Cơ cấu đầu tư hay danh mục đầu tư (portfolio) là tập hợp các chứng khoán tài chính mà một nhà đầu tư hay định chế đầu tư nắm giữ. Nhìn chung, các nhà đầu tư muốn nắm giữ nhiều loại chúng khoán tài chính khác nhau để phân tán rủi ro. Họ cũng có thể tìm kiếm một kết hợp các chứng khoán tài chính trong đố một số đem lại lợi tức ngắn hạn cao, một số có thể lên giá trong thời hạn dài khi giá thị trường của chúng tăng đáng kể.
(Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân)
Danh mục đầu tư mạo hiểm
Một danh mục được coi là mạo hiểm khi chứa những cổ phiếu rủi ro cao cùng tỷ suất lợi nhuận lớn. Cổ phiếu trong danh mục này thường có chỉ số beta cao hoặc rất nhạy cảm với biến động của thị trường. Dựa trên căn cứ thích hợp, cổ phiếu có beta cao hơn chịu sự biến động giá tương đối nhiều hơn so với mức độ biến động chung của thị trường. Nếu một mã cố phiếu của bạn có chỉ số beta là 2.0, nó sẽ có xu hướng biến động gấp đôi so với thị trường, theo cả hai hướng tích cực và tiêu cực. Đúng như sự mô tả ban đầu, khả năng sinh lời càng cao thì tiềm ẩn rủi ro càng lớn.
Danh mục đầu tư an toàn
Những cổ phiếu an toàn thường không có chỉ số beta cao và khá tách rời với những biến động chung của toàn thị trường. Đối lập với chúng là những cổ phiếu mang tính chu kì. Những cổ phiếu này là những cổ phiếu rất nhạy cảm với những sự thay đổi trong chu kỳ kinh tế. Ví dụ như, trong thời kì suy thoái, những doanh nghiệp sản xuất những mặt hàng “cơ bản” sẽ có xu hướng hoạt động tốt hơn những doanh nghiệp tập trung vào các sản phẩm trào lưu hoặc sản phẩm xa xỉ. Mặc cho tình hình kinh tế có xấu như thế nào đi chăng nữa, những công ty sản xuất các sản phẩm thiết yếu cho cuộc sống hàng ngày vẫn sẽ sống sót. Hãy suy nghĩ về những thứ cần thiết trong cuộc sống hằng ngày của bạn, và sau đó hãy tìm kiếm những công ty kinh doanh các mặt hàng này.
Danh mục đầu tư theo thu nhập
Một danh mục đầu tư theo thu nhập tập trung vào việc tạo ra lợi nhuận thông qua cổ tức hoặc các hình thức phân phối khác cho cổ đông. Các công ty này có phần giống với cổ phiếu an toàn nhưng có khả năng kiếm về nhiều lợi nhuận hơn. Một danh mục đầu tư theo thu nhập sẽ tạo ra dòng tiền dương. Ủy thác đầu tư bất động sản (REITs) và cổ phiếu hợp danh hữu hạn (MLP) là những nguồn rất tốt để đầu tư. Các công ty này chuyển một phần lớn lợi nhuận của họ về cho các cổ đông để đổi lấy những ưu đãi về thuế. REITs là một cách dễ dàng để đầu tư vào nhà đất mà không khiến bạn vướng phải những rắc rối của việc sở hữu bất động sản: ế phòng, hỏng hóc, và nhiều vấn đề mà chủ nhà cho thuê phải đối mặt. Tuy nhiên, hãy luôn ghi nhớ rằng những cổ phiếu này cũng phụ thuộc vào tình hình kinh tế. REITs là nhóm những cổ phiếu chịu ảnh hưởng nghiêm trọng trong thời kì suy thoái, khi mà những hoạt động kinh doanh và xây dựng nhà đất không còn nhộn nhịp như trước.
Danh mục đầu tư đầu cơ
Danh mục đầu tư đầu cơ có thể được ví von giống như một canh bạc đúng nghĩa. Nó chứa đựng nhiều rủi ro hơn bất kì các danh mục nào khác đã được nhắc đến trên đây. Những bậc thầy về tài chính cho rằng, tối đa chỉ nên sử dụng 10% tổng tài sản cho danh mục đầu tư loại này. Các “mánh” đầu cơ có thể là đón đầu những đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng hoặc những cổ phiếu được đồn đại là mục tiêu thâu tóm của các quỹ lớn. Các công ty trong lĩnh vực công nghệ và y dược đang trong quá trình nghiên cứu một sản phẩm mang tính đột phá, hoặc một cơ sở dầu khí đang chuẩn bị công bố kết quả sản xuất ban đầu cũng sẽ rơi vào hạng mục này.
Danh mục đầu tư hỗn hợp
Xây dựng danh mục đầu tư hỗn hợp có nghĩa là phải mạo hiểm vào các lĩnh vực khác, chẳng hạn như trái phiếu, hàng hóa, bất động sản và thậm chí là lĩnh vực nghệ thuật. Về cơ bản, cách tiếp cận danh mục đầu tư này rất linh hoạt. Theo cách truyển thống, danh mục loại này bao gồm các cố phiếu blue-chip và trái phiếu của một số chính phủ và doanh nghiệp cấp cao. REITs và MLPs cũng được coi là những đối tượng có thể đầu tư để cho danh mục của bạn thêm cân bằng. Theo chiến lược đầu tư thu nhập cố định thông thường thì một nhà đầu tư nên mua vào trái phiếu với ngày đáo hạn khác nhau, và điều này rất cần thiết trong việc đa dạng hóa đầu tư trái phiếu. Đại để là, danh mục đầu tư hỗn hợp sẽ bao gồm sự kết hợp của cổ phiếu và trái phiếu dưới một tỷ lệ phân bổ tương đối cố định. Phương pháp tiếp cận này mang lại lợi ích từ việc đa dạng hóa nhiều loại tài sản trong bối cảnh cổ phiếu và chứng khoán thường có xu hướng tương quan nghịch với nhau.
