồng thời mục tiêu AD và SD (bao gồm Q1 & Q2) thì vỡ trận chỉ còn là vấn đề thời gian", ông Vũ Tú Thành nhận định.
Hãy tập trung bảo vệ người già
Theo ông Vũ Tú Thành, các dữ liệu của dịch Covid-19 đã gửi đi một thông điệp rất rõ ràng về một chiến lược chống dịch hiệu quả ở giai đoạn 2. Đó là phòng thủ có trọng tâm kết hợp chủ động phản công.
Ông Thành cho rằng công tác ngăn chặn lây lan (SD) ở giai đoạn 1 hoàn toàn thụ động khi phải bám theo vệt lan của virus để tổ chức Q1 đồng thời với duy trì Q2.
Nhưng ở giai đoạn 2, Chính phủ hoàn toàn có thể chủ động phòng thủ bằng cách áp dụng Q2 đại trà và tuyệt đối với nhóm tuổi về hưu (từ 60 tuổi trở lên) - là nhóm rủi ro cao nhất (tỉ lệ tử vong từ 3,6% trở lên).
Tất cả những người còn lại đều có mức rủi ro thấp hơn hẳn, xác xuất tử vong chỉ là 1,3% với nhóm 50 – 59 và 0,4% với nhóm 40-49, còn các nhóm còn lại thì tỉ lệ này chỉ còn 0,2%. Riêng các cháu nhi đồng (dưới 10 tuổi) thì gần như tuyệt đối an toàn, với tỉ lệ tử vong gần 0% và nhiễm dưới 1%.
"Như vậy, ở giai đoạn 2, sẽ chỉ tập trung nguồn lực bảo vệ (Q2) nhóm tuổi về hưu và những người có bệnh nền. Cơ quan chuyên môn và chức năng cần nhanh chóng xây dựng quy trình chuẩn với các tiêu chí rõ ràng, khoa học để áp dụng cách ly bảo vệ cho nhóm này", ông Thành khuyến nghị.
Theo ông Thành, chi phí Q2 cho nhóm này sẽ rất thấp so với áp dụng đại trà thiếu trọng tâm, trọng điểm và không nhất quán như hiện nay. Tính khả thi của Q2 cho đối tượng về hưu cũng cao hơn rất nhiều do họ cũng ít đi lại, giao lưu tiếp xúc hơn nhiều so với các nhóm tuổi khác, còn điều kiện và khả năng tuân thủ Q2 của họ cũng tốt hơn nhiều.
Quan trọng nhất là Q2 đối với người về hưu sẽ mang lại hiệu quả cao nhất cho mục tiêu ngăn chặn lây lan. Nguyên do là cơ chế lây lan của SARS-COV-2 phụ thuộc vào vật chủ. Virus này sẽ tồn tại và nhân lên rất nhanh ở những người có hệ miễn dịch suy giảm (gọi là nhóm rủi ro cao nhất, hay R1, bao gồm người già, người có bệnh nền hoặc cả 2).
Cơ hội sống sót của virus giảm mạnh với những người còn lại và gần như về 0 (zero) với những người khỏe mạnh, chăm tập thể dục, thể thao, không bệnh nền, vì kể cả khi xâm nhập được vào những người này, sau một thời gian, cơ thể họ sẽ sinh ra kháng thể tiêu diệt virus khiến nó không có cơ hội lây sang những người khác nữa.
Còn nếu virus xâm nhập được vào các đối tượng R1, nó không những không bị tiêu diệt mà còn nhân lên nhanh chóng và lây lan mạnh mẽ cho người khác. Vì vậy, nếu tập trung bảo vệ R1, không những giảm được tỉ lệ lây nhiễm và tử vong trong nhóm này, mà còn giảm mạnh xác xuất lây nhiễm cho các nhóm khác, góp phần ngăn chặn hiệu quả lây lan cộng đồng.
Với kiến giải như trên, ông Thành đề xuất chiến lược cho giai đoạn 2 sẽ bao gồm những thành tố sau:
Một là áp dụng Q2 cho R1 trên cơ sở xây dựng tiêu chí, quy trình rõ ràng cho Q2. Biện pháp này gọi là Q2R1.
Hai là thu hẹp phạm vi áp dụng Q1 chỉ cho các trường hợp nhiễm (CC), nhưng hoàn toàn có thể giải tỏa cho các đối tượng còn lại gồm nghi nhiễm (SC), tiếp xúc gần (F1), F2, F3, v.v… Biện pháp này gọi là Q1CC.
Ba là nới lỏng AD, không áp dụng bế quan tỏa cảng, chỉ duy trì khai báo và sàng lọc y tế bắt buộc tại cửa khẩu, kết hợp tăng nặng chế tài đối với vi phạm. Các biện pháp chia sẻ/thu thập thông tin hành khách trước khi đến vẫn tiến hành bình thường. Biện pháp này gọi là SAD (selective access denial).
Ông Thành cho rằng chiến lược Q2R1-Q1CC-SAD ở giai đoạn 2 có ưu điểm vượt trội so với chiến lược AD-SD đơn giản trong giai đoạn 1 ở tất cả các tiêu chí: chi phí thấp hơn, tính khả thi cao hơn và hiệu quả cao hơn.
Trên hết cả, Q2R1-Q1CC-SAD cho phép nền kinh tế được vận hành trở lại bình thường, trong khi đó AD-SD hướng tới đóng băng nền kinh tế và đưa xã hội vào tình trạng ngủ đông, không thể duy trì lâu dài.
Dĩ nhiên trong thời gian đầu khi triển khai Q2R1-Q1CC-SAD, số ca nhiễm có thể tăng cao, nhưng ông Thành cho rằng đó không phải là vấn đề, vì các ca nhiễm ở nhóm rủi ro thấp (R2, R2, R4 v.v…) thì tỉ lệ tử vong rất thấp. Nếu hệ thống không bị quá tải thì có thể giữ tỉ lệ tử vong ở mức 0% như Việt Nam đã làm được trong giai đoạn một. Vì vậy, Chính phủ cần tập trung phân tuyến, phân luồng kết hợp tuyên truyền, truyền thông phù hợp để tránh quá tải hệ thống.
Sau một thời gian khi các ca nhiễm đợt đầu được chữa khỏi và xuất viện, những ca sau sẽ dễ dàng hơn và số lượng nhiễm cũng sẽ giảm đi (do cơ hội lây lan của virus bị thu hẹp lại). Đây chính là thế chủ động tấn công để tiêu diệt virus một cách bền vững.
"Thông điệp của 'Cô Vy' rất đơn giản và rõ ràng: Hãy chăm lo cho người già. Làm việc đó tốt sẽ là chìa khóa giải quyết các vấn đề còn lại trong xã hội và nền kinh tế", ông Thành nhấn mạnh.
(VNF) - PGS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng: Cộng đồng doanh nghiệp tiên phong cần có thêm nhiều ý kiến đóng góp phát triển doanh nghiệp dân tộc.Đã đến lúc khu vực doanh nghiệp tư nhân phải tạo ra áp lực thay đổi chính sách, chứ không chỉ dừng lại ở việc "xin – cho".
(VNF) - “Cuộc cách mạng” tinh gọn bộ máy được đánh giá sẽ tạo ra những thay đổi quan trọng trong cơ cấu thu – chi ngân sách, thúc đẩy sự chuyển động nhanh, mạnh, hiệu quả của bộ máy hành chính, mang lại lợi ích rất lớn cho nền kinh tế trong dài hạn.
(VNF) - Để tạo được đột phá trong cải cách thể chế, Luật sư Nguyễn Tiến Lập, trọng tài viên Trung tâm
trọng tài quốc tế Việt Nam, cho rằng phải từ bỏ được tư duy không quản được thì cấm.
(VNF) - Trong nền kinh tế có chế độ tỷ giá tương đối cố định như Việt Nam, chính sách tiền tệ sẽ ít hiệu quả hơn so với chính sách tài khóa, vì vậy trong ngắn hạn, đẩy mạnh giải ngân nguồn vốn đầu tư công hiệu quả sẽ mang lại tác động tích cực hơn.
(VNF) - PGS-TS Trần Đình Thiên - Nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, để đạt được mục tiêu tăng trưởng cao cần cách tiếp cận khác thường. Theo đó, để hiện thực hóa mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và thu nhập cao vào năm 2045, Việt Nam đặt mục tiêu và hướng đi trong năm 2025 là tập trung phát triển kinh tế số, công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI) và kinh tế xanh.
(VNF) - Ông Nguyễn Hoàng Linh, Giám đốc Nghiên cứu, Công ty Quản lý Quỹ VCBF cho biết:
Trong cơ cấu vốn đầu tư toàn xã hội, thực tế đầu tư tư nhân mới chiếm tỷ trọng cao nhất. Trong những năm gần đây, đầu tư tư nhân tăng trưởng rất chậm, năm 2023 là gần 3% năm 2024 là khoảng 8 - 9%, thấp hơn mức tăng trưởng trung bình 15% của các năm trước dịch.
(VNF) - Về quyết định Mỹ áp thuế 25% với mặt hàng sắt thép của tất cả các nước, một số doanh nghiệp sắt thép khẳng định khi các doanh nghiệp ở các nước khác cũng chịu cùng chung mức thuế như Việt Nam khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Việt sẽ cao hơn.
(VNF) - Trong những năm qua, chúng ta thường tiếp cận với thông tin rằng tăng trưởng GDP của Việt Nam chủ yếu dựa vào khối doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), còn doanh nghiệp tư nhân trong nước chỉ đóng góp rất ít, thậm chí chỉ chiếm 10% GDP. Tuy nhiên, thông tin này không chính xác và đã trở nên lạc hậu, theo chia sẻ của doanh nhân Đỗ Cao Bảo, thành viên HĐQT tập đoàn FPT.
(VNF) - Ông Phan Đức Hiếu - Uỷ viên thường trực, Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội khẳng định, nếu chúng ta phát huy được năng lực của doanh nghiệp nội địa cũng như nguồn lực trong nước thì sự phát triển sẽ bền vững và lâu dài hơn.
(VNF) - Khi nhu cầu đầu tư và tích trữ vàng của người dân vẫn duy trì ở mức cao, thị trường vàng trở nên sôi động nhưng cũng tiềm ẩn nhiều biến động. Chính vì vậy, việc đưa ra các giải pháp quản lý hiệu quả không chỉ giúp ổn định thị trường mà còn góp phần đảm bảo sự minh bạch, hạn chế rủi ro và bảo vệ quyền lợi của người dân.
(VNF) - Để có được mức tăng trưởng 8% cho 2025 và hướng tới tăng trưởng hai con số, Luật sư Trương Thanh Đức - Giám đốc Công ty Luật ANVI khẳng định: Thể chế là yếu tố mang tính quyết định việc chúng ta tiến hay lùi và vươn mình đến đâu.
(VNF) - Để nền kinh tế có thể đảm bảo tốc độ tăng trưởng trong 2025 và hướng tới tăng trưởng hai con số nếu có điều kiện thuận lợi, PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân, Đại học Kinh tế TP. HCM cho rằng, chúng ta cần thực thi chính sách tiền tệ linh hoạt và theo diễn biến của thị trường, kèm theo đó là cần có những công cụ dự báo tốt, việc điều hành chính sách mang tính kịp thời hơn, tránh trường hợp sự việc đã xảy ra chúng ta mới tìm cách ứng phó thì sẽ không kịp bởi chính sách tiền tệ thường có độ trễ.
(VNF) - Về mục tiêu tăng trưởng 8%, thậm chí đạt hai con số nếu điều kiện thuận lợi, trao đổi với Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, ông Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẳng định, đây là mục tiêu cao, nhiều thách thức nhưng có thể đạt được và cần quyết tâm đạt được để tạo đà tăng trưởng bứt phá cho kỷ nguyên phát triển mới.
(VNF) - Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng 8% cho 2025 và hướng tới tăng trưởng hai con số trong dài hạn. Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều biến động khó dự đoán, những khó khăn và thách thức trong nước vẫn khó đoán định thì việc thực hiện mục tiêu tăng trưởng như trên dường như không phải dễ dàng.
(VNF) - PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân (Đại học Kinh tế TP. HCM) cho rằng câu chuyện của năm sau sẽ là sự đánh đổi giữa lãi suất và tỷ giá. Nếu muốn giảm lãi suất, Chính phủ phải hy sinh tỷ giá và ngược lại.
(VNF) - Để duy trì đà tăng trưởng trong năm 2025, việc duy trì ổn định kinh tế vĩ mô với sự kết hợp cân bằng hơn giữa các chính sách tiền tệ và tài khóa là điều cần thiết. Trong thời gian tới, các chính sách phối hợp là rất quan trọng để hỗ trợ phục hồi kinh tế.
(VNF) - Trong bối cảnh nền kinh tế quốc dân còn nhiều khó khăn phía trước, kinh tế thế giới có nhiều biến động khó đoán, các động lực tăng trưởng cũ đã cạn, thì doanh nghiệp tư nhân được xem là sự kỳ
vọng của nền kinh tế. Bởi vậy, đẩy mạnh cải cách thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh là điều
hết sức quan trọng để doanh nghiệp tư nhân phát huy tối đa tiềm lực và phát triển mạnh mẽ.
(VNF) - Trong một thế giới VUCA (Biến động – Không chắc chắn – Phức tạp – Mơ hồ) thì có một điều ngày càng trở nên rõ ràng hơn là vai trò và vị thế không ngừng gia tăng của Việt Nam. Việc trở thành đối tác chiến lược toàn diện với Hoa Kỳ cùng với đó là sự nâng cấp mối quan hệ ngoại giao với nhiều quốc gia lớn đã đưa vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế gia tăng và mở ra những vận hội mới cho đất nước.
(VNF) - Nhân dịp Xuân Ất Tỵ 2025, ông Norman Lim - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Singapore tại Việt Nam (SingCham Việt Nam) đã chia sẻ với Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance về những triển vọng kinh tế Việt Nam trong năm mới với những yếu tố định hình tăng trưởng bền vững.
(VNF) - Trao đổi cùng Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, TS Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và Quản lý kinh tế trung ương, khẳng định chính hệ thống pháp luật hiện nay là
“thủ phạm” khiến chúng ta tự trói buộc chính mình, kìm hãm sự phát triển. Ông cho rằng nếu khơi thông điểm nghẽn này thì việc kinh tế Việt Nam tăng trưởng hai con số là điều hoàn toàn có thể đạt được.
(VNF) - Giám đốc Quốc gia, Viện Tony Blair tại Việt Nam cho rằng, nền tảng thiết yếu để một Trung tâm tài chính quốc tế thành công là ở thiết kế thể chế.
(VNF) - TS Phạm Hùng Tiến - Chuyên gia về đầu tư FDI chỉ ra rằng, các tỉnh Phía Bắc có giá trị xuất khẩu thuộc nhóm dẫn đầu cả nước nhưng lại nằm ngoài nhóm 10 thu ngân sách lớn. Điều này phần nào cho thấy, phần nhận được từ các "kỳ tích" xuất khẩu mà doanh nghiệp FDI mang lại là không tương xứng, thậm chí là rất ít.
(VNF) - Chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành khẳng định, các tập đoàn lớn trên thế giới đang bắt tay tạo ra những 'game' mới và điều ngại là liệu các doanh nghiệp Việt có đủ năng lực để ứng xử với những 'gã khổng lồ', các tập đoàn đa quốc gia hay không chứ chưa nói đến câu chuyện vốn hay công nghệ.
(VNF) - Ông Andy Khoo - CEO Terne Holdings cho rằng: “Trung tâm Tài chính quốc tế Đà Nẵng không chỉ là một dự án phát triển, mà còn là một tuyên ngôn táo bạo về khát vọng của Việt Nam trong việc dẫn đầu trên thị trường tài chính toàn cầu”
(VNF) - PGS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng: Cộng đồng doanh nghiệp tiên phong cần có thêm nhiều ý kiến đóng góp phát triển doanh nghiệp dân tộc.Đã đến lúc khu vực doanh nghiệp tư nhân phải tạo ra áp lực thay đổi chính sách, chứ không chỉ dừng lại ở việc "xin – cho".